Het gaat dan eindelijk gebeuren: tien jaar geleden ontstond het idee om een heus WK kolf te organiseren. Nu is het zo ver. Op de kolfbaan aan de Dorpsstraat in Wormer ontmoeten zondag 13 april de beste kolfspelers ter wereld elkaar. Om vast in de sfeer te komen kijken we naar de geschiedenis van deze oer-Hollandse sport.

Want een sport is het zeker, zegt Mark Aberkrom, lid van de Koninklijke Nederlandsche Kolfbond en als speler van Aan Is Winst en T.O.G.I.D.O Wormer een van de beste spelers van dit moment. Zo is hij winnaar van het NK van dit jaar.

‘Kolf is een oud stok- en balspel. Al in de dertiende eeuw werd het gespeeld. Maar in de laatste 150 jaar heeft het zich ontwikkeld tot een serieuze sport.’

Volgens sommigen is kolf, of colf, de bakermat geweest voor de sport die we nu kennen als golf. Kolf wordt de laatste eeuwen veelal binnen gespeeld, maar dat was in de beginperiode wel anders, vertelt Aberkrom:

‘Rond 1260 werd colf al buiten gespeeld. Het was toen een langeafstandsspel. Dat hebben ze zo’n drie eeuwen volgehouden. Toen werd het verboden.’

Colf was in die dagen razend populair en had zo’n beetje de status die het voetbal nu heeft, met alle ongemakken van dien:

‘Colf werd toen op veel plaatsen verboden. Er werd gegokt, er werd gevloekt, er werd bij de kerk gespeeld en dat mocht natuurlijk allemaal niet.’

Ondanks de verboden, her en der in ons land, bleef colf populair. Niet alleen in Holland, maar ook in andere gebieden tot zelfs in Schotland aan toe. Topspelers van toen hadden de status die populaire voetballers nu hebben; hun beeltenis verscheen op tabaksdozen en ook op tegeltjes voor aan de muur.

In die tijd wordt nog gesproken over colf, maar aan het eind van de zeventiende eeuw komt een andere sport op: het kolfspel. In die variant was het speelveld kleiner en verplaatste de sport zich naar de kroeg. Iedere herberg van betekenis in Holland en België had een kolfbaan. Er waren toen ruim 900 banen in ons land.

‘Aan het begin van de vorige eeuw waren er nog maar zo’n honderd. Nu zijn er nog maar zestien over, waarvan eentje dus in de Zaanstreek.’

In 1885 wordt de Koninklijke Nederlandsche Kolfbond opgericht. Die bond heeft nu zo’n vijfhonderd leden, verdeeld over 24 verenigingen, veelal in Noord-Holland.

Zondag 13 april is het eerste officieuze WK in Het Moriaanshoofd in Wormer. Daar kun je aan het eind van deze week meer over lezen bij De Orkaan. Wil je meer weten over de spelregels. In 2023 ging De Orkaan op bezoek bij T.O.G.I.D.O.

Aberkrom was afgelopen week te horen in De Week van De Orkaan. Daar vertelde hij over het WK kolf.

Door Di-Lan Sun. Bronnen: gesprek met Kolfkampioen Mark Aberkrom en de website van de KNKB. Fotomateriaal aangeleverd door Mark Aberkrom en afkomstig van het clubarchief TOGIDO (foto boven kolfbaan Moriaanshoofd, 1936. Ingekleurd door Wietske van Soest), het Waterlands Archief uit de deelcollectie Jan Vink (foto onder kolfbaan Moriaanshoofd 1925).