Rommel opruimen, oud behang verwijderen en verven, en onkruid en overwoekerde planten in de voortuin weg halen. Je zou kunnen denken dat een aannemer een team van vakmensen uit Polen heeft ingehuurd om een recent aangekochte, verwaarloosde woning op te knappen. Maar niets is minder waar.

Het waren Zaanse krakers die afgelopen dinsdag het pand hebben gekraakt en nu bezig zijn met de renovatie om het bewoonbaar te maken. ‘Het is een flinke taak,’ stelt kraakster Lex (alias), ‘maar het ziet er al veel beter en schoner uit dan toen we het voor het eerst aantroffen.’

Ruim 10 jaar leeg

Het huis aan de Hobbemastraat 13 in Zaandam stond al langer dan tien jaar leeg. Na het overlijden van de laatste bewoner is het huis onbewoond. De erfgenamen kunnen het onderling niet eens worden over wat er met het huis moet gebeuren. Diverse pogingen van omwonenden om de familie tot rede te brengen zijn mislukt.  De overheid kan niets doen, zo wordt gezegd, en dus stond het huis leeg en kwam er nooit iemand binnen.

Totdat het Autonome Krakerscollectief uit de Zaanstreek het pand op het spoor kwam. Het collectief is een groep mensen die leegstaande panden kraakt om ze te gebruiken voor huisvesting of andere doeleinden.

Bij het betreden van het pand valt meteen op dat het al jarenlang verlaten is. Er zijn lekkages, rotte kozijnen, stof en er is zelfs een vogelnest op de bovenste verdieping te vinden. Het huis staat daarnaast vol met boeken, kleding, meubels, flessen drank, en ga zo maar door. Het is een dak boven je hoofd, maar daar is ook alles mee gezegd.

Rustig op de bank hangen is er niet bij; er zijn veel mensen bezig en dat is ook nodig. Er zullen in totaal 7 mensen gaan wonen. Iedereen binnen de beweging steekt de handen uit de mouwen. Volgens Lex is de kraakbeweging buitengewoon solidair: ‘Verschillende collectieven helpen elkaar bij het bedenken van plannen en bieden elkaar ook onderdak.’

En het aanbieden van onderdak is volgens Lex broodnodig, want net als in bijna heel Nederland, heeft Zaanstad te kampen met een groot woningtekort. Lex benadrukt dat kraken een tijdelijke oplossing biedt om ruimte te vinden en tegelijkertijd de aandacht te vestigen op dit grote probleem:

‘Het is een vorm van protest en overleving tegelijkertijd. Als je teruggaat naar de jaren 80, toen de woningnood net zo extreem hoog was, zag je ook een grote opkomst van de kraakbeweging.‘

Lex woont niet in Hobbemastraat 13, maar verblijft al vijf maanden in het voormalige partycentrum Las Vegas. Vorig jaar kraakte ze het AKZ-pand aan de Czarinastraat, waar ze destijds door ons werd geïnterviewd. Het AKZ-pand is nu al lange tijd een volledig uitgebroken verpieterende schil. Een doorn in het oog van omwonenden.

Buurtbewoners en zelfs agenten overwegend positief

De krakers hebben verschillende buren gesproken en de reacties zijn over het algemeen positief. De leegstand is de buurt al langer een doorn in het oog en er is ook al eens brand geweest, omdat een koelkast aan was laten staan. Natuurlijk bezochten wij buurtbewoners om de hoera-stemming te checken. Daarbij kwamen we niemand tegen die sterk tegen de aanwezigheid van de krakers is.

Een van de buren vertelde begrip te hebben voor het feit dat jonge mensen dergelijke acties ondernemen:

‘Het huis staat al zo lang leeg dat het gewoon onverantwoord is. Ook in onze buurtapp is gemeld dat ze er zijn, en er waren weinig negatieve opmerkingen te vinden.‘

Er zijn ook plannen om de gekraakte woning te gebruiken voor activiteiten en initiatieven die de lokale gemeenschap ten goede komen. Prioriteit blijft echter het beschikbaar stellen van de woning voor bewoning.

‘We hebben wel zin om iets bijzonders te doen met Halloween, vooral omdat we het hier als een soort ‘spookhuis’ ervaren, aangezien het al zo lang leeg staat.‘

Ook wordt er over gedacht om een weggeefwinkel op te richten, die openstaat voor buurtbewoners en mensen in nood. Hiermee willen ze een positieve bijdrage leveren aan de gemeenschap.

Naast de positieve houding van de buurt, valt ook de meewerkende houding van de politie op. ‘Dit komt hier in Zaandam vaker voor,’ zegt Lex. “Een agent had begrip voor onze actie. Hij vond het ook zonde dat zo’n woning zo lang leegstaat.”

Lex benadrukt dat, zolang de kraakactie goed georganiseerd is, de politie niet zomaar overgaat tot ontruiming.

“We merken een sterk verschil met bijvoorbeeld Amsterdam en Utrecht. Ze houden zich hier goed aan het boekje, en dat gebeurt niet altijd.”

Wat de toekomst brengt is natuurlijk onduidelijk, maar als ze hier moeten vertrekken dan is dit huis weer even in gebruik geweest in de functie waarvoor ze bijna 90 jaar geleden gebouwd werd: als woning:

‘Tot die tijd zullen we proberen het hier leefbaar te maken.’

*De krakers doen een oproep aan buurtbewoners voor eventuele donaties van de volgende spullen: een koelbox, plafondverf, isolatiemateriaal, een dweil, plantjes, prullenbakken, een keukenblad, andere benodigdheden om een keukentje op te zetten, en beddengoed zoals matrassen, kussens en bedden.

Lees ook:

• AKZ-pand Czarinastraat gekraakt (video)
• Hobbemastraat 13 gekraakt!
• Huilhuis Hobbemastraat 13: vijf jaar later 
• Het huis dat al jaren leeg staat

Door: Nick Boeske (De Orkaan). Info: Interview met Lex en eerdere artikelen van De Orkaan. Foto’s: Nick Boeske (De Orkaan).