Volgende week is het zover: vanaf maandag 7 april mogen alle coffeeshops die deelnemen aan het wietexperiment, waaronder drie in Zaanstad, alleen nog maar wiet verkopen van legale, erkende telers. Bij Smokery in Wormerveer zijn ze er klaar voor, bij Headlines in Zaandam ‘waarschijnlijk’ ook en van Squad (Zaandam) weten we het nog niet.

De gemeente gaat ook handhaven vanaf 7 april. Hoe? Innovatief: met Track & Trace.

De overheid startte het experiment gesloten coffeeshopketen (oftewel de wietproef) omdat ‘de samenleving steeds nadrukkelijker aandacht vraagt voor de problemen die het gedoogbeleid voor de verkoop van illegale wiet en hasj met zich meebrengt’.

In 2018 werd de wet goedgekeurd die de grondslag legde voor het wietexperiment. Een jaar later selecteerde de overheid de tien deelnemende gemeenten, waar Zaanstad er dus één van was.

UPDATE. Vandaag – 2 april – heeft het kabinet besloten alleen legale wiet te verplichten. Voor hasj wordt het uitgesteld tot 10 juni 2025. Daarvan zou nog te weinig beschikbaar zijn.

Leefbaarheid en veiligheid

‘Drugscriminaliteit tast de leefbaarheid en veiligheid in Zaanstad aan’, verklaart burgemeester Hamming de keuze om deel te nemen aan de wietproef:

‘Regelmatig treffen we illegale drugspanden aan die middenin woonwijken staan. Dit soort praktijken leveren voor de buurt levensgevaarlijke situaties en overlast op. Op allerlei manieren treden we hier samen met politie en andere betrokken partijen tegen op. Op die manier willen we de gevaren van drugs verder beperken en de bijbehorende geldstromen uit het criminele circuit halen.’

In 2020 startte de voorbereidingsfase van het wietexperiment. Daarin werden de legale en erkende telers aangewezen. Coffeeshops konden daarbij hun voorkeuren doorgeven. In juni vorig jaar startte vervolgens de aanloopfase, waarin deelnemende coffeeshops de tijd kregen hun assortiment te vervangen.

Erkende telers

Hoewel er vanuit Den Haag en verschillende deelnemende coffeeshops verzet was tegen 7 april als startdatum van de wietproef, zal vanaf volgende week het experiment na vijf jaar voorbereiding dan echt beginnen. De Zaanstadse coffeeshops Smokery (Wormerveer), Headlines en Squad (Zaandam) mogen dan enkel nog wiet en hasj van legale en erkende telers verkopen.

Zijn zij daar klaar voor? Bij Smokery uit Wormerveer zijn ze er zeker klaar voor, laat eigenaar Maikel weten:

‘We verkopen sinds de start van de aanloopfase in juni 2024 al legale, in Nederland geteelde wiet en hebben dat goed kunnen opbouwen. We zijn inmiddels helemaal klaar voor 7 april. Ik verheug me op het begin, want ik ben groot voorstander van de wietproef. Wij willen gewoon op een normale manier kunnen inkopen, zonder dat daar allemaal schimmige praktijken aan voorafgaan.’

Track & Trace

Waar Maikel vol enthousiasme over het wietexperiment praat, is de heer Koc, de eigenaar van coffeeshop Headlines, terughoudend. Hij wil ‘in deze fase van het experiment’ liever niet praten met De Orkaan over de wietproef, maar laat wel weten dat het Headlines ‘waarschijnlijk wel gaat lukken’ om vanaf 7 april alleen wiet en hasj te verkopen van legale telers. Coffeeshop Squad was telefonisch niet bereikbaar voor vragen over hun voortgang in het wietexperiment.

Klaar voor de deadline of niet, Zaanstad gaat vanaf komende maandag via een Track & Trace-systeem controleren of alle verkochte wiet van de drie coffeeshops afkomstig is van legale telers:

‘We scannen unieke QR-codes op de producten en krijgen dan informatie over waar het product vandaan komt en hoe en wanneer het is vervoerd. Op die manier kunnen we het controleren’.

Zaanstad en de Inspectie Justitie en Veiligheid zullen zowel op afstand als in de coffeeshops zelf (on)aangekondigde controles uitvoeren.

Door Jelmer de Vries, op basis van informatie van coffeeshop-houders, de gemeente Zaanstad, Rijksoverheid en eerder nieuws op De Orkaan.