Wethouder Gerard Slegers (CDA) staat bekend als een opgeruimde optimist maar in zijn laatste Raadsinformatiebrief over de openstelling van busbrug De Binding druipt het pessimisme uit elke alinea.

Het is ‘niet kansrijk’, ‘complex’ en risicovol. Als er al een oplossing gevonden wordt, zitten we al in 2024 (als niemand bezwaar maakt). Niet alleen de opstelling van de busbrug staat op losse schroeven, ook woningbouw op het Hembrugterrein en het laatste stukje Brokking in Wormerveer wordt problematisch.

Zaanstad heeft al besloten de busbrug 24 uur per dag open te stellen voor autoverkeer. Maar voor het bestemmingsplan moet onderzocht worden of de nieuwe situatie niet teveel stikstof oplevert voor het nabijgelegen Natura2000-gebied Polder Westzaan. En dat is het geval.

“de stikstofdepositie op enkele plekken in Polder Westzaan wordt iets hoger. Het gaat om een verhoging met 0,16 mol/ha/jr. stikstofdepositie ten opzichte van een huidige stikstofbelasting van 944,80 mol/ha/jr.”

Dat lijkt een verhoging van niks maar de maximaal toegestane waarde voor dat gebied is 714 mol, het gebied is dus al enorm overbelast door stikstof. De kleine toename ontstaat omdat er meer verkeer dichter langs de polder Westzaan gaat rijden.

Meneba

Aan de stikstofregels kan Zaanstad niks doen schrijft Slegers: “vanwege het uitblijven van maatregelen van het Rijk en provincie, worden nu gemeentelijke ontwikkelingen nabij N2000-gebieden met geringe toename van stikstofdepositie, verhinderd.”

Zaanstad heeft eerder geprobeerd de stikstofuitstoot te ‘compenseren’. De redenering was dat de Meneba-fabriek in Wormerveer die zo’n 10 jaar geleden werd gesloten nog ‘recht’ had op stikstofuitstoot. En die uitstoot kon nu gebruikt worden voor de busbrug. Slegers heeft veel woorden nodig om het uit te leggen, maar de korte versie is dat die vlieger niet opgaat. De rechter heeft er een stokje voor gestoken, er is teveel verschil in tijd en plek tussen de twee projecten en dit kunstje betekent in feite dat er gewoon meer stikstof wordt uitgestoten.

De projectonwikkelaar van Meneba, Waterland Real Estate, is ‘eigenaar’ van die stikstofrechten en had ook al deel voor de ontwikkelaar van het Hembrugterrein en Brokking (Wormerveer) bestemd. Maar dat gaat dus ook niet door. Extern salderen (het ruilen en handelen in stikstofrechten) lijkt geen optie. Zaanstad oppert dat het misschien via het stoppen van boeren in Westzaan mogelijk is, maar dat zoiets lang gaat duren.

Ecologische toets

Zaanstad laat nog één andere oplossing onderzoeken, een ‘passende beoordeling’:

“Een onafhankelijk adviesbureau stelt een rapportage op over de ecologische impact van de verhoogde stikstofdepositie die het gevolg is van de verruimde openstelling van de busbrug. Mogelijk zou uit deze onafhankelijke ecologische toets kunnen blijken dat de verhoogde stikstofdepositie niet zal leiden tot een aantasting van de relevante Natura 2000-vegetaties.”

Ook dat wordt een lastige. Uit het vorige onderzoek bleek dat er een verhoging was. En nu moet het onderzoek dus gaan aantonen dat zoiets geen effect heeft. Veel vertrouwen heeft het college er niet in: “het is niet ondenkbaar dat toch naar externe compensatie gezocht zal moeten worden” maar: “de kans dat dit alsnog gevonden kan worden in de Meneba- stikstofruimte, acht het college niet kansrijk.”

Wordt de busbrug nog opengesteld? Eind 2022 is niet haalbaar, “er wordt gerekend op 1 tot 1,5 jaar vertraging t.o.v. de huidige planning indien de passende beoordeling positief uitvalt.” Als dat niet gebeurt, duurt het nog langer en moet er extern gesaldeerd worden (maar Zaanstad heeft daar geen geld voor), en: “in de inschatting van de vertraging is nog geen rekening gehouden met bezwaar en beroepsprocedures.”

Ons busburg-dossier. Foto boven: Jan Vredenburg