Op 17 januari 1942, een ijskoude zaterdag, werd Zaandam als eerste gemeente in Nederland ‘Jodenvrij’ gemaakt.

Drie dagen eerder hadden Joodse Zaandammers een brief met de kop: ‘Aanwijzingen voor de evacuatie uit Zaandam’, ontvangen.

De eerste aanwijzing luidde: ‘U dient op eigen gelegenheid Zaterdag, 17 januari 1942 uit Zaandam te vertrekken.’ En aanwijzing elf was: ‘Niemand mag na vertrek uit Zaandam naar deze plaats terugkeeren.’

Op zondagmiddag 27 januari (14:00 uur) wordt er in de Zaanstreek stilgestaan bij de Holocaust: de systematische vervolging en uitroeiing van Joden door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Burgemeester Jan Hamming spreekt, Hella de Jonge geeft een lezing, Freek de Jonge en FluXus verzorgen de muziek. Piet Bakker is gastheer namens De Maatschappij en het 4 en 5 mei comité Zaanstad. De toegang is vrij, maar in verband met de ruimte in de Bullekerk, wordt gevraagd je aan te melden.

De Holocaust zou zes miljoen Joodse slachtoffers maken, meer dan honderdduizend daarvan waren Nederlands, waaronder honderdeenenzeventig Zaankanters. Met als uitgangspunt ‘Miljoenen mensen is statistiek, één mens is een drama’, vertelde Monumenten Spreken het verhaal van Roosje Drilsma, het meisje dat aan de Gedempte Gracht woonde:

_________________________________________________

Op vrijdag 25 januari om 11.00 uur is er op de Joodse begraafplaats (Westzanerdijk 308 in Zaandam) ook een herdenking. Leerlingen van de Dijk West zijn daarbij aanwezig en lezen gedichten voor. Rabbijn Spiero spreekt en leest een gebed voor. Afsluitend is er een defilé en worden er bloemen gelegd. Iedereen die hierbij aanwezig wilt zijn, is welkom. (Voor mannen/jongens is het dragen van een hoofddeksel verplicht).

Over HMD Zaanstreek

De organisatie van Holocaust Memorial Day Zaanstreek is in handen van De Maatschappij Zaanstreek Waterland. Het komt voort uit Stichting Monumenten Spreken, die de handen ineensloeg met De Maatschappij, en daarbij het 4 en 5 mei comité van Zaanstad, Fluxus en de gemeente. Monumenten Spreken is inmiddels opgeheven (omdat de doelstelling: de verhalen van 28 oorlogsmonumenten belichten en ontsluiten is behaald), maar De Maatschappij heeft zich voorgenomen om elke twee jaar invulling te geven aan deze herdenking. Dit vanuit de visie dat het maatschappelijk belang gediend wordt als er geleerd kan worden van het verleden.