De sociale woningbouw uit de eerste helft van de vorige eeuw leverde karakteristieke woonwijken op met huizen die nu zo’n 100 jaar oud zijn. Wat daarmee te doen? Sloop of renovatie?

Zaanstad liet onderzoek naar de cultuurhistorische waarde van de wijken doen. Uit dat onderzoek put De Orkaan de komende weken.

Vandaag: Delftse rijtje in de Havenbuurt (1925-1926)

De Havenbuurt zelf was de eerste sociale woningbouwwijk in Zaandam (1911). Het rijtje huizen aan de Havenstraat is van later en staat ook een stuk verder richting Noordzeekanaal. Aan de achterkant grenzen ze aan het terrein van de Artillerie Inrichtingen. Bovendien zijn ze een ruimer dan de meeste huizen in de ‘oude’ Havenbuurt.

De foto boven (Gemeentearchief Zaanstad) dateert van 1940. Omdat de huizen zo vlak bij de AI stonden waren ze uiteraard een doelwit voor bombardementen. Vandaar de zandzakken voor de deur.

“In 1924 werd besloten om de constructiewerkplaats van de Delftse wapenfabriek vanuit Delft over te plaatsen naar de Artillerie Inrichtingen het Hembrugterrein in Zaandam. De werknemers die mee verhuisden werden ondergebracht in deze woningen. In 1925 gaf de Artillerie Inrichting opdracht voor het bouwen van 32 woningen en in 1926 was de bouw van de woningen gereed. De woningen zijn op staal gebouwd op een dikke zeekleilaag en ontworpen in traditionalistische stijl.”

De straat nu en nogmaals in 1940. Volgens een van onze lezers nu vrijwel allemaal particulier eigendom.


In het begin van de twintigste eeuw werden woonwijken ontwikkeld voor arbeiders die werden gebouwd met moderne technieken en waarvoor architecten van naam werden aangetrokken. Hier meer Sociale Woningbouwwijken. De serie is gebaseerd op onderzoek dat Cynthia van den Berg van de gemeente Zaanstad deed naar de cultuurhistorische waarde van de wijken (pdf).