Achter het Oostzaanse gemeentehuis bevindt zich een plantsoentje, en in dat plantsoentje staat een monument waarop een grote ”V” prijkt. Deze ”V” is niet zomaar een letter maar staat symbool voor het woord ‘’veteraan’’. Aanstaande zaterdag is het tijd voor de jaarlijkse veteranendag, ook is het zaterdag precies tien jaar geleden dat het monument met de ”V” werd onthuld.
Dick Leguit werd op achttienjarige leeftijd als dienstplichtige naar het toenmalige Nederlands-Indië (nu Indonesië) gestuurd om deel te nemen aan de politionele acties, ook wel bekend als de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Zijn ervaringen daar en daarna zijn hem niet in de koude kleren gaan zitten. Dick’s vrouw, Evelien Leguit:
‘’Later zijn die politionele acties uitgemaakt voor oorlog, en dat was het ook. De jongens die ook maar gewoon voor hun nummer gingen als dienstplichtig soldaat werden eigenlijk een beetje met de nek aangekeken omdat ze oorlogsmisdaden begaan zouden hebben. Dat heeft op ieder zijn leven indruk gemaakt, en later is er bij Dick PTSS geconstateerd.’’
In 2007 overleed Dick Leguit op het moment dat volgens zijn vrouw de PTSS het heftigst was. Ze haalde er de inspiratie om zich in te spannen voor de veteranen. Evelien Leguit:
‘’Ik had zoiets van ‘zo lopen er nog veel mensen rond.’ Ik ben toen met toenmalig burgemeester Möhlmann gaan praten of we niet iets voor de Oostzaanse veteranen konden doen, en toen zijn we jaarlijks een lunch gaan organiseren voor veteranen.’’
Meer ‘body’
Evelien Leguit vond dat het Oostzaanse veteranencomité meer ‘body’ moest krijgen en zo ontstond het idee voor een veteranenboom die in 2012 geplaatst werd. Leguit:
‘’Niemand begrijpt natuurlijk dat het een veteranenboom is, dus vond ik dat er een monumentje bij moest. Ik ben toen met Almetaal (Oostzaans metaalbedrijf red.) gaan praten en die hebben het monument gemaakt dat er vandaag de dag staat.’’
In 2023 werd de stichting Veteranencomité Oostzaan opgericht om zo als organisatie nog meer body en contacten bij het landelijk Veteraneninstituut te krijgen. Door de jaren heen is de organisatie dan ook flink geprofessionaliseerd. Evelien Leguit:
‘’Ik zeg altijd van mijzelf dat mijn hobby bemoeien is en ik had zoiets van ‘verdorie, al die Indiëveteranen die lopen met frustraties die verdienen beter’ en nu hebben we ook jongere veteranen die bijvoorbeeld in Afghanistan en Bosnië gediend hebben.’’
Nationale Veteranendag
Aanstaande zaterdag, op de Nationale Veteranendag, is er om 9:30 een ontvangst van Oostzaanse veteranen die dan samen een bak koffie drinken, waarna ze naar het monument zullen vetrekken. Daar zal de vlag worden gehesen en zal voorzitter van het comité, luitenant-kolonel Richard Stet een toespraak geven.
Ook heeft het comité een oproep gedaan om nabestaanden van overleden veteranen lintjes te laten maken met de naam en eventueel het jaartal van de uitzending. Deze lintjes zullen dan in de veteranenboom worden geknoopt. Ook zal het nieuw aangelegde anjerveldje rondom het monument worden gepresenteerd. Specifiek anjers omdat de bloemen symbool staan voor de veteranen. De nationale veteranendag zal traditiegetrouw in Den Haag plaatsvinden.
PTSS
Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een aandoening die kan ontstaan na het meemaken van een traumatische ervaring. Hoewel in potentie iedereen een traumatische ervaring kan meemaken, is het risico als militair natuurlijk hoger. Volgens het Nederlands Veteraneninstituut zijn voorbeelden hiervan beschietingen, het aanschouwen van menselijk leed, het zien van doden of gewonden en het meemaken van slachtoffers binnen de eigen eenheid. Symptomen van PTSS zijn bijvoorbeeld het herbeleven van de traumatische gebeurtenis, prikkelbaarheid, slapeloosheid en hyperalertheid.
Naast dat PTSS een grote invloed op het leven van de militair heeft, geldt dit volgens Evelien Leguit ook zeker voor de familie:
‘’De familie eet ervan mee om het zo maar te zeggen. Die mannen reageren wonderlijk op situaties zonder dat jij weet hoe dat komt. Ze hebben een trauma opgelopen en dat is niet mis. Zolang je ervoor behandeld wordt is het prima maar als je niet weet dat iemand het heeft ben je een beetje aan het rondklooien’’.
Wel ziet Leguit een positieve ontwikkeling in de aandacht voor PTSS:
‘’Er is natuurlijk een veel betere opvang, er is nazorg en meer erkenning voor veteranen. Daarom is die landelijke veteranendag ook zo belangrijk. Zodat mensen weten wat de veteranen gedaan hebben en ze ook laten weten dat ze de veteranen waarderen.’’
Door: Rick Nieborg. Info: Evelien Leguit en het Nederlands Veteranen Instituut, foto Merel Kan
