Tag: Monumenten Spreken
Vrouwe Justitia
Al vroeg in de oorlog is Piet Zwart actief binnen het Zaanse verzet. Maar de Wormerveerse garagehouder krijgt ook te maken met de Duitsers die autobussen van hem willen inhuren. Een dilemma. Hij zoekt en vindt het evenwicht en hij is zelfs in staat om onder de schuilnaam Piet Zwikker zijn verzetswerk te intensiveren. Piet […]
Juf Tieke Jansma
Vanaf 9 januari 1942 mogen Joodse kinderen geen les meer krijgen op openbare scholen. Tieke Jansma is lerares op de toenmalige basisschool De Gortershoek. De behandeling van joden vindt ze niet te accepteren en ze besluit onderduikers te verbergen. Dat doet zij onder andere in haar Amsterdamse bovenwoning. Daar verzorgt ze jarenlang twaalf onderduikers. Ook […]
Verzetsmonument Oostzaan
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het leven in dorpen misschien wel beter dan in steden. Op het platteland is vaak iets makkelijker aan voedsel te komen, en in een kleine gemeenschap zorgen mensen voor elkaar. Mensen weten veel van hun buren en er blijft weinig verborgen. ‘Waar recht onrecht wordt, wordt verzet tot plicht’ staat […]
Van Gelder
Terwijl overdag de Duitsers zoveel mogelijk apparatuur en machines uit de papierfabriek van Van Gelder in Wormer stelen om naar hun vaderland te brengen, werken in het geheim de mannen uit het verzet ’s nachts om zoveel mogelijk apparatuur te behouden. Het verzet laat de kostbare machines onder andere afzinken in het Zwet. De Duitsers […]
Sint-Odulphuskerk
De Zaandammerweg krijgt in de oorlog niet voor niets de bijnaam Jodenbreestraat: er zitten onderduikers in vrijwel elke boerderij. Er zijn in het dorp mensen actief in het verzorgen van voedsel en etensbonnen, het bezorgen van illegale krantjes en het doorseinen van berichten naar Engeland. Stil verzet is niet ongevaarlijk, want verraad ligt op de […]
Polak & Schwarz
Maison Essence, de Zaandamse fabriek van Polak & Schwarz, krijgt in de oorlog snel te maken met de beperkende maatregelen van het naziregime. In de opmaat naar het vernietigingsproces begint de ‘arisering’ van bedrijven. Joodse eigenaren worden gedwongen hun bedrijven af te staan, Joodse werknemers worden ontslagen. Vooruitlopend op dit proces stelt de familie Schwarz […]
Jan Kuijper
Badmeester Jan Kuijper uit Wormer is een actieve verzetsman. Nog voor het begin van de oorlog helpt hij vluchtelingen uit Duitsland. Hij is actief in de internationale, rode hulporganisatie en lid van de Raad van Verzet. Kuijper regelt geld, voedsel en distributiekaarten voor onderduikers. Plaatselijk wordt hij gezien als de leider van het verzet. Hij […]
Zaanlands Lyceum
Op de plaquette die in de hal van het Zaanlands Lyceum hangt, staan de namen van drie docenten en 23 leerlingen en oud-leerlingen die tijdens in de oorlog omkwamen. Eén van de docenten is George Jambroes die zich na de Februaristaking aansluit bij het verzet. Hij weet Engeland te bereiken en wordt daar opgeleid tot […]
Verblifa
Op 29 april 1943 roept de bezetter 300.000 Nederlandse oud-militairen, die gevochten hadden in mei 1940, op om zich te melden voor de arbeidsinzet in Duitsland. Dat wil niemand, en spontaan breken er overal in Nederland stakingen uit. Ook in Krommenie bij de blikfabriek Verblifa. De Duitsers reageren woedend: ze schieten vier stakers van de […]
Gedenkboek Stadhuis
Voor de oorlog leefden er 320 joden in de Zaanstreek. Na de oorlog waren dit er nog maar 140. In het stadhuis van Zaanstad ligt een boek met de namen van 171 Joodse inwoners van de zeven voormalige Zaangemeenten die in de oorlog zijn vermoord. Vandaag is De Orkaan een plek voor de achtentwintig oorlogsmonumenten […]
Jisperpad
Vandaag is De Orkaan een plek voor de achtentwintig oorlogsmonumenten die de Zaanstreek ‘rijk’ is. Met Monumenten Spreken maakten we tussen 2011 en 2015 minidocumentaires om de verhalen achter het steen zichtbaar te maken. We beginnen met het monument aan het Jisperpad bij de Kanaaldijk tussen Neck en Spijkerboor.
