In november 2020 haalde de toenmalige wethouder Songül Mutluer € 3 miljoen op bij het Rijk voor Zaanstad om versneld tijdelijke woningbouw te realiseren op Sportpark Poelenburg, het Hembrugterrein en bij Broedplaats de Hoop. De huisvesting was bedoeld voor ‘kwetsbare doelgroepen’: jongeren, dak- en thuislozen, spoedzoekers en statushouders.

De aanvraag betrof zo’n 500 tijdelijke woningen. Maar van die woningen werden er ‘0’ (naar boven afgerond) gerealiseerd.

Uit recente cijfers van het CBS blijkt dat er wel 136 tijdelijke woningen werden vergund aan Zaanstad in de periode 2019-2023, maar die woningen staan aan de Noorderveenweg in Assendelft en horen niet bij oorspronkelijke 500. De eerste 64 van die 136 gingen niet naar ‘jongeren, dak- en thuislozen, spoedzoekers en statushouders’ maar naar Oekraïnse vluchtelingen. Het tweede gedeelte (72 woningen) is wel voor de originele doelgroep bestemd (1/3 starters, 1/3 spoedzoekers en 1/3 ontheemden uit Oekraïne en statushouders aldus Zaanstad).

Later pluste Zaanstad het aantal op tot 750 tijdelijke woningen voor eind 2023. Van dat laatste aantal zijn er dus 136 gerealiseerd.

Hembrugterrein

Bij de in 2020 gepresenteerde plannen werd voor het Hembrugterrein uitgegaan van 300 à 500 tijdelijke woningen – over die plannen horen we weinig (eigenlijk niks) meer. Broedplaats De Hoop (10 woningen gepland) is inmiddels afgevallen. De plannen voor Sportpark Poelenburg bestaan nog wel, maar daar zijn ze afgeschaald van 220 naar 170 (en gebouwd wordt er nog niet).

Hoe het met die € 3 miljoen staat, is niet helemaal duidelijk. Het geld is wel aan de gemeente overgemaakt. Zaanstad liet in februari 2022 weten dat de termijn waarbinnen gebouwd moest worden werd verruimd tot eind 2023 en dat de regeling werd uitgebreid (750 woningen) en opgerekt naar andere plekken en doelgroepen (o.a. Oekraïnse vluchtelingen). Het geld wordt niet gebruikt voor de bouw, maar voor “financiering van het eerste jaar van de programma-organisatie”. De raadsinformatiebrief:

“samen met corporaties en het Rijk haalbaar en realiseerbaar krijgen van locaties voor flexwonen, met als doel 750 flexwoningen in Zaanstad, waarvan 250 voor starters, 250 voor spoedzoekers en 250 voor ontheemden uit Oekraïne en statushouders.”

Volgens Zaanstad heeft het Rijk ingestemd met de verruiming “onder de voorwaarde dat de projecten Noorderveenweg fase 2 en Sportpark Poelenburg dit jaar, in 2023, worden gerealiseerd en de planvorming (vooronderzoeken en collegebesluit op het al dan niet doorgaan) voor de overige flexlocaties dit jaar afronden”. Het Rijk zal niet overgaan tot terugvordering als dat lukt. De bouw op Sportpark Poelenburg is nog niet begonnen. Over andere locaties is vooralsnog weinig bekend (behalve dat De Hoop niet doorgaat).

In de CBS-gegevens komt Wormerland met ‘0’ woningen voor en Oostzaan met ’50’. Dat moet dus precies andersom zijn omdat in Wormer aan de Poelweg 50 containerwoningen zijn geplaatst. Volgens het CBS zijn de cijfers gebaseerd op een enquête die aan de gemeenten is gestuurd. Bij ‘OVER’ zit dus een ambtenaar die Oostzaan en Wormerland niet uit elkaar kan houden.

Tiny Houses

Flexwoningen blijven volgens de gemeente maximaal 10 à 15 jaar staan en worden via een tijdelijk huurcontract aangeboden.

En dan zijn er nog de eeuwige plannen voor Tiny Houses in Zaanstad waarvan er dus nog niet één is vergund, laat staan gebouwd (de laatste plannen noemen de Hemmes als mogelijke locatie).

In heel Nederland groeide het aantal vergunde tijdelijke woningen snel aldus het CBS: “In 2023 is er voor bijna 4,2 duizend tijdelijke woningen een vergunning verstrekt, een stijging van 28 procent ten opzichte van 2022. In de afgelopen vijf jaar is voor ruim 14,6 duizend tijdelijke woningen een vergunning afgegeven”. Zaanstad hoort bij de 28 gemeenten in Nederland die in de periode 2019-2023 meer dan 100 tijdelijke woningen vergunden.

Door Piet Bakker. Bronnen: CBS en eerder nieuws op De Orkaan, Raadsinformatiebrief 22 februari 2023. Boven Noorderveenweg (De Orkaan), onder containers aan de Kleine Braak met wethouder Jeroen Schalwijk en burgemeester Judith Michel (door Bart van Laan).