Afgelopen donderdag overhandigde burgemeester Ruud Vreeman een doos met enkele boeken en twee fotoalbums aan gemeentearchivaris Frans Hoving van Gemeentearchief Zaanstad.
In 2002 kreeg Vreeman de doos van Jan Bruin die toen secretaris was van de stichting Voormalig Zaans Verzet.
Wij togen opgewonden naar het archief om de inhoud te inspecteren. In de albums vonden wij een eerbetoon aan overste Wastenecker, de commandant van de BS in Noord-Holland. De overste kennen wij omdat hij ook kantoor hield in de Bonifatiuskerk in Zaandam.
Er zitten mooie naoorlogse foto’s bij van Prins Bernhard die de Troelstrabrug omdoopt in Prins Bernhardbrug, gezichten en namen van verzetsman Adriaan van Os (zijn schuilnaam in de oorlog was Hoekman, hij richtte het Hoekmanfonds op), Pieter Jacob Six (leider van de OD), BS-commandant J.G. van Marle en meer.
Ook wordt in krantenknipsels van kort na de oorlog teruggeblikt op de donkere dagen, er wordt een fascinerend beeld gegeven van de verzetsmensen die ineens zonder wapens weer een plek moesten krijgen in de maatschappij.
Muitende Mongolen
Het kleine knipseltje dat door de pakkende kop onze aandacht trok bleef echter hangen.
Er staat helaas geen naam van een krant en geen jaartal bij en bij navraag bleek ook bij mensen met verstand van de geschiedenis van het Hembrugterrein, het verhaal niet bekend te zijn. Dat er Russische krijgsgevangen op het terrein aanwezig waren is wel bekend, daar is zelfs beeld van (via de website van de Artillerie Inrichting Hembrug). Maar vooralsnog zijn de muitende Mongolen dus een raadsel.
Informatie
Mocht iemand over meer informatie over de groep Mongolen beschikken dan horen wij het graag.
Update:
Peter Kruit van de website Artillerie Inrichtingen Hembrug mailde onderstaande foto’s die aansluiten bij de gebeurtenissen die in het krantenbericht worden beschreven. Peter vraagt zich af of met Mongolen heel misschien de Russen bedoeld zouden kunnen worden.
Muitende Georgiërs
In de minidocumentaire die Monumenten Spreken maakte over het monument aan de Provincialeweg in Wormerveer (aan het spoor), komt de opstand van de Georgiërs voor. Ook zij wilden niet langer voor de Duitsers vechten en werken. De oorlog zou hierdoor op Texel pas eindigen op 20 mei.
Bron foto’s Hembrugterrein: gemeentearchief Zaanstad.
In dit artikel wordt BS-commandant J.G. van Marle genoemd. Is er meer over hem bekend?
De discussie over de rechten op de foto's die hier tot aanvankelijk stond is verwijderd, de foto's komen uit het gemeentearchief. Wat overigens niet wil zeggen dat zo ook elders kunnen zijn, foto-afdrukken zijn nu eenmaal geen unieke exemplaren.
Peter de Vries, Ik heb de Orkaan gemeld waar deze foto's vandaan komen en dat is zeker niet uit de beeldbank van het Hembrugmuseum. Ik heb ze hiervan ook het bewijs gestuurd en ze zullen er een bronvermelding bijplaatsen. Ik verzoek je dan ook deze aantijging te verwijderen. Omdat dit niet de juiste plaats is om deze discussie te voeren zal ik je een privemail sturen.
'Warstenecker' heette Wastenecker (stond helaas ook verkeerd in het persbericht) en 'Bernard' heette Bernhard. En verder beschikt het Hembrugmuseum over een foto waarop de in het krantenartikel genoemde actie van de BS zichtbaar lijkt te zijn.
Dank weer, heer Schaap. De Wastenecker-fout ligt niet aan het persbericht: ik heb nooit kunnen wennen aan de naam.
De Hembrugfoto kon ik digitaal niet vinden, toch maar weer eens naar het museum.