Cacao-verwerker Olam uit Koog a/d Zaan kwam een jaar geleden in het nieuws toen het bedrijf opdook in de lijst van bedrijven die de grootste hoeveelheid ammoniak uitstootten. Voor Olam was dat 57 ton per jaar in 2017, wat het bedrijf de 5e plek in de rangschikking opleverde.

Uit de onlangs aangevraagde natuurvergunning staat echter een heel ander getal, daar gaat het om 502 ton per jaar in 2017. Een opmerkelijk verschil.

De 57 ton komt uit de officiële emissieregistratie die door het RIVM wordt bijgehouden, de 502 ton komt uit de aanvraag voor de natuurvergunning.

Fraude?

Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment, die een zienswijze over de vergunning gaat indienen, viel het opmerkelijke verschil op. Hij heeft een handhavingsverzoek bij de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied ingediend waarin hij over fraude spreekt:

“Onze conclusie is dat er óf gefraudeerd is met de ammoniakemissie rapportages in de naar de provincie gestuurde emjv’s, óf er wordt gefraudeerd in de aanvraag voor de natuurvergunning.”

In de aanvraag om natuurvergunning wordt voor het jaar 2017 uitgegaan van 58,5 kg/uur ammoniak- emissie oftewel 502 ton/jaar van de gehele inrichting.”

Referentiejaar

De Omgevingsdienst NHN heeft een andere verklaring voor het opmerkelijke verschil. Het getal van 502 ton per jaar dat in de aanvraag (zie onder) als ‘situatie 2017’ wordt aangeduid, is helemaal geen ‘situatie’ maar is berekend op grond van het ‘referentiejaar’ 1994 toen een Hinderwetvergunning voor Olam door Zaanstad werd verleend.

In die vergunning (alle documenten zijn hier te downloaden) zouden normen zijn opgenomen die bij “benutting van de volledige productiecapaciteit” tot een uitstoot van ruim 500 ton stikstof per jaar zou leiden. Het is dus een berekening, geen ‘situatie’.

Waarom doet Olam dat? Dat is volgens een woordvoerder van de Omgevingsdienst omdat Olam dan ‘intern kan salderen’. Dat betekent dat andere productieprocessen gegund kunnen worden omdat Olam die 502 ton niet gaat benutten. Olam stelt namelijk dat ze terug kunnen naar 80.800 ton per jaar (in 2018 was de uitstoot 58 ton):

“ze gaan schoner produceren en hebben dan meer ruimte ten opzichte van de oorspronkelijke vergunning.”

“Er moet in een natuurvergunning sprake zijn van een afname, die 500 ton neemt af naar 80.000 en daardoor kan die vergunning verleend worden.”

Of die berekening klopt, hebben wij niet na kunnen gaan in de Hinderwetvergunning, wellicht ook omdat daar een geheim deel bij zat dat ook nu niet openbaar is.

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied is bezig met een nieuwe milieuvergunning voor Olam waarin een onderzoeksverplichting zit ten aanzien van de ammoniak- en stikstofuitstoot.

Handhaven

Volgens de emissie-gegevens zou Olam in 2011 129 ton ammoniak per jaar hebben uitgestoten, tussen 2012 en 2016 was dat ongeveer 95 ton (‘0’ ton in 2014) en in 2017 en 2018 57 ton. Volgens Vollenbroek zijn de emissies van Olam nooit vergund, niet in omgevingsvergunning en niet in een natuurvergunning “omdat die er nooit is geweest”. Er is volgens hem veel meer mis met de vergunningen en de uitstoot:

“Wij constateren dat de rechtstreeks van toepassing zijnde normen voor ammoniak en stof uit het Activiteitenbesluit fors worden overschreden, mogelijk met een factor 10-1000. Ook is de monitoring van stof en ammoniak onvoldoende.”

Vollenbroek vraagt de Omgevingsgdienst om “met onmiddellijke ingang een einde te maken aan de bovengenoemde overtredingen.”

Ook dient hij een WOB-verzoek in “van alle emissiemetingen en/of meetrapporten in de afgelopen 5 jaar. Tevens verzoeken wij om een kopie van alle stukken die tussen bedrijf en u zijn gewisseld met betrekking tot de emissies van het bedrijf.”

Bij Olam was de persoon die over deze zaak ging niet bereikbaar.