Met een gemiddelde van nog geen 45 procent was de opkomst in Zaanstad bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen dramatisch laag.
In Zaandam Zuid, de Kogerveldwijk en Poelenburg ging minder dan een derde van de kiesgerechtigden naar de stembus. Poelenburg scoorde het laagste met 27 procent.
De uitslag per wijk laat ook de heropstanding van de PvdA zien, in 7 van de 19 wijken in Zaanstad werd de partij de grootste. Ook de grote winnaar POV eindigde in 7 wijken als eerste. De VVD domineerde in Westzaan en Assendelft Noord (18 procent), DENK in Poelenburg (26 procent), DZ in Assendelft Zuid (ruim 20 procent) en ROSA in Oud Koog a/d Zaan (bijna 15 procent).
De POV werd de grootste in Zaandam Zuid, Zaandam Noord, Nieuw West (Zaandam), Westerkoog, Wormerveer en Krommenie Oost (het beste resultaat: 19,4 procent) Krommenie West. De PvdA haalde de meeste stemmen in Pelders- en Hoornseveld, de Rosmolenwijk, de Kogerveldwijk, de Oude Haven (Zaandam), Zaandam West, Oud Zaandijk en Rooswijk.
Het beste resultaat van het CDA was in Assendelft Zuid (9 procent), de CU haalde bijna 5 procent in Westerkoog, de PvdA ruim 6 procent in de Oude Haven waar GL bijna 12 procent haalde. In de Kogerveldwijk haalde de SP 6,5 procent, de PVV scoorde haal beste resultaat (ruim 9 procent) in Zaandam Zuid, D66 behaalde 8,5 procent in Krommenie West, BVNL haalde geen zetel maar wel 3,4 procnt van de stemmen in de Kogerveldwijk.
Onder de kaart van de opkomst. Alle resultaten zijn hier te bekijken en te downloaden.
En de laatste regels geven precies weer waar dit op uitdraait NIMBY in de overtreffende trap. Gillen om "sociale" woningbouw maar liever niet in mijn straat.
LESSEN IN POLITIEK: BURGERRAAD
Historisch laag was de opkomst bij de gemeenteraadverkiezingen. Waarop we de politiek kunnen vertrouwen in klein polderland is dat er een commissie wordt ingesteld die over 15 jaar tot het besluit komt dat wat subcommissies zich moeten gaan verdiepen in dit democratie ondermijnende probleem. Want democratie kan immers alleen bestaan bij de gratie (participatie) van het electoraat.
Het landelijke probleem schijnt echter als een zon aan de heldere hemel: verloren vertrouwen in de volksvertegenwoordiging. Maar wie tegen de zon in wil kijken heeft een speciale bril nodig. Kan het een gevolg zijn van drie opeenvolgende neo-liberale kabinetten die in de formatie periode geen ruimte laten voor een meer gekleurd volksbestuur? Kan het zijn dat, na het aftreden als gevolg van de toeslagen affaire, nu weer dezelfde vier partijen het kabinet Rutte 4 vormen? Hautain in hun almacht niet eens wilden overwegen om de combinatie PvdA/GL tot onderdeel van de formatie toe te laten? Was het de chaos rond de afhandeling van de getroffen Groningers? Of de vloedgolf aan integriteitsschandalen die met name de rechtse politiek teistert? Dichter bij huis. Het jammerlijk mislukte groenbeleid van de gemeente Zaanstad? De perikelen rond verbouwde bruggen? De toenemende vervuiling door o.a. het verwijderen van openbare afvalbakken? Het al jaren niet kunnen handhaven op jeugdige ‘anarchisten’ die met hun motorbootjes alle binnenwateren terroriseren? Dat kan ook niet met slecht 5 fte handhavers voor heel Zaanstad.
Twaalf jaar liberaal burgerlijk participatie beleid heeft geleid tot een rigoureuze verarming in de gezondheidssector, het onderwijs, onder de minima, die zelfs als onbetaalde slaaf te werk gesteld worden als ‘tegenprestatie’ onder de participatiewet. In heel Nederland hebben lokale partijen flink gewonnen. Óók dat zegt wat. Het electoraat zoekt inspraak middels gemeentelijke politiek. Dichter bij huis. Overzichtelijk. Aanspreekbaar.
BURGERRAAD
Nederland is toe aan democratische hervorming. Juist in deze tijd van afbrokkeling in vertrouwen zou het beproefde concept van burgerraden weer nieuw leven ingeblazen moeten worden. De Vlaamse cultuurhistoricus David van Reybrouck schreef hier in 2013 een boek over: Tegen verkiezingen. Daarin haalde hij voorbeelden aan uit Porto Alegre, Brazilië en België, om precies te zijn de noord-oost hoek van het land waar Duits gesproken word (rond de stad Eupen). Het meest explicite voorbeeld van burger invloed was het protest van de Gele hesjes in 2018 in Frankrijk waarop president Macron uitgevaardigde wetten moest intrekken.
Hoe werkt een burgerraad?
(Naar het voorbeeld België) Elke inwoner van een gemeente mag zich hiervoor aanmelden. Vervolgens wordt per loting hier 1000 bewoners uit geselecteerd op basis van opleiding, inkomen, burgerlijke staat, religie, leeftijd en culturele achtergrond om zo een diverse vertegenwoordiging uit de gemeenschap te vormen. Deze groep burgers kiest vervolgens een raad van rond 24 representanten die in eigen overleg en met bezoldiging de gemeente van advies dient.
Dit advies dient dan ook opgevolgd te worden door het college. Leden in deze burgerraad hebben een zitting van anderhalf jaar.
Wat is het grote voordeel? Een burgerraad is niet partij gebonden en heeft geen politieke carrière voor ogen. Het hoeft daarom geen rekening te houden met korte termijn visies die juist om een duurzame visie vragen, zoals het klimaat probleem. Het hoeft geen rekening te houden met zorgen om herverkiezing, omwille van macht. Wat Den Haag nu wurgt in tegenstrijdige belangen, beïnvloed door lobbyisten. Anders gezegd: Burgers maken zich minder druk om herkozen te worden en kunnen daardoor vrijer debatteren en beslissen.
Wanneer slechts 45% van het electoraat (Zaanstad) participeert in het democratisch bestel, moeten we ons serieus de vraag gaan stellen of dit systeem werkelijk nog voldoet aan de bestuursvorm waarin het volk regeert.
Tijd tot overdenking. Tijd om deze staatsvorm los te weken van de invloed door lobbyisten. De bescherming van Russisch kapitaal op de Amsterdamse Zuidas. Tijd om dit kleine polderland terug te geven aan het volk. Met inspraak op alle niveaus. Los van de grootschalige verstedelijking dat het dorp zijn eigen historische identiteit ontneemt. Tijd voor burger bestuur.