Volgens Staatssecretaris Fred Teeven, die dinsdag 19 november de bouw van de ZaanBajes – voor 1016 geïnterneerden – officieel in gang zette, is de PI Zaanstad de allermodernste gevangenis van Nederland – waarschijnlijk zelfs van Europa.
De inrichting is gebouwd volgens de laatste inzichten op het terrein van detentie en die is voorzien van de nieuwste technieken en snufjes op ICT-gebied aldus Teeven. Ze krijgen een touchscreen, pasjes, en kunnen zelfstandig door de gevangenis bewegen alhoewel elke stap gevolgd wordt. En het is nog goedkoop ook. Uit zijn toespraak:
Tracking & tracing
Die high tech voorzieningen maken het mogelijk gedetineerden binnen de inrichting zo veel mogelijk individuele bewegingsvrijheid te geven. Met behulp van een touch screen kunnen de gedetineerden grotendeels zelf hun dagprogramma samenstellen. Bijvoorbeeld sporten, studeren via e-learning, bezoek ontvangen, even online boodschappen doen, vervolgens naar de arbeid, de bestelde boodschappen ophalen in het winkeltje en eten. Ik noem maar wat. De looproutes naar de verschillende onderdelen – via korte looplijnen – kunnen de gedetineerden vrijwel geheel zelfstandig afleggen, zonder fysieke begeleiding of bewaking. Dit alles dankzij een slim pasje, in combinatie met een tracking & tracing systeem. Daardoor weten we altijd precies welke gedetineerde zich wáár bevindt.
Big Brother
Nu zult u misschien denken: is dat niet allemaal heel erg Big Brother? Oppervlakkig bezien misschien wel. Maar dankzij al die technische snufjes, hebben gedetineerden juist méér vrijheid dan in een gewone inrichting. Hier, in Zaanstad, lopen gedetineerden straks minder snel het risico gehospitaliseerd te raken. Ze blijven veel eigen verantwoordelijkheid houden. En dat is natuurlijk heel goed met het oog op hun terugkeer in de samenleving, als hun straf er op zit.
Belonen en straffen
Via dit systeem krijg je ook veel beter zicht op de motivatie en mogelijkheden van de gedetineerden. Bezoekt iemand trouw de activiteiten? Werkt hij aan zijn toekomst? Bijvoorbeeld door een studie op te pakken, of actief op zoek te gaan naar werk of een woning? Het concept van belonen en straffen – méér of juist minder activiteiten en “privileges” toekennen – zal in deze inrichting dan ook goed uit te voeren zijn.
Meerpersoonscellen
Dit nieuwe gebouw, met al die technische voorzieningen, maakt bovendien efficiënter werken mogelijk: de inrichting is goed beheersbaar en veilig te houden met minder personeel.
Plus: alle afdelingen bestaan geheel uit meerpersoonscellen. Daarmee levert de PI Zaanstad een belangrijke bijdrage aan de doelstelling van het Masterplan om ruim 3000 cellen in te zetten voor meerpersoonsgebruik. De cellen zijn bovendien in een handomdraai geschikt te maken voor een andersoortig regime.
