“Die intentieverklaring komt er” volgens Piet Oudega, voorzitter van Stichting de Zaanse Schans. Voor 1 juli moet die verklaring bij Zaanstad binnen zijn. Anders gaat de ‘vermakelijkheidsretributie’ (VMR) in waarbij op elk verkocht kaartje een kwartje belasting wordt geheven.

Maar voorlopig staan niet alle neuzen dezelfde kant op. De Stichting wil het liefst een soort van duinkaart waarmee zoveel mogelijk toeristen betalen, ondernemers en bewoners willen dat per locatie wordt betaald (en alleen voor ‘erfgoed’, dus molens en musea).

Dat geld wil Zaanstad gebruiken voor de kosten die de gemeente voor Schans maakt. Tegen dat plan bestaat grote weerstand omdat de belasting alleen voor molens, de musea, de fietsverhuur en de rondvaarten geldt. Horeca en winkels blijven buiten schot.

Eigenlijk had de belasting er al moeten zijn ingevoerd maar door de massale weerstand en het ontbreken van steun uit de gemeenteraad kregen de partijen op der Zaanse Schans uitstel. Maar alleen op voorwaarde dat ze er samen uitkomen en een alternatief voorstel indienen, dan kan de belasting in 2021 ingevoerd worden.

Op 1 juli moet er een getekende intentieovereenkomst zijn, op 1 oktober een getekende samenwerkingsovereenkomst en op 1 februari 2021 moet alles juridisch geregeld zijn. De woordvoerder van Zaanstad: “Zo niet, dan wordt teruggevallen op de VMR. Het is een raadsbevoegdheid en daarom kan de raad in theorie ook op 30 juni besluiten tot uitstel.”

Dat is vooral theorie, er zijn alleen raadsvergaderingen op 11 en 18 juni. Voor de eerste staat de VMR niet op de agenda, de tweede gaat helemaal over de ‘Algemene Beschouwingen Voorjaarsnota’. Dat een complex dossier als de VMR (zonder eerst in een Zaanstad Beraad aan te orde te zijn geweest) daar even ingeschoven kan worden, lijkt twijfelachtig. Er kan wel nog een extra raad worden uitgeschreven.

1 juli

Eigenlijk moet die ‘intentieovereenkomst’ deze week bij de gemeente liggen. Als dat niet gebeurt wordt de regeling gewoon ingevoerd, zo staat het in het de Officiële Publicaties op Overheid.nl: “De datum van ingang van de heffing is 1 juli 2020.” Die regeling gaat overigens ook nog steeds uit van een foutieve berekening waarbij € 800.000 opgehaald wordt.

De intentieovereenkomst moet minstens zijn getekend door alle partijen op de Zaanse Schans die daar grond bezitten. Bewoners hoeven het er dus niet mee eens te zijn, zoals bleek uit vragen die in de raad van Zaanstad zijn gesteld. De belangrijkste eigenaar is Stichting de Zaanse Schans, in totaal zouden er 12 eigenaren zijn,

Die intentieovereenkomst is er dus nog niet, maar er is wel wat anders: een plan voor een ‘alternatieve ontwikkelstrategie’ van de ondernemers. Die zijn al eerder net als de bewoners uit het bestuur van Stichting De Zaanse Schans gestapt, omdat er niet overlegd werd met “de mensen die daar wonen en werken.”

Duinkaart

De ontwikkelstrategie van de Zaanse Schans staat deze maand op de agenda van de gemeenteraad van Zaanstad. De urgentie (voor de VMR) is echter een alternatief plan voor de vermakelijkheidsbelasting.

Het gedroomde alternatief: een kaart die door iedere bezoeker wordt aangeschaft, is onmogelijk omdat de Schans een openbaar gebied waarvoor je geen toegang kan heffen.

Bewoners en ondernemers kiezen in hun alternatief eigenlijk niet voor een alternatief maar voor de huidige praktijk (maar dan een beetje ingewikkelder):

“De bezoeker betreedt de Schans en maakt na een eerste oriëntatie een keuze voor een bezoek aan een betaalde erfgoeddrager (molen, wevershuis, Zaans Museum, kuiperij, museum Zaanse Tijd, etc.). Hier wordt per erfgoed locatie betaald (deze Card biedt eventueel de mogelijkheid tot korting).

Op basis van een eenvoudig boekhoudsysteem vindt registratie en verantwoording plaats, in verband met mogelijke retributiebelasting. Ook kan een koppeling met een financieel verdeelmodel worden gemaakt in verband met mogelijke belasting en afdracht aan Stichting de Zaanse Schans.”

Kortom: in het plan van ondernemers betalen de ondernemers niet, tenzij ze een deel van de korting terugstorten. Daarmee zijn de plannen terug bij af.