Het is Zaanstad niet gelukt om in de eerste week van december – zoals beloofd – de evaluatie van de pilot met één toegangskaart op de Zaanse Schans naar de gemeenteraad te sturen. De resultaten van de proef die moet uitwijzen of een ‘duurzaam exploitatiemodel’ en een ‘gezonde businesscase’ voor de Zaanse Schans mogelijk is, wordt nu ‘voor eind dit jaar’ verwacht.
Het lijkt er overigens op dat de all-in-kaart niet wordt ingevoerd. Nadat alle resultaten verzameld zijn, is advies van ingenieursbureau Arcadis en het Nederlands Bureau voor Toerisme ingewonnen waarna de erfgoedpartijen de uitkomsten delen met hun achterban. De Vereniging De Zaansche Molen vergaderde gister over de uitkomsten.
Daar bleek dat slechts een vijfde van de bezoekers kon worden verleid tot het kopen van één entreekaart voor molens en musea. De conclusie was dat de all-in-card niet haalbaar is in een vrij toegankelijk gebied. Het beheersen van de drukte – een ander doel van de pilot – was maar beperkt mogelijk bleek uit de resultaten. De beperkte beschikbaarheid van parkeerplaatsen was ook een probleem.
Meetbaar
Vóór de presentatie van deze conclusies had directeur-bestuurder Katelijne Prinsenberg al gewaarschuwd dat veel mensen een hoog ‘ja dat had ik je ook wel kunnen vertellen’- gevoel zouden hebben. Maar de waarde van de pilot was vooral dat nu op een gestructureerde en meetbare wijze is aangetoond wat het speelveld is en wat de opties zijn. Het is volgens Prinsenberg aan de gemeente om de volgende stappen te bepalen.
Het ‘wenkend perspectief’ van de Zaansche Molen blijft het streven naar een bezoeker die ervan overtuigd is dat zijn bezoek wordt verrijkt door een overall ervaring en dus één kaart zou willen kopen. Plannen zullen in 2025 naar Zaanstad worden gestuurd. Op de druk bezochte ledenvergadering werd ook bekend gemaakt dat 2024 waarschijnlijk wordt afgesloten met een verlies van ruim € 140.000.
Voortijdig gestopt
Het maximale verlies bij het hele project zou € 727.000 zijn. Zaanstad staat garant voor de helft van dat tekort (maximaal € 350.000) en betaalt waarschijnlijk ook de kwartiermaker die al een jaar aan het werk is. De proef kost in totaal ruim € 1,1 miljoen. Maar daar staan inkomsten tegenover zodat het verlies lager uit moet vallen. De rest van het verlies moet worden opgebracht door Stichting De Zaanse Schans en de erfgoedpartijen waarvan De Zaansche Molen de belangrijkste is.
Via welkomstpoorten en verkoopbalies werd vanaf 10 juni de kaart voor € 17,50 aan toeristen verkocht (€ 12,50 voor jongeren). Het gaf toegang tot alle molens en drie musea. Losse molenkaartjes (€ 6) werden vanaf dat moment niet meer verkocht dus wie een molen wilde bezoeken, moest de nieuwe kaart kopen. Als dat het enige was wat je met je gezin wilde, was dat uiteraard een slechte deal.
De pilot zou bijna drie maanden duren, tot 1 september 2024. Maar na ruim een maand, op 15 juli, werd de kaartverkoop op de Schans al gestopt. Online was de kaart nog wel te koop. De losse molenkaartjes kwamen weer terug.
De informatievoorziening naar de raad was vanaf het begin gebrekkig. Twee dagen nadat de proef begon, informeerde wethouder Wessel Breunesse pas de raad over de financiële details. Zaanstad bleek garant te staan voor € 350.000. Raadsleden kregen twee dagen voor het begin van de pilot een presentatie van de plannen, maar zonder financiële gegevens. Zaanstad verwees De Orkaan voor informatie naar de organisatie (Stichting de Zaanse Schans) maar wethouder Breunesse moet op de hoogte zijn geweest omdat hij al sinds eind 2023 lid van de stuurgroep was die de test voorbereide.
Tourist trap
Vanaf de invoering was er mot over de kaart. Stichting De Zaanse Schans en erfgoedpartijen Zaansche Molen, Zaans Museum en De Zaanse Tijd stuurden volgens ondernemers aan op een verkoopmodel waarbij de suggestie werd gewekt dat je de kaart nodig had om de Zaanse Schans te bezoeken terwijl het een openbaar gebied is. Het voornaamste breekijzer was het stoppen van de verkoop van losse molenkaartjes.
Ondernemers op de Zaanse Schans verzetten zich ertegen omdat zij terugloop van bezoek aan hun winkels en horecazaken vreesden. Ze voerden actie om toeristen nadrukkelijk op de hoogte te brengen dat de Zaanse Schans vrij toegankelijk was. Volgens ondernemersverenigingen OVZS en OV1509 was de kaart een ’tourist trap’ die riekte naar misleiding, omdat gesuggereerd zou worden dat de kaart verplicht was.
De initiatiefnemers van de proef spraken dat overigens tegen. Er zou wel degelijk gecommuniceerd worden dat de Zaanse Schans een openbaar gebied was. Bij de verkoopbalies en op de website werd dat ook vermeld, maar volgens de ondernemers op een weinig zichtbare manier en het gebeurde pas nadat er over geklaagd was.
Lees ook: All-in Ticket Zaanse Schans kostte meer dan het opbracht
Losse kaartjes
Ook binnen de erfgoedpartijen was er gemor. De molens vreesden minder bezoek door de fors hogere toegangsprijzen waardoor de verkoop van producten in de molen onder druk kwam te staan.
De verkoop van losse molenkaartjes werd dus verrassend halverwege de proef heringevoerd. En vanaf juli werd de kaartverkoop beperkt tot online. Er was ook een gedetailleerd plan met drie scenario’s gemaakt. Uiteindelijk is geen van die scenario’s in de praktijk gevolgd.
De pilot was niet alleen bedoeld om een ‘businesscase’ te laten ontwikkelen maar ook om informatie op te doen om de drukte te beheersen. Er werden tel-camera’s geplaatst om de drukte in beeld te brengen. Of dat allemaal wel juridisch afgetikt was blijft onduidelijk. Omdat ook de route van bezoekers in kaart werd gebracht zou daaruit afgeleid kunnen worden dat er niet alleen ‘geteld’ werd. Dat de camera’s er stonden werd niet aangegeven. Hoe de resultaten van die camera’s bij zouden moeten dragen aan de bestrijding van de drukte is niet bekend. Het is druk op de Zaanse Schans, maar dat hadden wij ook wel kunnen vertellen.
Door Piet Bakker en Kees Malingré. Zie ook eerder nieuws op De Orkaan.
Misschien kan de gemeente Zaanstad het uitbetalen van een deel van de 350.000 euro garantie vermijden. Was de gemeente vooraf op de hoogte van deze bedragen?
Hier mijn voorstel.
In de wandelgangen van De Windmillcompagnie (voorheen vereniging De Zaansche Molen) gaat het jaarsalaris rond van de directeur nl. 127.000 euro. Dan is er nog een persoonlijke assistent, schatting 30.000 ? Ooit is er voor het kantoor een koffiezetmachine gekocht van 4000 euro, ze hebben blijkbaar een dure smaak, op marktplaats kun je met een beetje geluk daar de helft voor krijgen. Kijk nu heb ik al bijna de heft te pakken.
Nu nog even zoeken of je absurde geldsmijterijen kunt vinden bij De Zaanse Schans.
Gemeente laat de burger niet betalen voor zoveel mis-management.
Ex lid no 1914
Voor mij is de vraag niet zozeer of deze pilot geslaagd of mislukt is, maar hoe het mogelijk is dat de Gemeente een vergunning voor deze pilot heeft verleend.
Om te beginnen werd het “beschermd dorpsgezicht Zaanse Schans” ernstig aangetast door de verkooppunten gelijkend op een oliebollenkraam en een toegangspoort die prima bij de kermis zou passen. Aangestuurd door zich “erfgoedpartijen” noemende organisaties, die gewoonlijk de mond vol hebben met authentiek, 1850 etc. en anderen daar graag de les over lezen. Dat riekt naar hypocrisie.
Vervolgens werd bij de argeloze (buitenlandse) bezoeker doelbewust de valse suggestie gewekt dat je een toegangskaart moest kopen. Dat riekt naar misleiding.
En er werd gedaan alsof men een kaart verkocht voor “de Zaanse Schans” (“Tickets Zaanse Schans”). Daarmee probeer je een product te verkopen waar je geen eigenaar van bent. Dat riekt naar oplichting.
De Gemeente had dan ook nooit een vergunning voor deze pilot mogen verlenen. Maar de Gemeente is zelf één van de initiatiefnemers. Dat riekt naar belangenverstrengeling. De vergunning is overigens pas verleend op 22 augustus 2024, toen de pilot effectief al ruim een maand beëindigd was. Waar riekt dat naar? Achterkamertjes, handjeklap?
Waar ging het ook al weer om?
Duurzame exploitatie? Mooie woorden. De Gemeente (u dus, beste Zaankanter) gaat voor € 350.000 het schip in, geheel passend in een al minstens dertig durende Zaanse Schans traditie. De overige 7 ton zal in ieder geval niet aan het erfgoed besteed worden, zal eerder leiden tot bezuiniging op onderhoud. Dat voor de korte termijn. Maar de echte vraag is: hoe kom je erop om met een Stichting die er bijvoorbeeld samen met de Gemeente in geslaagd is de prima rendabele exploitatie van de panden voor tientallen jaren te verzieken (met een voorspelbare crash in 2032) over duurzame exploitatie praten?
Onderzoek naar bezoekersstromen? Waar hebben we het over. Een dijkweg en twee dwarspaden richting plein/parkeerterrein. Ga op een drukke dag eens ergens in het midden op een stoel zitten en kijk om je heen en het beeld wordt volkomen helder.
De Zaanse Schans als geheel heeft geen exploitatieprobleem maar heeft als vanouds een bestuurlijk probleem en dat heeft al vele miljoenen gekost. Los het bestuurlijk probleem op en alles gaat vanzelf beter. En de Zaanse Schans kan zich geheel zelf bedruipen. Of ga zo door en het wachten is op de volgende kostbare mislukking.
Dag Alko, wat een goede reactie. ‘Spot on’.
Het is om moedeloos van te worden. Wat een blunders worden er gemaakt. Ik zal je reactie meenemen in het debat in de gemeenteraad.
Ik hoor veel om mij heen: ‘de pilot was nodig om uiteindelijk de Zaanse Schans uit de openbaarheid te halen’. Iedereen wist dat de pilot niet zou slagen. En ook data heeft het niet gegenereerd, omdat het veel te snel werd beëindigd. Een hele dure onnodige actie dus.
Het is te treurig voor woorden hoe dit al jaren gaat op de Zaanse Schans en ben het dan ook helemaal met je eens dat de Zaanse Schans geen ander probleem heeft dan een ‘bestuurlijk probleem’’.
Het blijft maar een kinderfeestje , allemaal deelbelangetjes en vooral niet samen vooruit kijken. Als ik het zou moeten regelen komt er een nieuw fietspad ten Oosten van de Schans. Dan kan het gehele terrein afgesloten worden en er 1 totaal kosten plaatje gemaakt worden.
Ja er wonen ook nog mensen op het terrein maar dat maakt eigenlijk niet uit want ze krijgen een toegangspasje en kunnen in en uit. Voor bezoek kun je gewoon hetzelfde aanhouden als wat in buurten met betaald parkeren geldt.
Maar zolang ieder alleen voor eigen puntje preekt zou de gemeente haar financieele belangen even op een zeer laag pitje moeten zetten totdat er witte rook vanaf de Schans komt.
PS. En om de bewoners van de Zaanstreek dan te laten zien wat er staat 1 opendag en wel op Pinkster Drie
Gelukkig hoef jij het niet te regelen!
Wat jij wil kan helemaal niet, het is openbare weg, compleet met huisadressen en postcodes.
Even een toegangspasje en ze kunnen in en uit?
Zo werkt het niet, ook de bewoners hebben vrienden en familie die weleens op bezoek willen komen.
En denk eens goed na, waarom is die Zaanse Schans card een flop geworden?
Omdat toeristen even snel een molen willen bezichtigen en met die ZS card koste dat iets van €17,50 p.p. dus 70 euro voor een gezin met 2 kinderen.
De molens en het Molenmuseum zijn van de Vereniging De Zaansche Molen, de overige woningen, winkeltjes en pakhuizen van de Stichting Zaanse Schans waarvoor de gebruikers forse huur moeten betalen.
Laat de gemeente Zaanstad eerst maar eens zorgen voor voldoende parkeergelegenheid zodat de overlast in Zaandijk verminderd.
Met een paar honderd extra parkeerplaatsen tegenover het huidige parkeerterrein of achter het Zaans Museum kan er veel geld gegenereerd worden.
Een belangrijk punt wat in de combinatie "Pilot Zaanse Schans - Vereniging de Zaansche Molen" niet is benoemd, is dat maandag werd aangegeven dat het op termijn de bedoeling is om de molens van Vereniging de Zaansche Molen onder te brengen in het plan "Nieuwe Schans". Dit betekent dat de (exploitatie van de) molens op termijn geen eigendom meer zullen zijn van de VZM, maar dat zij eigendom worden van een nieuw op te richten stichting/bedrijf/orgaan.
Daarmee verdwijnt dan ook de invloed van de leden van de VZM, gezien zij geen zeggenschap zullen krijgen binnen dit nieuwe orgaan. Eerder op de avond werd echter nog aangegeven dat de leden en vrijwilligers het belangrijkste onderdeel zijn van de VZM, maar helaas lijkt bovenstaande uitspraak dit tegen te spreken.
Duidelijk mag zijn dat de (exploitatie van de) molens natuurlijk altijd eigendom moeten zijn en blijven van de VZM, waarbij de leden de toekomst kunnen bepalen van dit erfgoed!
Dit was toch te voorzien, veel te hoge vaste lasten
Met een verlies komend begrotingsjaar van zo’n 140.000 euro kun je je afvragen wat die commerciële aanpak van de Zaansche Molen nu eigenlijk oplevert. Misschien zit het probleem toch in dat onbezonnen groots opgezette ticketproject dat na anderhalve maand al struikelde. Misschien ook in een veel te dure directeur met persoonlijke assistent. Of in een kostbaar verbouwd kantoor met nog wat extra personeel.
Over dat ticketproject: Minder bezoekers die meer betalen voor een totale prijs voor de gehele Zaanse Schans kan meer opleveren dan meer bezoekers die slechts voor één molen betalen. Of andersom. Maar omdat de evaluatie elke keer wordt uitgesteld, weet nog niemand of het mee- of tegenvalt. Overigens de toegangsprijs voor de molens gaat volgend jaar flink omhoog. Zouden al die groepsreis organisatoren dat slikken of bedingen zij onder dreiging van wegblijven een flinke korting krijgen ?
Dan zijn er ook nog al die externe (dure) rapporten die gemaakt zijn om experts naar problemen van de massatoerisme te laten kijken.
Volgend jaar viert de Vereniging De Zaansche Molen het 100-jarig bestaan. Maar bestaat die dan eigenlijk nog wel, want hebben zij de zeggenschap niet overgedragen aan de commerciële tak De Windmillcompagnie?
Dan heeft de vereniging dit jaar al op 99-jarige leeftijd jaar het loodje gelegd.
Ex lid no. 1914
Is er ook gekeken naar de verdeling binnenlandse/buitenlandse toeristen? Ik kan me voorstellen dat een heleboel nederlandse toeristen een museumjaarkaart hebben en dus geen combikaart willen aanschaffen, maar slechts een molenkaart. Ook de verplichting een combikaart te kopen als je slechts één molen wil bezoeken zal mensen weerhouden hebben de combikaart te kopen. Het scheelt tenslotte €11,50.
Tja, dat is het probleem, de beloofde uitkomsten zijn nog niet gedeeld. Bij de verkoop van de kaarten (en bij de molens) zou dat misschien gevraagd of geregistreerd kunnen zijn. Maar die gegevens houdt de gemeente nog even voor zich.
voor dat geld had de gemeente beter de infrastructuur van de parken kunnen opknappen, die gaan hollenderwijs achteruit. Als je tijdens een regenbui er doorheen wil lopen moet je laarzen aantrekken om droge voeten te houden en je hebt scherpe ogen nodig om niet overal te struikelen over doorgroeiende boomwortels of scheuren in het asfalt.
Vol verbazing gisteren op de ledenvergadering dit aangehoord. "De pilot heeft laten zien dat het niet werkt, maar we stellen nu iets soortgelijks voor aan de gemeente dus dit komt helemaal goed..."
1,1 miljoen .....of je een emmer leeg gooit zeg.
Zeg verder maar niks.
De Zaanse Schans kost sowieso veel geld, ieder jaar opnieuw.