Gemeente Zaanstad wil de aankoop van de synagoge aan de Gedempte Gracht door Stadsherstel met drie ton steunen. Daarmee zou het erfgoed kunnen worden behouden.

In 1865 werd de synagoge ingewijd. Joden in Zaandam en omstreken waren de eersten die in de oorlog weggevoerd werden, eerst naar Amsterdam en daarna via Westerbork naar concentratiekampen. De synagoge werd in 1942 voor het laatst gebruikt, en later tijdens de bezetting beschadigd, de inventaris werd vernield of geroofd. De Duitsers gebruikten het o.a. als paardenstal. Het bestuur moest de gemeente Zaandam na de oorlog 4250 gulden betalen om haar eigen bezit terug te krijgen.

In het onvolprezen gemeentearchief vonden we o.a. onderstaande foto (uit 1961). Het gedeelte links was verhuurd als garage (DAF & Simca)

De synagoge is tot 1974 in gebruik geweest, daarna werd het onder meer kunstuitleen (Zienagoog), lampenwinkel (Pais), sportzaak, KNP-belwinkel en restaurant. Het ging in het laatste geval om restaurant Bacchus – waarmee de functie wel erg van de oorspronkelijke verwijderd was (foto rechts Orkaanarchief).

Tegenwoordig is de synagoge in handen van uitvaartverzekeraar Dela.

ROSA-raadslid Erik Schaap pleitte al in 2005 voor eerherstel. Hij vroeg de gemeente destijd om inzage van een rapport waarin aankoop en het herstel van synagoge werd onderzocht.