In een uiterst kort briefje informeert wethouder Harrie van der Laan (POV) de gemeenteraad over de afloop van ‘borden-gate’ waarbij Zaanstad in conflict was geraakt met oppositiepartij DZ. Het college “heeft besloten de genomen besluiten te herroepen.”

Die ‘besluiten’ gaan over een dwangsom die aan DZ werd opgelegd omdat ze niet snel genoeg hun ‘illegale’ verkiezingsborden* hadden opgeruimd tijdens de campagne van 2022. Daarvoor had de partij een dwangsom van € 3.000 gekregen.

De externe hoor- en adviescommissie adviseerde om de besluiten om de dwangsom op te leggen en in te vorderen in te trekken en concludeerde “dat (zelfs met de hulp van anderen, bijvoorbeeld vrijwilligers) de door het college geboden begunstigingstermijn te kort was om daarbinnen alle borden die in de gemeente Zaanstad waren geplaatst te verwijderen.” Die ‘begunstigingstermijn’ was 3,5 uur – volgens DZ zou het nooit lukken al haar borden weg te halen binnen die periode. Het college had maling aan dat bezwaar en eiste de € 3.000 op.

Toen Van der Laan moest uitleggen waarom DZ die boete verdiend had, pakte de wethouder nog fors uit.

“Die last werd opgelegd nadat zij niet bereid waren om goedschiks noch onder druk alle door hen geplaatste verkiezingsborden in de week voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022, weg te halen.
Omdat de berichtgeving van DZ is gebaseerd op selectieve informatie, informeert het college uw raad met deze brief actief over de volledige feitelijke context van de opgelegde last onder dwangsom.”

Schermen

Verkiezingsborden zijn volgens Zaanstad alleen toegestaan op daarvoor aangewezen schermen. In maart 2022 hadden de POV en DZ toch borden geplaatst op andere plekken. En dat mag dus niet. Ze zijn eerst ‘informeel’ aangesproken. De POV haalde de borden weg, DZ niet. Daarop legde Zaanstad op 11 maart ‘een last onder dwangsom op’. DZ wilde er vervolgens toch wel aan voldoen maar mailde aan Straattoezicht “dat de meeste borden waren verwijderd maar dat niet alles was teruggevonden.” Zaanstad:

“Op 15 en 16 maart bleken er nog 20 van de initieel 30 borden in de openbare ruimte te zijn achtergebleven. Vanwege het onvoldoende voldaan hebben aan de opgelegde last en zodat de achtergebleven borden konden worden opgeruimd, is de oplegging van de last onder dwangsom vervolgens namens het college doorgezet.”

Het werd een affaire. Op 1 december 2022 (lang na de verkiezingen) heeft burgemeester Hamming een gesprek gevoerd met DZ. Het college was bereid het invorderingsbesluit in te trekken “omdat het college het niet wenselijk vindt om verwikkeld te zijn in juridische procedures met een politieke partij die deel uitmaakt van de gemeenteraad.”

Whatsapp

Maar de burgemeester gaf ook aan dat het college excuses “aan de afdeling Straattoezicht op z’n plaats achtte. Er was immers onnodig een beroep gedaan op de beperkt beschikbare ambtelijke capaciteit van die afdeling.”

Daar had DZ geen zin in. Er ontspon zich een discussie over wie de melding had gemaakt en wie er bij Zaanstad verantwoordelijk was voor de melding. Volgens DZ zou wethouder Slegers, “destijds tevens lijsttrekker van het CDA, zijn functie (hebben) ingezet om handhaving op de door ons geplaatste verkiezingsborden, tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022, af te dwingen.”

Van der Laan sprak dat tegen in een eerder raadsinformatiebrief en betichtte DZ van misleiding, “Ook klopt het pertinent niet dat een lijsttrekker zelf opdracht heeft gegeven aan de afdeling Straattoezicht.” De klachten dateerden namelijk al van 8 maart (toen er overigens nog geen formele klacht was) terwijl portefeuillehouder Slegers pas op 15 en 16 maart via WhatsApp aan Straattoezicht en Openbare Ruimte de locaties van de ‘illegale’ borden van DZ doorgaf.

Motie

Zaanstad heeft nog een probleem met verkiezingsborden. In juli 2022 nam de raad vrijwel unaniem (alleen CU was tegen) een motie aan waarbij B&W gevraagd werd sandwichborden voortaan weer toe te staan. Het college sprak daarop de intentie uit “om het plaatsen van sandwichborden door politieke partijen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen mogelijk te maken. We brengen in het eerste kwartaal in kaart op welke wijze dit kan en welke consequenties hieraan verbonden zijn. We informeren de raad in Q2 2023 over de voortgang.”

Q2 2023 liep tot eind juni 2023. Zaanstad heeft het besluit 3 jaar uitgesteld: “Het college informeert uw raad (in elk geval tijdig voorafgaand aan de in 2026 geplande gemeenteraadsverkiezingen) over de mogelijkheden om het plaatsen van sandwichborden voorafgaand aan gemeenteraadsverkiezingen toe te staan.”

* Dat er zoiets is als illegale verkiezingsborden vinden wij bij De Orkaan al behoorlijk bezopen. Iedere partij wordt kennelijk geacht op die bloedeloze en saaie eenvormige borden hun affiche te plaatsen. Een verarming.

Door Piet Bakker. Bronnen: raadsinformatiebrieven Zaanstad, motie sandwichborden, documenten en website DZ. Foto van een (toegestane) wildplak van DZ uit de campagne van 2022.