Bewoners van de Burcht, Nicolaasstraat, Hoge Horn en Prins Hendrikkade krijgen steeds meer riviercruise-schepen voor hun deur. En daar zijn ze niet altijd blij mee. Het levert niet alleen lawaai op, maar ook stinkende diesel-aggregaten, en aan- en afrijdende bussen en vrachtauto’s.

De aanhoudende stroom van klachten heeft ook het gemeentehuis bereikt. Wethouders Stepanie Onclin (VVD, Toerisme en Economie) en Slegers (CDA, Havens en Vaarwegen) gaan op vrijdag 21 juli ‘in gesprek’ met bewoners. Doel is “de overlast zoveel mogelijk te verminderen”.

Volledig oplossen van de problemen gaat overigens niet lukken: “dergelijke schepen zullen blijven komen.”

Zaandam wordt steeds populairder bij organisatoren van riviercruises. Dat komt vooral omdat in Amsterdam de havengelden voor cruiseschepen aanzienlijk hoger zijn. In Amsterdam betaalt de rederij voor een schip ruim twee à drie maal zoveel havengeld (afhankelijk van het seizoen) en bovendien moet er per passagier die overnacht € 8 dagtoeristenbelasting afgedragen worden. Voor een schip als de Geoffrey Chaucer dat regelmatig Zaandam aandoet (135 meter met 167 passagiers) is dat een verschil tussen € 637 (Zaandam) en bijna € 3.000 (Amsterdam) in het hoogseizoen.

Zaanstad heeft in 2021 al aangekondigd met nieuw beleid te komen op het gebied van toeristenbelasting voor toerisme op het water. Maar dat is er nooit van gekomen.

Diesel

Voor omwonenden is de diesellucht de belangrijkste bron van overlast. Eigenlijk zouden de aggregaten alleen bij aan- en afmeren aan moeten staan maar volgens aanwonenden houden veel rederijen zich daar niet aan (diesel is goedkoper dan walstroom). Op sommige boten zouden de aggregaten onnodig lang aanstaan, zelfs met toestemming van de Havendienst omdat luchtverversingssysteem niet aan de walstroom zou kunnen. En dan heeft het Havenbedrijf ook nog last van storingen en uitval bij de walstroom. In april 2023 schreven bewoners al een brandbrief aan de gemeente:

“Zoals voorgaande jaren – deze schepen blijven tientallen uren aan wal met de (hulp)motor draaien. Buiten het feit dat dit verboden is (Artikel 5.69 Gebruiken hoofdmotor of hulpmotor op ligplaatsen) – het geluid & stank loopt door onze huizen. Dag & nacht. Bovendien is dit onnodig slecht voor het milieu. Wij spreken vaak de kapiteins zowel technische mensen aan – een die geven vaak aan dat er een storing met de walstroom aansluiting is.”

Rodney Heymans die aan de Prins Hendrikkade woont, meldt De Orkaan dat buurtbewoners het via “alle kanalen geprobeerd hebben bij de gemeente, maar nooit echt een antwoord of erkenning gekregen van de overlast.” De timing van de informatieavond (in de vakantieperiode) bevreemdt hem wel, maanden nadat de klachten zijn gemeld.

De klachten van bewoners geldt niet alleen het niet gebruiken van de walstroom, maar ook het gebrom van de airco en keuken installaties etc. En verder alle verkeer rondom de schepen.

De bijeenkomst met de wethouders is vrijdag 21 juli van 18.00 tot 19.30 uur in de informatieruimte Peperstraat 7 in Zaandam. Aanmelden is niet nodig.

Groei van het aantal riviercruiseschepen in Zaanstad (67 tot 135 meter), 2023 zijn de reserveringen voor het hele jaar, dan kan nog veranderen. T/m eind van dit jaar worden er nog 120 schepen verwacht.
Cruiseschepen met bevoorrading aan Prins Hendrikkade (De Orkaan)
Grace en Greoffrey Chaucer Diesel, tankschip Zwaantje 6 (De Orkaan)
Vijf cruiseschepen in de haven van Zaandam (Eelco Aartsen)

Door Piet Bakker. Bronnen: brief Zaanstad aan omwonenden, website Havenbedrijf, gegevens en communicatie met Zaanstad, eerder nieuws op De Orkaan, mails van aanwonenden. Foto’s: Eelco Aartsen en De Orkaan. Grafiek: De Orkaan.