De meervoudige kamer van de rechtbank in Alkmaar behandelde vandaag – vrijdag 17 januari – de zaak van de gewapende overval op het AVIA-tankstation aan De Weer in Zaandam op 29 juli 2023. De officier van justitie eist 2 jaar cel met aftrek van 1,5 jaar voorarrest en tbs met dwangverpleging tegen de verdachte.

De Zaanse Büyük P. (39) wordt naast de overval op het AVIA-tankstation van meerdere strafbare feiten verdacht: drie berovingen, bedreiging van een agent met de dood en bezit van kinderporno. Hij heeft de overval en de berovingen toegegeven, maar ontkent dat hij tijdens de AVIA-overval een agent met de dood heeft bedreigd. Ook ontkent hij dat de telefoon met kinderporno van hem is.

Overval

De overval was rond 08.30 uur, ongeveer een half uur nadat het tankstation open was gegaan. Büyük P. stond eerst buiten te wachten omdat er te veel mensen binnen waren. Toen het rustiger werd, liep hij naar binnen en bedreigde een personeelslid met een groot mes. Hij hield het mes op borsthoogte gericht en riep: ‘Maak die kassa open.’ De medewerkster, die er nog maar kort werkte, gaf aan dat ze de kassa niet kon openen. P. probeerde vervolgens met zijn mes de lade open te breken, maar ook dat lukte niet. Uiteindelijk nam hij de hele kassalade mee.

P. vluchtte naar een steeg bij de Gondellaan 12, waar hij € 550 uit de kassalade haalde en de lade achterliet. Daar werd hij opgemerkt door een motoragent. De agent gebruikte pepperspray en een taser, maar dit had weinig effect. Na drie keer duwen stond P. op. Volgens de agent schreeuwde hij: ‘Ik ga je steken, kankerlijer,’ terwijl hij het mes nog in zijn hand had. P. ontkent dit en beweert dat hij op dat moment geen mes meer had. P. wist direct te vluchten, waarna de agent twee waarschuwingsschoten loste. Vervolgens rende P. richting het Burgemeester in ’t Veldpark.

Met ondersteuning van politieteams uit Amsterdam en Purmerend en een politiehelikopter werd een grootschalige zoektocht opgezet. In het park sprong P. in een sloot om aan de politie te ontkomen en nam zelfs nog even de tijd om zijn kleding uit te doen. Ondanks zijn pogingen werd hij omsingeld door acht agenten en aangehouden.

Op de telefoon die P. tijdens zijn vlucht weggooide, werden 63 foto’s en een video van kinderporno gevonden. P. beweert dat hij de telefoon van een vriend had geleend, hoewel er ook persoonlijke foto’s van hem op stonden.

Achtergrond

Büyük P. groeide op in een strenggelovig Turks-Islamitisch gezin in Zaandam en had een jeugd vol verwaarlozing en conflicten. Hij had een moeilijke relatie met zijn ouders en bracht samen met zijn broer tijd door in verschillende internaten. P. volgde speciaal onderwijs en kwam op zijn 14e al in aanraking met de politie. Vanaf zijn 23e zit hij regelmatig vast.

Voor zijn arrestatie in 2023 leefde P. in Zaandam zonder vaste woonplek en zonder inkomsten, afgezien van een Wajong-uitkering. Hij durfde geen hulp te vragen aan zijn familie en kon zelfs geen onderdak krijgen bij het Leger des Heils. Volgens hem leidde deze situatie tot ‘gekke dingen doen.’

Uit het rapport van het Pieter Baan Centrum blijkt dat P. een licht verstandelijke beperking en een antisociale persoonlijkheidsstoornis heeft, wat waarschijnlijk verband houdt met zijn gedrag tijdens de zitting. Hij vertoonde verward gedrag, mompelde vaak, begreep sommige vragen niet en herhaalde zichzelf regelmatig. Wel leek het erop dat de officier, de rechtbank en zijn advocaat hier duidelijk rekening mee hielden.

Berovingen

Maar nog voordat de pompstationoverval plaatsvond, was hij al ‘bezig’. Op 25 juni beroofde hij een Turks sprekende man op leeftijd in de Clusiusstraat in Poelenburg. Het slachtoffer werd met geweld aangevallen, zijn ketting en pasjeshouder werden gestolen. Hij liep lichamelijke schade en psychologische gevolgen op, wat leidde tot een ziekenhuisopname.

Drie dagen later beroofde P. een 82-jarige vrouw met een rollator in haar flat aan de Jaspersstraat, een straat achter de eerdere beroving. Hij rukte de tas uit haar rollator, waarin sieraden en € 400 zaten. De vrouw durfde na deze ervaring niet meer alleen de straat op en had slaapproblemen.

Strafeis

Rapporten van het Pieter Baan Centrum en de reclassering laten zien dat P. een hoog risico heeft om opnieuw misdaden te plegen en dat hij hulp nodig heeft. Beide adviseren tbs met dwangverpleging vanwege het risico op geweld en herhaling (recidive).

Tbs met dwangverpleging betekent dat P., als de rechtbank hierin meegaat, in een psychiatrisch ziekenhuis behandeld wordt. Hoe lang dat duurt, is niet vast te stellen en kan verlengd worden als het risico te hoog blijft. Hij komt dan pas vrij als het gerechtshof oordeelt dat hij geen gevaar meer vormt voor de samenleving.

De officier erkent de schadevergoedingseisen van € 1.100 van de beroofde man en € 1.500 van de oudere vrouw. De medewerkster van het tankstation eiste ook € 1.500, wat de officier erkende. De agent die de confrontatie in de steeg had, eiste € 2.500, maar de officier stelde € 750 voor.

De uitspraak is op vrijdag 31 januari en wij houden je op de hoogte van de uitkomst.

Lees ook:

Door: Nick Boeske. Info: Zitting in Alkmaar en eerder nieuws op De Orkaan. Foto’s: De Orkaan.