Het klinkt niet chic: “pad”. Het Guispad in Zaandijk werd De Guisweg. Het Zandpad in Wormer Zandweg. Het Weerpad werd – op een klein stukje na – de Troelstralaan. Jan Bestevaer had eerst een pad in Koog Zaandijk en nu een straat.
Dat klinkt allemaal een stuk moderner.
Anno 2006 heeft wonen aan een pad in de Zaanstreek weinig meer te maken met modderpoelen, tuberculose en scheefgezakte krotwoningen. Wonen aan het Sluispad, het Stuurmanspad of het Karnemelkspad? Wie wil dat nou niet?
De Orkaan gaat op pad. Wat is de geschiedenis van de Zaanse paden, en hoe zien ze er nu uit? Alleen ‘echte’ paden worden bewandeld en befietst. Nieuwerwetse uitvindingen als het Czaar Peterpad, het Jan Wandelaarpad en de paden in Omzoom (genoemd naar de Zaanse sporters Jaap Boot, Jochem Bobbeldijk en Gé Dekker) slaan we niet in. Ook nieuw aangelegde natuur-, laarzen- en wandelpaden laten we links liggen. Ook de Padlaan doet niet mee.
Veel paden zijn verdwenen, van sommige is de naam nog terug te vinden zoals bij de Zilverpadsteeg waar het pad zelf niet meer bestaat. Andere paden zijn sterk ingekort door andere naamgeving. De tweede helft van het Boomgaardspad heet Boomgaardsstraat. Het Zaandijkse stuk Guispad ging Guisweg heten, maar in Westzaan bestaat het Guispad nog steeds. Van het Weerpad is nog maar een klein stukje over.
Paden hadden ook hun eigen regels: het padreglement waarin de rechten en plichten van de bewoners waren vastgelegd. Een padmeester zag toe op de naleving. Bij sommige paden is er nog steeds een padreglement. Die paden met hun eigen regels lijken iets typisch Zaans te zijn. Zoeken op internet levert alleen Zaanse vondsten op.
Onze bronnen: het gemeentearchief en de diverse historische verenigingen. Over de Zaandamse paden aan de Westzijde zijn padboekjes verschenen van de Werkgroep Historie Oud-West Zaandam.
1. Het Pantepad, Zaandam
Van het Pantepad dat vroeger tot aan de Zuiddijk liep is nog maar een piepklein stukje over. Een bedrijfspand, een paar huizen en dan loopt het dood. Maar bij de Zuiddijk is er nog een klein stukje over.
In 1955 (foto gemeentearchief) liep het nog helemaal door tot aan de Zuiddijk. In de buurt van het Pantepad lagen het Sint Catharijnepad en het Prinsenpad. Beiden zijn nu “straat”.
Tijdens de watersnood van 1916 zijn er diverse foto’s van het pad en de bewoners genomen. Ze poseren enigszins gelaten voor de fotograaf.
Het pad is veel ouder dan 100 jaar. Het ontleent zijn naam aan de familie Pant. Bij de vaststelling van het padreglement in 1697 woonde die familie op het pad. In 1643 stonden er al huizen op het pad. Het Pantepad is in 1858 door de gemeente Zaandam overgenomen.
Bij het gemeentearchief Zaanstad zijn ruim 60 afbeeldingen van het Pantepad te vinden.
Het Pantepad nu:
Ik ben in 1947 geboren op Pantepad 39 en heb er tot 1970 gewoond. Het huis staat er nog steeds. 3 onder 1 kap. Toen was er nog vrij uitzicht met een plantsoen voor de deur. Nu kijk je een paar meter van de voordeur naar een enorme hoge muur.
Mijn opa woonde op 43 met 4 kinderen ik heb jou ouders ook gekent ben ook van 1947 leuk
Hoi Hans, ik ben in 1949 geboren op Pantepad 33 maar in 1953 verhuisd. Heb jij nog een idee hoe toen de plattegrond eruit zag?
Wij heten van t padje
Otterspad en Bakkerspad in Zaandam verdwenen en werden Klokbaai toen de sloot bij het Otterspad gedempt werd ten behoeve van woningbouw.
Vroeger had je het st Cathrijnepad, maar je had ook de st Cathrijnestraat. Mijn grootouders woonden n.l. precies op de hoek.( jaren 60 ) De hoofdingang zat aan het pad, maar de winkel en de keukendeur lagen aan de straat. Mijn grootouders hadden daar de oliehandel van de J. de Jong ( Shell )en het winkeltje met wasmiddelen etc..
Ik heb jaren op de st cathrijnestraat gewoond....nr 8
Van +- 1978 tot 2000 heeft mijn vader daar een garage gehad
St Cathrijnestraat 8 is het huis waarin ik geboren ben. Mijn vader beëindigde in 1978 zijn aannemersbedrijf. In de Facebook groep Zaandam Toen en Nu heb ik een document geplaatst met heel veel oude foto's uit die tijd, inclusief plattegronden. De naam Gruizinga komt me zeer bekend voor. Zij woonden naar de Vos op het Pantepad. Gruizinga was een vriendelijke man, die eruit zag als een brandende sigaret, vond ik toen ik klein was. Dat werd ingegeven door het feit dat hij een askleurig kapsel had...
Jouw opa repareerde radio's in de toen nieuw gebouwde garage.
Jan Bestevaerstraat heette vroeger Piet Tuinenpad volgens mij.
Goeie tip. Wij hadden ook al "Dorst" in Zaandam gevonden.
Het moet zijn: de westelijke ventweg van de Heijermansstraat!
Nog een onderwerp: Straten zonder naam.In Zaanstad/Zaandam heeft de straat tussen de Rosmolenstraat en de westelijke ventweg geen naam. Je kunt daar dus niet bekeurd worden voor fout parkeren! Maar Rosmolenwijkers weten wat je bedoelt met "het straatje zonder naam".
We hebben het Konijnenpad al op video. Maar dat is de enige overblijver dachten we.
Volgens mij is het paden gebeuren aan de oostzijde van de Zaan altijd een ongergeschoven kindje geweest en richt het pad regelement zich meestal op de westzijde van de Zaan
Ik ben geboren op de Eendrachtstraat en dacht lange tijd dat de Eendrachtstraat is begonnen als Eendrachtspad maar dat is niet correct
De oorspronkelijke naam is moddersbeltpad en de naam eendracht komt van een klacht die de bewoners naar het bestuur van de gemeente hadden gestuurd omdat ze de naam modderbelt denigrerend vonden.
De gemeente toendertijd was zo geroerd door de eensgezingheid van alle bewoners op het pad dat de gemeente besloot om het de naam eendrachtstraat te geven
Bron, Wandeling door Oost- en West-Zaandam Omstreeks 1900-1905 door T. Woudt
ps. Op de Eendrachtstraat staan nog een aantal panden zonder voordeur en daar geld nog steeds het recht van overpad via de achterdeur
Eric Esteie uit de vijfhoek??.haha
Leuk onderwerp! Maar... mag het aanhalingsteken een apostrof worden vann 't Padje? Dank!!
Van ons mag alles. Maar moet wij daar iets voor doen?
Waarom de Padlaan (in Krommenie) niet mee mag doen, begrijp ik niet helemaal. Heette ooit Wormerveerderpad.
De jury gaat zich beraden.
Kleine correctie: het huidige Guispad in Westzaan heette lange tijd Guisweg maar werd teruggedoopt tot Guispad na de aanleg van de Coentunnelweg en de Omgelegde Guisweg. Voordien liep het Guispad (de Guisweg dus) in een rechte lijn van Westzaan naar Zaandijk.