Afgelopen week was ik even stevig hardlopen in de Wijdewormer. Onderweg wordt ik regelmatig getriggerd door iets wat in het oog springt of ongewoon is, zo ook dit keer.
Het was mooi weer en naast alle bloeiende planten als Witte dovenetel, Madeliefje en Kruipende boterbloem, let wel we zitten midden in de winter, hield ik halt bij een rijkelijk met korstmos begroeide Iep. Wat liep daar over de bast? Ik denk dat er weinig mensen zijn die dit diertje niet zullen herkennen, maar deze is wel van de firma ‘list en bedrog’. Het is een immigrant, een profiteur, een invasieve exoot, dit lieveheersbeestje, want dat is het! We hebben hier namelijk van doen met het Veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje!
Even over Lieveheersbeestjes. Ze zijn een aparte familie binnen de kevers. Er zijn tientallen (inheemse) soorten in Nederland. Van twee stippen tot negentien en alles er tussen. Lieveheersbeestjes zijn nuttige dieren, maar in de natuur is eigenlijk niets onnuttig. Alles heeft een plek en functie en als wij mensen er last van krijgen moet het bestreden worden. Daar zijn trouwens soms best hele goede gronden voor. Denk even aan de malariamug, die de oneindig veel mensen ziek en dood heeft gemaakt. Niet de mug zelf maar de ziekte die hij verspreid zaait dood en verderf.
Dan de term invasieve exoot. Invasief slaat op het agressieve en snel verspreidende karakter van het dier (of plant). Ze verdringen inheemse soorten of maken het ze op ze minst moeilijk. Ze verstoren ecosystemen daardoor. Een exoot is een organisme die bewust of onbewust door de mens is geïntroduceerd. Door al ons gereis worden vele exoten hier als het Paard van Troje binnen gebracht. Al eerder is er veel te doen geweest over de Brakwater strandschelp in de Jagersplas welke met ballastwater van schepen is geïntroduceerd middels het Noordzeekanaal. En denk ook even aan de Muskusrat. Het bont was zo lekker zacht, maar ondertussen ondergraaft ie dijken, oeps..
Dit schattig uitziende lieveheersbeestje is dus ook een invasieve exoot, dat zou je niet zeggen he, wat kan die nu voor kwaads doen? Ten eerste is deze soort door mensen bewust geïntroduceerd, jawel! Van nature eten sommige soorten lieveheersbeestjes o.a. bladluizen. Bladluizen kunnen in bepaalde teelten behoorlijke schade aanrichten. Ze zuigen namelijk sappen uit planten, en vaak ze met heel erg veel, wat schade veroorzaakt. Dat kun je natuurlijk chemisch wegspuiten, maar wat is nu niet ecologischer om dit vuile werk te laten opknappen door lieveheersbeestjes? Zo gezegd, zo gedaan. Maar zoals het zo vaak gaat met invasieve exoten zijn er ongewenste bij-effecten die niet waren voorzien.
Door Pbech – Eigen werk, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7441420
De naam Veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje verklapt al gelijk waar hij vandaan komt en ook hoe hij eruit kan zien. Hij is gemiddeld genomen iets groter dan onze inheemse lieveheersbeestjes en daarom vraatzuchtiger. Hij is gek op bladluizen, dus dachten een paar slimmeriken, dat dit wel eens de oplossing kon zijn voor die lastige bladluizen in kassen en zo.
Wat niet in de gebruiksaanwijzing stond is dat bij gebrek aan bladluizen, hij net zo lief onze inheemse lieveheersbeestjes lust, (de larven), en ook druiven en fruit niet versmaad. In Frankrijk is dit een probleempje maar ook in andere delen van Europa. Het diertje overwinterd in grote groepen in o.a. huizen en sommige mensen zijn allergisch voor de uitwerpselen. Dikke kans dus dat dit dier door het mooie weer naar buiten is gegaan op zoek naar voedsel.
Door André Karwath aka Aka – Eigen werk, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=289061
Er zijn van het Veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje heel veel kleurvarianten (ook van de ‘gewone’ soorten..) en daardoor is het herkennen ervan lastig. Er is echter iets wat helpt bij herkenning, tenminste bij de niet zwartgekleurde varianten. Op het zogenaamde halsschild is de letter ‘W’ of ‘M’ zichtbaar of iets wat daar op lijkt (dit is duidelijk anders dan bij de ‘gewone’ inheemse lieveheersbeestjes, zie foto Zevenstippelig lieveheersbeestje). Ook heeft hij aan de achterzijde een kleine ‘deukje’ maar dit is lastig te zien.
Al met al weer een spannende ontdekking, zo tijdens het hardlopen. Het is een kwestie van goed observeren. Heeft u ook een dergelijk invasief lieveheersbeestje ontdekt? Geef het door op waarneming.nl en natuurlijk ook aan de Huisbioloog.
Groentjes!
PS: let ook even op het prachtige Dooiermos (een korstmos), waar het diertje over loopt, maar daar hebben we het nog een keertje over 😉
De foto boven toont het Zevenstippelig lieveheersbeestje en is gemaakt door André Karwath aka Aka – Eigen werk, CC BY-SA 2.5,
Het is ook een probleem in Den Haag. We merken het sinds de zomer van 2019 aan de kust toen het in bloei stond en we zien de locale lieveheersbeestjes niet meer.
STOUTEHEERSBEESTJES.
Dat het in Frankrijk een probleem is, heb ik aan de LIJVE ! ondervonden....
Destijds op vakantie in Jullouville in Normandie heb ik kennis gemaakt met deze lieve beestjes ! Aan de kust trokken ze mijn aandacht , toen ik er duizenden zag aan- en wegvliegen op een hekwerk richting het strand. Het hek zag werkelijk rood van deze beestjes. Als klein kind was ik zeer verliefd op deze schatjes.... en liet ze dan ook graag over mijn handen lopen. Deze kans om meerdere van deze schattige beestjes te ontmoeten kon ik niet voorbij laten gaan. Echter in de nabijheid van het hek vlogen zij met honderden op mijn ontblote lichaam , had gelukkig wel mijn zwembroek aan...... Mijn liefde voor dit ''ongedierte'' was gelijk over. Zij kropen over mijn hele lichaam , prikten en gaven overal een jeukgevoel. Met de handdoek die ik bij mij had heb ik ze met zwaaien en wrijven van mijn lichaam ontdaan. Daarna heb ik een veilig heenkomen gezocht in mijn caravan. Sindsdien noem ik ze ''STOUTEHEERSBEESJES''....