Stel je voor: je wilt een elektrische auto kopen, maar er is geen oplaadpunt dichtbij huis. In de meeste gevallen is dit geen probleem, maar er zijn toch plekken in Zaanstad waar laadpalen schaars zijn. Wat doe je dan? Een verlengd privé aansluitpunt (VPA) lijkt een mogelijke oplossing, maar niet iedereen is er even enthousiast over.

Een VPA is een laadpunt in de openbare ruimte, maar het is aangesloten op de privé-elektriciteitsaansluiting van een woning of bedrijfspand. Dit kan via een kabelgoot, laadarm, kabelmat of streetplug, waardoor de stroom niet van een openbare laadpaal komt, maar rechtstreeks van de particuliere aansluiting.

Kritiek

Veel mensen vinden een VPA handig omdat ze niet hoeven te zoeken naar een vrije laadpaal en altijd op een vaste plek kunnen laden. Daarnaast kunnen ze opladen tegen hun eigen stroomtarief en profiteren van hun zonnepanelen. Er zijn geen exacte cijfers bekend, maar volgens schattingen van Zaanstad zijn er ongeveer vijftig VPA’s.

Toch staan de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) en het Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur (NKL) kritisch tegenover VPA’s. Ze dragen niet bij aan de opschaling van het publieke laadnetwerk en bieden vooral individuele voordelen, terwijl ze de uitrol van publieke laadpalen kunnen belemmeren.

Daarom adviseren de NAL-regio’s gemeenten om terughoudend te zijn. Ook spelen juridische en veiligheidsrisico’s een rol. Gemeenten hebben als wegbeheerder een zorgplicht en kunnen aansprakelijk worden gesteld als VPA’s onveilige situaties veroorzaken.

‘Wanneer het aantal aansluitingen toeneemt, kan aansprakelijkheid echter een grotere rol gaan spelen, en dus belangrijker worden om af te wegen.’

Dat stelt het NKL. Ook Metropoolregio Amsterdam Elektrisch (MRA-E) staat kritisch tegenover VPA’s. Zaanstad maakt deel uit van dit samenwerkingsverband dat gemeenten ondersteunt bij laadinfrastructuur en beleid voor elektrisch vervoer.

‘MRA-E raadt af om VPA’s te gedogen en adviseert gemeenten terughoudend te zijn met het toestaan ervan.’

Wel toegestaan

Ondanks de kritiek staat Zaanstad al ruim vier jaar het gebruik van VPA’s toe. Dit is toegestaan als er binnen 300 meter loopafstand geen openbare laadpaal beschikbaar is en laden op eigen terrein niet mogelijk is. Een kabel over de stoep is toegestaan, maar kabelgoottegels niet. Dit beleid blijft voorlopig van kracht.

‘Tot nu toe hebben er geen incidenten plaatsgevonden met de kabelmatten in de gemeente. Maar tegelijk is het belangrijk dat de toegankelijkheid van de openbare ruimte niet in het geding komt, naarmate er meer en meer kabelmatten op stoepen gebruikt worden.’

Zaanstad verwacht dat in de toekomst alle auto’s elektrisch rijden en zowel opladen als stroom terugleveren. Daarom blijft de kabelmat voorlopig toegestaan, maar de gemeente kijkt wel naar betere oplossingen, zoals openbare laadpalen met teruglevermogelijkheden of een kabelgoot.

Genoeg palen?

Na het bespreken van de VPA rijst de vraag: is het gebruik van een VPA vooral een oplossing voor het gebrek aan openbare laadpunten in de buurt, of wordt het vooral gekozen vanwege het gemak van een eigen laadpunt?

Uit de Parkeervisie van Zaanstad blijkt dat er momenteel 750 publieke laadpunten zijn. Daarnaast zijn er ongeveer 60 extra laadpalen (120 laadpunten) in voorbereiding. De gemeente streeft naar een totaal van 1.014 publieke laadpunten dit jaar. Een laadpaal is het fysieke apparaat, een laadpunt is de aansluiting waar je de auto op aansluit. Meestal heeft een laadpaal twee laadpunten, waardoor twee auto’s tegelijk kunnen laden. De VPA’s zijn in deze cijfers niet meegenomen.

Twee laadpunten

Er zijn momenteel 2.650 elektrische auto’s geregistreerd in Zaanstad. Aangezien de planning is dat er 1.014 laadpunten beschikbaar komen, is er bij gelijktijdig laden plek voor minder dan de helft van alle voertuigen. Dit betekent een tekort van 1.636 laadpunten. In de praktijk zal dit echter niet vaak voorkomen, omdat niet alle auto’s tegelijkertijd worden opgeladen.

Om de laadinfrastructuur in goede banen te leiden, werkt Zaanstad aan een eigen actieplan voor laadpalen. Dit plan bouwt voort op de regionale laadvisie van de MRA-E. De verwachting is dat het aantal aanvragen voor publieke laadpalen de komende jaren iets zal afnemen, doordat fiscale voordelen voor elektrisch rijden worden afgebouwd. Tegelijkertijd neemt het aantal elektrische auto’s nog steeds toe. Om tekorten te voorkomen, wordt de laadinfrastructuur uitgebreid.

Stedelijke gebieden

De laadpalen zijn vooral geconcentreerd in stedelijke gebieden zoals Zaandam, Wormerveer, Krommenie en Koog aan de Zaan, maar er zijn ook plekken waar weinig tot geen laadpalen te vinden zijn. Dit geldt vooral voor Polder Westzaan, een landelijk gebied tussen Westzaan en Wormerveer, en het westelijke deel van Westzaan nabij de N246.

Ook de randen van Assendelft, met name in het noordelijke en westelijke deel, hebben minder laadvoorzieningen. Daarnaast zijn er weinig laadpalen te vinden in de buitengebieden ten noorden van Zaandijk en ten westen van Koog aan de Zaan.

Door: Nick Boeske. Info: NKL, Zaanstad, MRA-E en parkeervisie. Foto: De Orkaan. Foto: Di-Lan Sun.