Zaanstad haalde in 2019 bijna € 2 miljoen op aan toeristenbelasting. Dat is meer dan twee maal zoveel als in 2018 dankzij de forse verhoging van € 3 naar € 7 euro per bezoeker per dag.

Opvallend is dat het aantal overnachtingen met 5 procent is afgenomen van 329.000 naar 313.000. En dat terwijl het aantal hotelkamers toenam en Airbnb een grote vlucht nam.

Draagt iedereen eigenlijk die belasting wel netjes af?

Hoeveel hotels, Bnb’s en Airbnb?

In 2019 waren 12 hotels in Zaanstad: Inntel, Zaan Inn, IBIS, Bastion, De Prins (Westzaan), Manzo Suites, Easyhotel, Zaanse Hostel, Zaan Hotel, Hotel Zaandijk, Witte Hoeck (Wormerveer) en Hotel de Dijk.

Het Zaanse Hostel en Hotel Zaandijk werden in april 2019 gesloten op last van de burgemeester, die waren dus maar 4 maanden open. Het Zaan Hotel (93 kamers) ging medio 2018 open maar was dus heel 2019 open, ook het kleine hotel Hotel de Dijk (Westzanerdijk) opende in 2019. Het aantal kamers groeide van 635 in 2018 naar 673 in 2019 (de sluitingen en openingen zijn hierin verdisconteerd).

Zaanstad ging vorig jaar uit van 45 Bnb’s met in totaal 75 kamers. Daarnaast schatte men 1845 ligplaatsen bij 15 jachthavens in.

Het aantal Airbnb-overnachtingen in Zaanstad is niet precies bekend. Een schatting op basis van verhuurde objecten op een willekeurige dag in mei 2019 kwam neer op 300 huizen en kamers met in totaal ruim 1300 overnachtingen. Onderzoek in opdracht van de Provincie Noord-Holland kwam ook uit op ruim 300 ‘verblijfsobjecten’ (2018). Dat aantal groeit elk jaar.

We gaan rekenen

De 673 hotelkamers hebben weliswaar meestal 2 bedden maar de bezetting is lager, zo’n 1,8 per kamer volgens de branche. Dat komt neer op maximaal 1.211 overnachtingen per dag. Maar niet alle hotels zijn altijd 100 procent geboekt. Ook daar is onderzoek naar gedaan, gemiddeld zou 77 (cijfers 2017) verhuurd zijn, uit gesprekken met vertegenwoordigers van Zaanse hotels bleek dat dat aan de hoge kant was, maar ruim 70 procent zou wel kunnen kloppen. Stel dat het 75 procent is, dan komen we op 909 gasten per dag. Dat aantal per 365 dagen is 331.621 overnachtingen in totaal.

Dat aantal keer € 7 is ruim € 2.320.000. De werkelijke inkomsten waren met € 2.190.000 dus lager.

Zaanse hotels zouden dus een lagere bezetting hebben. Bij een bezetting van 70 procent komen in de buurt van het daadwerkelijk opgehaalde bedrag. Maar zijn er dan geen inkomsten van jachthaven, Bnb’s en Airbnb? Wat zouden die op kunnen leveren?

Ontduiken

Van Bnb’s weten we op basis van onderzoek van de branche dat de bezetting aanzienlijk lager is, zo’n 27 procent. Maar ook daar zou dat met 1,8 personen gemiddeld per kamer in Zaanstad € 93.000 hebben moeten opleveren.

Airbnb? Als die 1300 overnachtingen elke dag zouden plaatsvinden had dat € 3,3 miljoen opgeleverd. Maar dat is een ruwe inschatting. De 1300 was in mei. Maar goed, de helft was ook leuk geweest. (Jachthavens hebben we niet meegerekend.)

Zaanstad zit ook wel een beetje in haar maag met de situatie, er worden zaken ‘onderzocht’ en ‘meegenomen’:

“Ook is gekeken naar de mogelijkheden om beter zicht te krijgen op het aantal (overnachtingen in) Airbnb’s en het versterken van de controles hierop. Met een bredere spreiding van toeristenbelasting behoort ook tariefdifferentiatie tot de mogelijkheden. De uitkomsten van dit onderzoek worden meegenomen bij de besluitvorming van de Voorjaarsnota 2020-2024.”

Alles wijst erop dat de toeristenbelasting massaal ontdoken wordt (of dat alle hotels, Bnb’s en Airbnb’s in 2019 een extreem slecht jaar moeten hebben gehad).