Een meerderheid in de Tweede Kamer pleit voor uitstel van de invoering van de Zero Emissie Zone (ZEZ) tot 2029, wat tot hoop kan leiden bij Zaanse ondernemers die invoering vrezen maar ook tot onrust omdat de invoering hierdoor onduidelijk wordt. Hoewel de houding in Den Haag ten aanzien van de maatregel blijft veranderen, ligt de uiteindelijke beslissing bij Zaanstad. Gemeenten hebben namelijk zelf de bevoegdheid om te bepalen wanneer zij de ZEZ invoeren.

Voor het winkelgebied in het centrum van Zaandam is de startdatum voor de ZEZ, waar alleen ‘schone’ vracht- en bestelauto’s worden toegelaten, vastgesteld op 1 januari 2026. Voor Wormerveer en Krommenie is de oorspronkelijk geplande invoeringsdatum van 2026 echter uitgesteld.

ZEZ Zaandam

Tot 2030 gelden er voor een aantal fossiele vracht- en bestelauto’s een overgangsregeling en vrijstellingen, waardoor sommige auto’s nog zijn toegestaan. Maar vanaf 2030 rijdt alle stadslogistiek elektrisch (of op waterstof) in binnensteden.

Politiek gesteggel

In het regeerakkoord overwoog het kabinet-Schoof om de invoering van de Zero Emissie Zones (ZEZ) uit te stellen. Twee weken geleden maakte staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu echter bekend dat hij zijn eerdere bezwaren tegen de emissievrije zones had ingetrokken. Vorige week kwam hij hierop terug, en nu pleit een meerderheid in de Tweede Kamer alsnog voor uitstel van de ZEZ. Deze wisselende en twijfelende houding straalt logischerwijs af op de ondernemers.

Niels Busch, voorzitter van BIZ Stadshart Zaandam (ondernemersnetwerk), ziet door de recente ontwikkelingen in Den Haag nieuwe hoop om de startdatum van 2026 alsnog uitgesteld te krijgen. De timing van de invoering is volgens hem niet realistisch, vooral omdat veel ondernemers nog herstellen van de financiële impact van de coronapandemie.

Daarnaast stelt hij dat Zaanstad niet klaar is voor de invoering, bijvoorbeeld door het tekort aan oplaadpunten. In zijn brief aan de raad uit hij ook zijn frustratie over het voortraject van de inloopavonden, waarin volgens hem de zorgen van ondernemers volledig zijn genegeerd.

‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat die avonden kennelijk voor de bühne waren: werkelijk niets wat is aangedragen is terug te vinden in het voornemen dat nu op tafel ligt.’

Diesel of elektrisch?

Uit gesprekken met Zaanse ondernemers blijkt dat velen nog afwachten met de aanschaf van een emissievrij voertuig. De aanschaf van een duur elektrisch busje is geen beslissing die je zomaar neemt, vooral niet als er hoop is dat je kunt blijven doorrijden met je dieselbusje. Veel ondernemers lijken niet te beseffen dat gemeenten zelf de invoering van de ZEZ bepalen, waardoor hun hoop op uitstel vanuit Den Haag waarschijnlijk minder invloed zal hebben dan ze denken.

Natuurlijk, als de regering het echt noodzakelijk vind om de ZEZ uit te stellen of zelfs af te schaffen, zouden ze misschien kunnen dreigen met het intrekken van subsidies of andere vormen van ondersteuning. Maar hoe reëel dit geweest zou zijn, is nog maar de vraag.

De veertien gemeenten, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven, die op 1 januari 2025 starten, hebben deze week al aangegeven gewoon door te gaan met de invoering en trekken zich niets aan van de Kamermeerderheid die uitstel wil. Zaanstad heeft nog een jaar om dit verder te overwegen

Meer lezen over de emissievrije zones? Bekijk die artikelen hier.

Door: Nick Boeske. Info: Regeerprogramma, brief BIZ aan de Raad en eerdere artikelen. Foto: De Orkaan.