Als we de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (VrZW) moeten geloven, staan er grote bedreigingen voor de regio de komende jaren voor de deur, zo blijkt uit het Regionaal Risicoprofiel 2025-2028. Factoren zoals klimaatverandering, digitalisering, criminaliteit, maatschappelijke spanningen en demografische veranderingen worden verwacht hierin een rol te spelen.

Het profiel helpt de Veiligheidsregio om risico’s in beeld te krijgen en zich voor te bereiden op crises. Daarnaast helpt de informatie uit het risicoprofiel de gemeenten om maatregelen en regels te maken die risico’s kunnen verkleinen. ‘Voorkomen is beter dan genezen’ zal hierbij het motto zijn.

Risico’s

De verwachting is dat de Zaanstreek te maken krijgt met extreme weersomstandigheden door klimaatverandering. Gevolgen hiervan zijn hittegolven, stormen en overstromingen. Vooral het laaggelegen polderlandschap in Wormerland en Oostzaan is zeer kwetsbaar voor overstromingen. In Zaanstad kan dit leiden tot verstopte rioleringen en wateroverlast in de stad.

De digitalisering van vitale systemen maakt de regio kwetsbaar voor cyberaanvallen, die bijvoorbeeld de elektriciteit, waterdistributie en andere belangrijke diensten kunnen verstoren. Als de digitale systemen van de Zaanse gemeenten worden aangevallen, kunnen er vertragingen of storingen in de dienstverlening optreden. Recent werden bij een hack bij de politie ‘werkgerelateerde contactgegevens’ van alle politiemedewerkers buitgemaakt, waaronder ook die van de politie Noord-Holland.

Misschien wel het meest zichtbare risico: de toename van maatschappelijke onrust. Polarisatie neemt toe door desinformatie via sociale media, en de regio kan meer protesten, demonstraties en zelfs geweld verwachten door sociale en politieke spanningen. Voorbeelden hiervan zijn de pro-Palestina demonstraties en de Extinction Rebellion-acties in Zaandam, die beide bijdragen aan de groeiende spanningen in de stad.

Volgens de VrZW krijgt de Zaanstreek steeds meer te maken met ondermijnende criminaliteit, zoals drugsproductie, afrekeningen en explosies, die de veiligheid en stabiliteit in de regio bedreigen. Daarnaast brengen demografische veranderingen, zoals de vergrijzing en toenemende culturele diversiteit, extra uitdagingen met zich mee. In Oostzaan en Wormerland zorgt de vergrijzende bevolking voor een grotere druk op de zorg en sociale voorzieningen, terwijl de groeiende diversiteit in Zaanstad meer aandacht vraagt voor integratie in de toekomst.

Maatregelen

Er liggen al een aantal maatregelen van de VrZW, zoals het versterken van waterveiligheid, cyberbeveiliging en crisisplannen. Ook is er al gewerkt aan samenwerking tussen gemeenten en hulpdiensten en zijn er preventieve maatregelen genomen tegen klimaatverandering en maatschappelijke spanningen.

Uit het risicoprofiel wordt echter duidelijk dat de Zaanstreek nog een lange weg te gaan heeft. Wat nu nog moet gebeuren, is het verder uitvoeren van deze plannen, het updaten van crisisplannen en het vergroten van bewustwording bij de inwoners. Gemeenten moeten blijven investeren in duurzaamheid en zich goed voorbereiden op veranderingen, zoals de vergrijzing en de toenemende diversiteit in de regio.

Na het lezen van het profiel is het niet bepaald een geruststellend vooruitzicht. Laten we hopen dat de verwachtingen van de VrZW, hoe pessimistisch ze ook klinken, niet werkelijkheid worden. Of die hoop terecht is, valt echter nog te bezien.

Door: Nick Boeske. Info: Regionaal Risicoprofiel 2025-2028. Foto: De Orkaan.