Zaanstad geeft dit jaar bijna vier ton aan subsidies voor elf evenementen die in Zaanstad worden georganiseerd. Evenementen variërend het kleurrijke Zaanpride tot het historische PinksterZaan, van het multi-culti Darwinfestival tot zeil-evenement Optimist on Tour krijgen dit jaar een financiële boost. Drie festivals ontvangen zelfs meerjarige subsidies voor de komende jaren.

De subsidies gaan naar Slag om de Zaan (€ 19.994), Zaanpride (€ 20.100), Foodfestival aan de Zaan (€ 28.000), Blues aan de Zaan (€ 43.690), Jazz in de Winkel (€ 40.325), Optimist on Tour (€ 27.125), IFIKZ (€ 50.000) en de Museumnacht (€ 30.000). Drie evenementen ontvangen een vierjarige subsidie: Haltpop (€ 50.000), Darwinparkfestival (€ 50.000) en PinksterZaan (€ 35.000).

Adviespanel

De financiële steun is toegekend door een adviespanel op basis van onder andere publieksbereik, duurzaamheid, samenwerking en aansluiting bij de Zaanse identiteit. De aanvraag voor De Fashion Awards werd afgewezen vanwege een gebrek aan lokale verankering en maatschappelijke impact.

Het Foodfestival aan de Zaan voldeed aanvankelijk ook niet aan de criteria, maar de gemeente maakte een uitzondering vanwege de ‘bijzondere maatschappelijke waarde en sterke lokale verankering van het evenement’.

Er is nog een bedrag van € 1.872 over voor kleinschalige culturele activiteiten.

Slag om de Zaan (€ 19.994)

Op 19 april vindt de 20e editie van de Slag om de Zaan plaats, een jaarlijkse sloeproeirace op de Zaan met start en finish bij de Verkadefabriek in Zaandam. Het 18 kilometer lange parcours voert langs verschillende Zaanse locaties, waaronder de Zaanbocht en Wormerveer. De race trekt naar verwachting 750 deelnemers, verdeeld over dertig damessloepen en vijftig herensloepen, en maakt deel uit van het NK Sloeproeien.

Naast de wedstrijd is er een feest bij de Verkadefabriek voor roeiers en bezoekers. De organisatie verwacht tussen 2.500 en 7.500 toeschouwers. Het inschrijfgeld bedraagt €95 per sloep. Langs het water is het evenement gratis te bekijken.

Zaanpride (€ 20.100)

Op 20 juni start de Zaanse Regenboogweek, maar hoe de week er precies uit zal zien, is grotendeels nog onbekend. Wat wel vaststaat, is dat ZaanPride op 28 juni plaatsvindt en samenvalt met Roze Zaterdag, een jaarlijks landelijk evenement voor de lhbtiqa+-gemeenschap.

De dag begint met de Zaanse Regenboogparade, die om 12.00 start en rond 13.30 eindigt bij de Burcht in Zaandam. Naast het hoofdpodium op de Burcht zijn er optredens op een kleiner podium in het Damstraatje en draait een DJ op het plein bij het Zaantheater. Het evenement eindigt om 00.00. De toegang is gratis, logisch aangezien de meeste activiteiten in de openbare ruimte plaatsvinden.

In de huisregels van de parade staat dat deelnemers alleen solidariteit met de lhbtiqa+-gemeenschap mogen uitdragen, wat erop wijst dat het evenement gericht is op de gemeenschap en mensen die haar een warm hart toedragen. Er worden in totaal 3.000 tot 5.000 deelnemers verwacht voor de Zaanse Regenboogparade, met ongeveer 20.000 bezoekers voor het aansluitende evenement.

Roze Zaterdag kreeg zelf overigens ook bijna € 900.000 subsidie. Dit is kennelijk wat anders.

Foodfestival aan de Zaan (€ 28.000)

Op 4 juli is de 8e editie van het Food Festival aan de Zaan weer aan de Zaanbocht in Wormerveer. Het begint om 16.00 en stopt om 23.00. De toegang is gratis, maar eten en drinken bij de foodtrucks en bars moet je natuurlijk zelf betalen.

Er is van alles te proeven, van lokale specialiteiten tot internationale gerechten, met zo’n 50 procent niet-Westerse keukens. Op meerdere podia draaien dj’s en spelen livebands, en voor kinderen zijn er een draaimolen en andere activiteiten. Bij mooi weer worden 15.000 tot 18.000 bezoekers verwacht, en zelfs met regen komen er naar schatting nog 10.000 mensen. Het festival trekt een breed publiek van alle leeftijden, maar vorig jaar viel op dat er veel bezoekers tussen de 18 en 28 jaar aanwezig waren.

Blues aan de Zaan (€ 43.690)

Op vrijdag 21 en zaterdag 22 november 2025 vindt Blues aan de Zaan plaats in North Sea Venue en Podium de Flux in Zaandam. Het festival staat in het teken van bluesmuziek en trekt, gezien de voorgaande edities, zowel internationale artiesten als lokaal talent. De line-up van dit jaar is nog niet bekend en daarom niet meegenomen in de aanvraag.

Het festival heeft meerdere podia, een platenmarkt, een merchandisestand en films over bluesmuziek. Blues aan de Zaan richt zich op liefhebbers van het genre, met vooral middelbare en oudere bezoekers. De organisatie verwacht bijna 2.500 bezoekers over twee dagen. Tickets, zowel dagkaarten als passe-partouts, zijn nog niet te koop en de prijzen zijn nog onbekend.

Jazz in de Winkel (€ 40.325)

Jazz in de Winkel 2025 vindt plaats op zaterdag 29 en zondag 30 november. Het festival brengt jazzmuziek naar winkels en culturele instellingen in de Zaanstreek, zoals de Bullekerk, de Fluxus Muziekschool, de Vermaning en Filmtheater De Fabriek. Welke winkels meedoen, is nog niet bekend.

Het festival bestaat uit vier hoofdlijnen: het festivalprogramma met live optredens, een talentenmiddag voor jonge jazzmuzikanten, Jazz in de Klas met educatieve workshops en Jazz in de Winkel Clubshows. De organisatie heeft artiesten als de Zaanse jazzheld Benjamin Herman en de Grammy-genomineerde Altın Gün op het oog, maar nog geen namen vastgelegd.

De toegang is grotendeels gratis, maar voor sommige clubshows en optredens zijn tickets nodig, waarvan de prijzen nog niet bekend zijn. De organisatie verwacht tussen 1.000 en 1.500 bezoekers en richt zich op jazzliefhebbers, zowel vaste bezoekers als nieuw publiek dat op een laagdrempelige manier met jazz in aanraking komt.

Optimist on Tour (€ 27.125)

Optimist on Tour viert zijn 9e editie van woensdag 25 tot en met zaterdag 28 juni bij de Zaanse Schans, rondom het Cacaolab en het schapenweiland. Vier dagen lang kunnen kinderen zeilen, suppen, windsurfen en kanovaren onder begeleiding van instructeurs. Naast het watersportprogramma is er een waterlaboratorium waar kinderen op een speelse manier leren over water en wind.

Deelname is helemaal gratis. Vorig jaar deden ruim 800 kinderen mee en kwamen er ongeveer 3.000 tot 4.000 bezoekers langs, waaronder veel toeristen op de Zaanse Schans. Dit jaar wordt een vergelijkbare opkomst verwacht.

IFIKZ (€ 50.000)

IFIKZ is sinds 2015 hét festival voor industriecultuur in de Zaanstreek en vindt dit jaar plaats van 18 tot en met 24 oktober. De activiteiten vinden naar verwachting plaats in het Molenmuseum, De Fabriek en Fluxus, maar de definitieve goedkeuring ontbreekt nog.

Het programma bestaat uit verhalen, theater, workshops, tentoonstellingen en maaklabs, waarbij Zaanse ambachten en industrie centraal staan. Dit jaar ligt de focus op duurzaamheid en de link tussen de geschiedenis van de Zaanstreek en de toekomst van de industrie. Voor bepaalde activiteiten betalen volwassenen €10 per ticket, terwijl alle activiteiten voor kinderen gratis zijn. IFIKZ richt zich op gezinnen en volwassenen met interesse in industriecultuur, met een verwachte opkomst van 1.250 bezoekers.

Zaanse Museumnacht (€ 30.000)

De eerste Zaanse Museumnacht staat gepland voor maart van dit jaar en richt zich op jongeren tussen 16 en 30 jaar, met een verwachte opkomst van 800 bezoekers. Zoals de naam al doet vermoeden, kunnen bezoekers ’s nachts activiteiten bijwonen en kunst in musea bezichtigen. Volgens de aanvraag speelt het evenement zich af op meerdere locaties in Zaandam, met optredens, films, workshops en straatperformances. Zo zouden er concerten zijn in de Bullekerk, films en workshops in De Fabriek, jong talent in De Flux en Fluxus, en breakdance en tatoeages bij UNKnoWN.

Volgens de aanvraag kosten tickets €10 tot €15 en geven ze toegang tot alle locaties. De Museumnacht is een initiatief van de Alkmaarse stichting Cultuur Kartel, dat eerder een soortgelijk evenement in hun stad organiseerde. Na een gesprek met Cultuur Kartel blijkt echter dat zowel het programma als de locaties en ticketprijs nog niet vaststaan.

Haltpop (€ 50.000)

Haltpop is een van de drie evenementen die een vierjarige subsidie krijgt, die volgens Zaanstad ‘zekerheid bieden aan de organisatoren en versterken de positie van Zaanstad als evenementenstad.’ Het festival vindt plaats op 19 en 20 juli van 12.00 tot 23.00 op het terrein van Topsportcentrum De Koog in Koog aan de Zaan.

Het festival richt zich op Zaanse muziekliefhebbers en fans van alternatieve muziek zoals ska, metal, punk en rock, met een mix van lokale, nationale en internationale artiesten, hoewel de line-up nog niet bekend is. De organisatie verwacht ongeveer 3.500 bezoekers: 1.500 op zaterdag en 2.000 op zondag.

Tickets kosten €10 voor dag één, € 20 bij vroegboeking voor dag twee en €2 5 voor reguliere tickets op dag twee. Combi-tickets kosten tussen de € 25 en € 35, afhankelijk van het moment van aankoop.

Darwinparkfestival (€ 50.000)

Het Darwinparkfestival, dat voor de 5e keer wordt georganiseerd, vindt plaats op 6 september van 12.00 tot 22.00 in het Darwinpark in Zaandam Zuid-Oost. Het festival ontvangt een meerjarige subsidie en is gratis toegankelijk. Het festival draait om het samenbrengen van mensen door kunst en cultuur, met muziek, workshops, theater, foodtrucks en activiteiten voor kinderen. De artiesten zijn nog niet bekend.

Fluxus helpt bij de samenstelling, inhoud, uitvoering en aansturing van het festival. De organisatie verwacht ongeveer 1.000 bezoekers, voornamelijk bewoners van Zaandam Zuid-Oost, maar ook publiek uit de regio.

PinksterZaan (€ 35.000)

Het PinksterZaan-evenement vindt jaarlijks plaats op 9 en 10 juni op de Zaanse Schans en in de Bullekerk, met als doel het vieren van Zaans Ontzet en PinksterDrie. PinksterDrie, de unieke Zaanse feestdag, ontstond 450 jaar geleden. De organisatie heeft een meerjarenplan gepresenteerd en ontvangt een meerjarige subsidie van Zaanstad. De data voor de komende jaren zijn al vastgesteld: in 2026 op 25 en 26 mei en in 2027 op 20 en 21 mei.

Er komt een historisch festival op de Zaanse Schans, waar bezoekers kunnen genieten van kanonschoten, verhalenvertellers, muziek, poppenkast en straattheater. Op Derde Pinksterdag wordt PinksterDrie gevierd met een ondernemersbijeenkomst van 16.00 tot 19.00 en een open podium van 20.00 tot 23.00, waar Zaanse talenten optreden.

Het festival is gratis toegankelijk. De ondernemersbijeenkomst brengt kosten met zich mee, maar die zijn nog niet bekend. De organisatie verwacht ongeveer 6.000 bezoekers op de Zaanse Schans en 1.000 in de Bullekerk, met een publiek van Zaankanters, toeristen en ondernemers.

Door: Nick Boeske. Info: subsidieaanvragen van de organisaties. Foto’s: De Orkaan en Fred Wolf.