Het plan om op 1 januari 2026 het winkelgebied in het centrum van Zaandam een Zero Emissie Zone (ZEZ) te maken, waar alleen ‘schone’ vracht- en bestelauto’s zijn toegestaan, is van de baan en uitgesteld tot 2030. Tegenstanders van de eerdere invoerdatum zijn blij, maar heeft het uitstel ook financiële gevolgen?

Vanaf 2030 zal alle stadslogistiek in binnensteden elektrisch of op waterstof zijn, maar tot die tijd hebben Zaanse ondernemers nog de ruimte om zich aan te passen. Veel Zaanse ondernemers werken ook buiten de Zaanstreek, zoals in Amsterdam en Haarlem, waar de maatregel al in 2025 wordt ingevoerd, dus daar moeten ze zeker rekening mee houden.

Blijdschap overheerst

Uit gesprekken met Zaanse ondernemers bleek dat velen nog afwachten met de aanschaf van een emissievrij voertuig. De aanschaf van een duur elektrisch busje is geen beslissing die je zomaar neemt, vooral niet als er hoop is dat je kunt blijven doorrijden met je dieselbusje. Het nieuws voor hen zal daarom ook een opluchting zijn.

Ook voor Niels Busch, fel tegenstander van de eerdere invoerdatum, is dit goed nieuws. De BIZ-voorman, die namens 340 ondernemers zei te spreken, gaf vorige week tijdens het Zaanstad Beraad in zijn inspreekmoment aan dat de ZEZ volgens hem ‘een gedrocht van een maatregel’ is.

Volgens hem staat het buiten kijf dat er in de toekomst een emissievrije zone komt, maar is het uitstel daarvan goed nieuws. Hij voegt eraan toe:

‘Hiermee ligt er nu wel extra druk op de ondernemers om niet te verslappen en alert te blijven, zodat ze op tijd de juiste voertuigen tot hun beschikking hebben.’

Ontheffingen

Om de transitie voor ondernemers beter haalbaar te maken, waren er een groot aantal vrijstellingen en ontheffingen beschikbaar, maar Busch heeft daar weinig vertrouwen in.

‘Als je als overheid een maatregel wil invoeren met zo ontzettend veel uitzonderingsmogelijkheden, dan geef je daarmee al een bevestigd onvermogen aan.’

Volgens hem worden er allerlei mogelijkheden bedacht om ondernemers, om welke reden dan ook, vrijstellingen te geven, zodat bijna niemand in 2026 daadwerkelijk zou starten. Hij vindt dit een vreemde gedachtegang: ‘Dan tuig je iets op puur voor de bühne.’

Financiële gevolgen?

Tegenstanders in de raad betoogden dat ook veel ondernemers voor de eerdere invoering zouden zijn, dat deze de leefbaarheid zou vergroten en dat het oneerlijk is tegenover ondernemers die al wel geïnvesteerd hebben. Volgens hen zou dit zelfs kunnen leiden tot juridische procedures en claims. Of dit het geval is en of dit juridisch mogelijk is, is nog niet duidelijk bij de gemeente.

Om de ZEZ uit te voeren, kreeg Zaanstad (financiële) hulp vanuit Den Haag. Wat de financiële gevolgen hiervan zijn en of er geld moet worden terugbetaald vanwege het uitstel van de invoering, moet de gemeente nog uitzoeken. We houden je hiervan op de hoogte.

Er zijn al verschillende bijeenkomsten over de ZEZ in Zaanstad gehouden, zoals het CO2-Café, wat ongetwijfeld kosten met zich meebracht. Het is waarschijnlijk dat er in aanloop naar 2030 opnieuw werkgroepen en informatiebijeenkomsten zullen worden gehouden.

Aangenomen amendement

Een amendement voor het uitstel van de ZEZ, ingediend door POV, PVV, VVD, CDA en Groep De Boer (LZ), werd gisteren gesteund door DZ, Groep Lassooy en DENK en daarmee aangenomen. Tegen stemden PvdA, SP, PvdD, GL, CU en D66. Het uitstel naar 2030 zou ondernemers meer tijd geven om zich voor te bereiden op de transitie.

Wethouder Slegers vond dat invoering mogelijk was, ook gezien het ruime ontheffingsbeleid, en verwachtte zo’n 200 aanvragen in Zaanstad. Dit overtuigde de tegenstanders van de snelle invoering echter niet.

In Den Haag wordt er waarschijnlijk met veel belangstelling gekeken naar de ontwikkelingen in Zaanstad. Eerder pleitten staatssecretaris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat en een meerderheid in de Tweede Kamer al voor uitstel van de invoering van de ZEZ. Dit besluit in de gemeente sluit daarmee aan bij de oproepen en zorgen van een groot deel van de landelijke politiek.

Door: Nick Boeske en Piet Bakker. Info: Motie ZEZ, Niels Busch en Zaanstad Beraad en eerdere artikelen. Foto: De Orkaan.