Onder de noemer Zaans Celluloid worden in het Weefhuis in Zaandam historische Zaanse films getoond. De films zijn verzameld en gedigitaliseerd door het Gemeentearchief van Zaanstad en worden ingeleid door gemeentearchivaris Frans Hoving.

Tijdens de tweede editie van Zaans Celluloid een film uit 1938 over een ‘Autotocht van Oude van Dagen’ uit Westzaan, een film over Ons Huis (Koog aan de Zaan) van vlak na de oorlog en een film over het wees- en bejaardenhuis van de Doopsgezinde Gemeente aan de Lagendijk in Koog aan de Zaan.

Vanaf eind jaren ’20 worden tochten voor bejaarden georganiseerd. Ook in Westzaan (ook foto boven):

“Je kunt die tochten nog het beste vergelijken met een schoolreisje. De bestemming was vaak een uitspanning met speeltuin of een badplaats. Er werd lekker gegeten en daarna vermaakte men zich op in de speeltuin of op het strand. Elk dorp organiseerde zijn eigen tochten en legde die vaak op film vast. In het begin zijn het vooral de notabelen die hun auto’s ter beschikking stellen, maar na de oorlog worden er bussen gehuurd. Vaste prik was dat de ouden van dagen ’s morgens onder grote belangstelling werden uitgezwaaid en ’s middags weer feestelijk werden binnengehaald.”

Wim Buitenhuis en Dick Lubbes van Ons Huis aan de Lagendijk in Koog aan de Zaan maakten een 16 mm-film waarin een beeld van het buurt- en clubhuiswerk van vlak na de oorlog wordt getoond.

De derde film ‘Oud en alleen? Neen!’ gaat over het wees- en bejaardenhuis van de Doopsgezinde Gemeente aan de Lagendijk in Koog aan de Zaan. Het pand is gefinancierd uit een legaat van de bakker Hendrik Sweepe, die liet na zijn overlijden een groot bedrag na aan de burgerlijke en de doopsgezinde gemeente. De doopsgezinde regenten van het huis lieten een soort promotiefilm maken, waarbij ze een inkijkje geven in hun vergaderingen en de goede zorg voor de bejaarden.

Over de eerste editie van Zaans Celluloid met daarin een film over Dam tot Dam race uit 1959 bracht bezoeker Jan Schoen in vervoering:

“De Zaandamse burgemeester Franken liep in een duikerpak, met zuurstofflessen op zijn rug over de bodem van het Noordzeekanaal van de Amsterdamse oever naar de Zaanse. Verslaggever Dick van Rijn zou onder water voor de radio verslag doen van deze tocht. Op de bodem van het kanaal aangekomen bleek het zo donker te zijn dat hij geen hand voor ogen zag. Zijn verslag viel letterlijk in het water. 

Veel bekende Nederlanders deden mee aan de wedstrijd, zoals Simon Vinkenoog, tekenaar Opland en zangeres Teddy Scholten, die kort daarvoor het Eurosongfestival had gewonnen met ‘n Beetje verliefd is iedereen, dat weet je.’

De bekende Zaankanter Wout Bruynzeel die met een tijd van 10 minuten en 25 seconden hoge ogen gooide, maakte gebruik van een speedboot. Diverse deelnemers werden gediskwalificeerd voor bekeuringen wegens snelheidsovertredingen. Gek doen in Nederland van de jaren ‘50 was leuk, mits de wet niet werd overtreden.

Uiteindelijk werd de race gewonnen door journalist Kees Buurman die de afstand met een speedboot en een helikopter aflegde in 6 minuten en 31 seconden.”

Genoeg materiaal voor ‘Zaans Celluloid’ aldus Schoen: “Er liggen honderden films op de planken van het Zaans gemeentearchief, die wachten om gezien te worden.”

Woensdag 14 december, aanvang 20.00 uur, entree € 10,- (reserveren verplicht)