Stamboomonderzoekers maken bij het gemeentearchief veel gebruik van de ‘standaard’ bronnen voor hun onderzoek: de burgerlijke stand, bevolkingsregisters en doop- trouw- en begraafboeken van de kerk.

Vaak leveren deze bronnen veel feitelijke informatie op, maar soms zou je weleens iets meer over een voorouder willen weten.

Kleine Katholieke kerk kaartjes
Een bidprentje kan dan uitkomst bieden. Bidprentjes, ook wel gedachtenisprentjes of doodsprentjes genoemd, zijn kleine kaartjes, die binnen de Katholieke Kerk als herinnering aan bepaalde gebeurtenissen worden uitgegeven. Dit gebeurt bij doopsel, eerste communie, vormsel, huwelijk, priesterschap, maar vooral in het geval van overlijden.

Gebed of gedicht
Behalve de religieuze afbeelding, staat op voor- of achterzijde meestal ook een gebed of gedicht. Indien het wordt uitgegeven naar aanleiding van een overlijden, dan worden de naam, titel, geboorte- en sterfdag van de overledene vermeld. Op de kaartjes, die bijvoorbeeld tijdens een uitvaart aan de aanwezigen worden uitgedeeld, staat vaak een afbeelding van een heilige of een foto van de overledene. Dat maakt het een heel persoonlijk aandenken. Veel katholieken staken deze prentjes in hun missaal (mis- of kerkboek) en konden op deze wijze hun dierbaren tijdens de mis in herinnering roepen.

Bron van informatie
In eerste instantie werden bidprentjes vooral gemaakt voor hooggeplaatsten in de katholieke kerk, vanaf 1850 werden ze gangbaar in bredere lagen van de katholieke gemeenschap. Veel genealogen (stamboomonderzoekers) maken gebruik van bidprentjes tijdens hun onderzoek, omdat ze veel informatie over overleden voorouders opleveren.

Zoek zelf!
Het is niet zo verwonderlijk dat de katholieke bidprentjes vooral in de zuidelijke provincies te vinden zijn. Toch heeft het gemeentearchief ook ruim 1600 van deze prentjes in de collectie. Medewerkers van het archief hebben de namen van deze mensen ingevoerd in een database, die via de website te doorzoeken is. 
Wat nog ontbreekt, zijn de gedigitaliseerde afbeeldingen van de prentjes. Het gemeentearchief wil daar verandering in brengen. Nog dit jaar wil het archief de collectie bidprentjes laten scannen en aan de namen in de database koppelen.

Help mee!
Uiteraard is deze collectie verre van compleet. Het gemeentearchief verwerft de bidprentjes uit particuliere schenkingen. Hebt u thuis nog (vooral oudere) bidprentjes, dan zou het gemeentearchief deze graag meenemen in het digitaliseringsproject. U kunt hiervoor contact opnemen met het gemeentearchief 075-6552233 of gemeentearchief@zaanstad.nl.

Door: Sander Wegereef (Gemeentearchief Zaanstad)

Foto’s: Enkele voorbeelden van bidprentjes uit de collectie van het Gemeentearchief Zaanstad.