Bas Hageman heeft een rijk (kleuren)palet aan vrijwilligerswerk. Binnen de gemeente Zaanstad houdt hij zich bezig met zo’n beetje alles rondom LHBTI-jongeren: De Zaanse Regenboog, een GSA, ZaanPride, de Paarse Vrijdag Krant en meer. 

Tijdens nationale Vrijwilligersdag op 7 december staan we éxtra stil bij de impact van vrijwilligers. De Orkaan zet in aanloop naar deze dag een aantal van de Zaanse goeddoeners in het zonnetje. 

Hoe is vrijwilligerswerk op je pad gekomen?

‘Ik werk als Aardrijkskundedocent en activiteitencoördinator op het Zaanlands Lyceum. Dat betekent dat ik betrokken ben bij alle leuke dingen die er op de school gebeuren via de leerlingenverenigingen. Zoals de feestcommissie, de schoolkrant, de debatclub en de GSA: de Gender and Sexuality Alliance. Dat doe ik omdat ik – toen ik zelf nog op de middelbare school zat – ook begon met een GSA.

Een vriend vroeg mij destijds of ik hem wilde helpen met het organiseren van Paarse Vrijdag. Later hebben wij de Paarse Vrijdag Krant opgericht. Dat is een krant voor en door scholieren over onderwerpen zoals seksualiteit en genderdiversiteit. Het is niet alleen gericht op LHBTI-jongeren, maar op alle leerlingen. De krant wordt nog steeds gemaakt, we zijn inmiddels bij de veertiende editie. Per jaar wordt de krant op zo’n vierhonderd scholen gebruikt als lesmateriaal rondom Paarse Vrijdag.

Mijn werk op het Zaanlands Lyceum is niet vrijwillig. Maar sinds 2018 ben ik door de gemeente Zaanstad gevraagd als contactpersoon voor GSA’s van andere middelbare scholen uit de gemeente. Ik organiseer en begeleid activiteiten voor de Zaanse LHBTI-jongeren. Er is sindsdien ook een regionale editie van de Paarse Vrijdag Krant en ik ben ambassadeur geworden van De Zaanse Regenboog.’

Wat betekent vrijwilligerswerk voor jou?

‘Ik ben zelf hetero en cisgender (de genderidentiteit komt overeen met het geboortegeslacht), dus ik val niet onder de LHBTI-gemeenschap. Maar ik pleit er wel voor dat iedereen de vrijheid heeft om zichzelf te kunnen zijn.

Ik heb heel veel mooie momenten meegemaakt. Een goed voorbeeld waarbij het belang van mijn werk naar voren kwam, was toen een aantal jaar geleden een leerling de Paarse Vrijdag Krant vond op school. De leerling las een artikel over de ervaringen van een transgenderpersoon en herkende zich hierin.

Dit laat zien dat het delen van persoonlijke verhalen en het neerzetten van rolmodellen werkt. Ik ben trots op ieder kind dat steeds weer een puzzelstukje van diens identiteit op de juiste plek kan leggen.’ 

Hoe ziet een werkdag er uit?

‘Een GSA zet zich in voor een veilige schoolomgeving waar iedereen welkom is. Ik steun middelbare scholieren in het vormen van hun identiteit. Alle leerlingen mogen zichzelf zijn zoals zij dat willen. Ik zie mijn werk als geslaagd wanneer een leerling blij is met zichzelf.

Door het jaar heen treed ik op als contactpersoon en doorgeefluik vanuit De Zaanse Regenboog naar GSA-leerlingen en enkele collega’s. Rondom dagen zoals Coming Out Day, Paarse Vrijdag en de ZaanPride Week help ik met het organiseren van GSA-activiteiten voor jongeren op middelbare scholen.

Ik loop elk jaar mee met de ZaanPride parade om ervoor te zorgen dat leerlingen een bekend gezicht zien en zich veilig voelen. Mijn wens is dat wanneer zij eenmaal meelopen, ze niet meer met mij bezig zijn, maar met andere leerlingen. Ik ben daar alleen om hen te helpen met opstarten.’

Wat is de grootste uitdaging aan het vrijwilligerswerk?

‘Iets is pas lastig als het onmogelijk is, maar ik geloof dat niets onmogelijk is. Uitdagingen zijn er wel. In de huidige maatschappij zeggen veel mensen dat speciale dagen, evenementen of initiatieven rondom LHBTI niet nodig zijn. Of dat de LHBTI-gemeenschap niet bestaat.

Maar dat het niet speelt in jouw wereld, betekent niet dat het niet speelt in de wereld van anderen. Mensen hebben steeds minder inlevingsvermogen. Ik roep iedereen op om je eens in anderen te verplaatsen, ga het gesprek aan en probeer elkaar te begrijpen.’

Waarom denk je dat het nodig is om vrijwilligers op Nationale Vrijwilligersdag in het zonnetje te zetten?

‘Het is belangrijk dat vrijwilligers waardering krijgen voor wat ze doen, want vrijwilligerswerk is gratis. Als vrijwilliger heb ik geleerd dat niet alles om geld draait en dat je mensen heel gelukkig kunt maken met een klein gebaar. Ik vind dat iedereen vrijwilligerswerk zou moeten doen omdat het wat betekent voor de maatschappij, en dat drijft mij.

De smoes “ik heb het te druk” bestaat niet. Als je het écht wil, dan maak je er tijd voor. Het is niet dat ik het heel rustig heb. Naast een fulltime baan lukt het mij om vrijwilligerswerk te doen én een sociaalleven te hebben. Het gaat om iets willen doen voor de maatschappij.’

Door Mila Lange. Afbeelding is gemaakt door Julia Oud en aangeleverd door Bas Hageman.