“De Peperstraat is een draak en die willen we dus eigenlijk helemaal slopen. Er komt een ontwikkelaar (of een gebouweigenaar) bij me en die zei ‘we willen het renoveren’. Ik zei ‘beste ontwikkelaar, we kennen elkaar goed uit andere projecten, we gaan helemaal niet renoveren, we gaan slopen’, en (héhéhé) ze zijn nu aan het rekenen.”

Aan het woord is Sjoerd Soeters tijdens het Zaanstad Beraad van 28 maart 2019. De supervisor van Inverdan en het MAAK.OOST-gebied in Zaandam laat er geen misverstanden over bestaan: de ontwikkelaar/eigenaar Accres/Breevast wil renoveren, maar hij denkt daar anders over: “we gaan slopen”.

Wie ‘we’ is, blijft ongenoemd, maar Soeters gaat hier op de stoel van de ontwikkelaar en de gemeenteraad tegelijkertijd zitten. Niet zij beslissen maar hij. En zo geschiedt. De ontwikkelaar weet dat in het centrum van Zaandam geen steen op een andere gemetseld wordt zonder zegen van Soeters en rekent uit dat renovatie en nieuwbouw evenveel kost (maar dat nieuwbouw meer huizen oplevert en ook voor de ontwikkelaar lucratiever is).

Supervisor

Als Soeters zijn sloopplannen openbaart, is hij ‘supervisor’ van het gebied MAAK.Centrum en maakt in opdracht van Zaanstad een analyse en het perspectief voor Centrum-Oost, “voor deze opdracht heeft zijn bureau een separate opdracht gekregen” aldus de woordvoerder van wethouder Krieger. Niet Soeters de Inverdan-supervisor krijgt die opdracht, maar Soeters’ bureau PPHP gaat begin 2017 aan de slag.

Tot eind 2020 blijft Soeters supervisor van het centrumgebied Zaandam.

In de tussentijd duikt Soeters ook op bij presentaties van ontwikkelaar Accres, bijvoorbeeld op 18 september 2019 als hij tijdens een inloopbijeenkomst met bewoners samen met zijn collega Suzanne Witteman een presentatie over de plannen geeft. In die presentatie is te zien dat de bestaande bebouwing is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor nieuwbouw, inclusief woontorens aan beide kanten van de Peperstraat.

Op het kaartje worden die gebieden aangegeven als ‘potentiële ontwikkellocaties’. In de eerste vier gebouwen (gerekend vanaf de Beatrixbrug en zonder de Beatrixflat, blok 2, 3, 7 en 8) zijn al 220 appartementen ingetekend. De locatie van sociale woningbouw, grondgebonden woningen, winkels en horeca is ook al bekend. Soeters wordt door Accres niet geïntroduceerd als vertegenwoordiger van Zaanstad maar als architect van PPHP die de plannen van Accres toelicht. Deze presentatie is grotendeels gelijk aan die van het Zaanstad Beraad van 28 maart 2019.

PPHP

Een tweede optreden op 30 januari 2020 valt in het water: “de presentatie van stedenbouwkundig architect Sjoerd Soeters is komen te vervallen (…). Het was een avond waar de emoties bij de huurders soms hoog opliepen.”

Soeters is dus MAAK-supervisor en treedt tegelijkertijd op als architect voor de nieuwbouw (die hij zelf heeft voorgesteld) van ontwikkelaar Accres. Volgens Zaanstad geen probleem, de woordvoerder van wethouder Krieger:

“Toen Soeters de gemeente informeerde dat hij zou stoppen als supervisor en in opdracht van Accres aan het plan voor de Peperstraat zou gaan werken (wat een onderdeel is van Centrum-Oost), heeft de gemeente Frits Palmboom, voorheen supervisor ZaanIJ en op dit moment als adviseur verbonden aan de MAAK-gebieden gevraagd om bij dit specifieke project als supervisor op te treden, zodat er sprake is van een objectieve toets en beoordeling.”

Maar wanneer werd het opstappen van Soeters bekend? Dat was in december 2019, ruim 2 maanden nadat hij openbaar optrad als Accres-architect: “De komende jaren wil ik weer zelf ontwerpen en realiseren in Zaanstad. Dit was niet te combineren met mijn rol als supervisor.’

Het lijkt erop dat Soeters daarmee al was begonnen. Aan die plannen moet maanden zijn gewerkt, ze zijn gebaseerd op de presentatie van begin dat jaar. Het lijkt erop dat de functies van Soeters als Inverdan-supervisor en als PPHP-architect in opdracht van Accres niet alleen strijdig met elkaar zijn maar elkaar ook overlappen.

Gentlemen’s agreement

In mei 2019 vroeg De Orkaan al eens naar de dubbele petten van Soeters:

“Wij vinden het niet wenselijk dat hij architect is voor projecten in het centrumgebied. We hebben dan ook een gentlemen’s agreement waarbij is afgesproken dat Sjoerd Soeters in principe niet ontwerpt voor locaties in het MAAK.centrum gebied.

Bekijk hier de passage (28 maart 2019) waarin Soeters de sloop aankondigt (met dank aan de actiegroep Tegen de Sloop Peperstraat die het fragment identificeerde). Hier het hele videoverslag.

Meer over Soeters lezen? Dat kan hier.