Het klinkt niet chic: “pad”. Het Guispad werd De Guisweg, het Zandpad de Zandweg, het Weerpad de Troelstralaan.

Vandaag deel 2: Het Boomgaardpad in Zaandam. Een trap-pad waar niemand woont, het pad naar ’t Makerijtje (toen dat er nog was).

In 2006 heeft wonen aan een pad in de Zaanstreek weinig meer te maken met modderpoelen, tuberculose en scheefgezakte krotwoningen. Wonen aan het Sluispad, het Stuurmanspad of het Karnemelkspad? Wie wil dat nou niet?

De Orkaan gaat op pad. Wat is de geschiedenis van de Zaanse paden, en hoe zien ze er nu uit?

De vorige aflevering ging over het Pantepad.

Het Boomgaardpad, Zaandam

De naam op het bordje is Boomgaardpad maar in de archieven gaat het over Boomgaardspad, met een ‘s’. Het pad is ouder dan 1650. Een nieuw reglement werd in 1787 opgesteld en het pad heet daar Bogertpat. Het pad is genoemd naar een grote bogerd (boomgaard), die zich in de 17e eeuw daar bevond.

Het Boomgaardpad komt uit – zoals het hoort – op een dijk. Het is zelfs zo steil dat er een trap gemaakt is. Die trap komt uit op het stuk van de Noorder IJ-en Zeedijk dat tegenwoordig de Zuiddijk heet (naast slagerij Schoen). Het water van de Zaan is ook een stuk verder weg dan in de begintijd van het pad.

Dat er ooit een boomgaard is geweest, is bijna onvoorstelbaar. Een smalle trapsteeg komt uit op een mini-bedrijventerrein achter de Burcht. Garages, de voormalige drukkerij Huig, en café Hunter. Vroeger ’t Makerijtje, en nog vroeger een zeilmakerij, waar het z’n naam aan ontleende.

Het laatste stuk heet nu Boomgaardstraat. Wie die straat uitkomt ziet links Las Vegas (vroeger Te Warskip en ’t Slop met destijds daarnaast een snackbar) en rechts slijterij Vonk.

In 1916 (foto) had men wateroverlast, maar daarna, als het flink geregend had, stond de boel ook meer als eens blank.

Naast het pad liep de Boomgaardssloot en die kwam uit in een watertje (een ‘braak’ ontstaan na een dijkdoorbraak’) dat ook wel het ‘Meer van Geneve’ werd genoemd.

De foto hieronder is de hoek van het Boomgaardspad met het Boomgaardsslop (vandaar later café/dancing ’t Slop?), dat vlak bij de plek lag waar later het Verzetsplantsoen zou komen.

Bij het gemeentearchief Zaanstad zijn 37 vermeldingen van het Boomgaardspad te vinden.

Het Boomgaardpad nu: