Met de raadsvergadering van donderdag 14 maart lijkt het lot van Oostzaan als zelfstandige gemeente bezegeld. B&W gaat praten met Zaanstad, Amsterdam, Wormerland en Landsmeer over een fusie.

In het dorp zijn ze nog niet zover. De publieke tribune keerde zich luidruchtig tegen het opgeven van de zelfstandigheid, er zijn plannen voor een Burgerplatform waar “gediscussieerd kan worden over de bestuurlijke toekomst” en op sociale media willen Oostzaners vooral niet met Zaanstad of Amsterdam: ‘Beter bij een groen hart, dan bij een donkere stad’.

Burgerplatform

Oostzaners Peter Hazes en Jan Heitlager hebben bij de gemeente een Burgerinitiatiefvoorstel neergelegd waarmee Oostzanders actief kunnen participeren “in de besluitvorming over onze bestuurlijke toekomst”. De initiatiefnemers vinden dat “de mening en inbreng van alle Oostzaners moet worden gewaardeerd en meegenomen in de besluitvorming”.

Er moet een ‘online en fysiek platform’ komen waar ideeën, zorgen, en voorstellen gedeeld kunnen worden, er moeten ‘Thematische Werkbijeenkomsten’ worden georganiseerd en een Verkenner worden aangesteld om “de dialoog tussen de gemeente en naburige gemeenten te faciliteren en te rapporteren over de mogelijkheden voor de toekomst van Oostzaan”. (De gemeente wordt gevraagd het plan te financieren.)

Het plan is wel ingediend bij de gemeente maar is nog niet op de website te vinden. De vraag is bovendien of het niet te laat is. Een besluit is immers al genomen, B&W moeten gaan praten met mogelijke fusie-partners. Niks ‘verkenner’, niks ‘participeren in besluitvorming’.

‘Aan de rand van de afgrond’

Over de ‘bestuurlijke toekomst’ is donderdag 14 maart een besluit genomen. Het zwaarbeladen onderwerp werd de dag ervoor ingeleid door een raadsbericht dat zoals fractievoorzitter Lize Boshoven van het CDA zei “insloeg als een bom, Oostzaan staat aan de rand van de afgrond, zowel financieel als bestuurlijk en heeft de zaakjes niet meer onder controle.”

Aan het eind van een lange vergaderavond werd een voorstel aangenomen waarbij B&W op pad wordt gestuurd om vier opties te gaan bespreken: fusie met Zaanstad of Amsterdam, een fusie met Landsmeer en Wormerland én een ambtelijke fusie met die laatste twee gemeenten (waarbij Oostzaan zelfstandig zou blijven). De voorkeur van de raad ging duidelijk uit naar deze laatste twee ‘groenlandelijke’ opties. Het plan werd aangenomen met 5 stemmen tegen (VVD) en de rest van de raad voor (8 stemmen van GL, PvdA, D66, Oostzaan Natuurlijk en CDA).

Een fusie met Amsterdam of Zaanstad is volgens de VVD echter een ‘overname’. De VVD diende dan ook een amendement in waarbij zij alleen de groenlandelijke varianten wilden laten onderzoeken omdat alleen die garant zou staan voor behoud van de eigen identiteit. Door niet in te stemmen met het raadsbesluit kan de VVD achteraf zeggen dat ze zich verzet hebben tegen een fusie met Amsterdam of Zaanstad. De rest van de raad ging niet mee in deze ‘schone-handen’-strategie. Nu al de Amsterdam- en Zaanstad-varianten afschieten zou tot kostbaar tijdverlies kunnen leiden.

Mislukking van een groenlandelijke fusie ligt voor de hand omdat Wormerland duidelijk heeft aangegeven geen bestuurlijke fusie met Oostzaan te willen (alleen ambtelijke samenwerking). Landsmeer wil juist wel een bestuurlijke fusie en geen ambtelijke. Veel tijd is er niet meer volgens wethouder Wörsdörfer (ook VVD). Eigenlijk is het al 2 minuten over twaalf. De dienstverlening kan niet meer gewaarborgd worden, dat levert bijvoorbeeld problemen met vergunningen op. Er is een groot tekort aan personeel, de inhuur van extra personeel is te duur voor de gemeente. Het tekort is nu al € 2,2 miljoen. 

Dat niet alle Oostzaners fusie – en dus een eind van zelfstandigheid – als onvermijdelijk zien, bleek uit de reacties uit het publiek tijdens een debatje tussen VVD-fractievoorzitter Bart Baaten en Aart Ruijter (D66). Voorzitter burgemeester Polak moest de zaal meerdere keren tot orde manen.

Niet bij Amsterdam of Zaanstad

Leden van de Facebook-groep ‘Oostzaan in Beeld’ blijven hopen op samenwerking of fusie met Wormerland en Landsmeer. Een fusie met Amsterdam of Zaanstad is geen optie: ‘Beter bij een groen hart, dan bij een donkere stad’.

Ook de ‘bootjesbelasting’ waar Oostzaners mogelijk mee te maken krijgen bij een fusie met de hoofdstad, baart zorgen. In Oostzaan liggen bijna net zoveel bootjes als er huishoudens zijn. Volgens een inwoner zou een gemiddeld bedrag van tussen de € 500,- en € 1000,- per jaar moeten worden betaald voor hun bootje.

In de FB-groep ‘Oostzaan ons dorp’ heerst een vergelijkbaar sentiment. Amsterdam en Zaanstad zijn no-go’s. Er worden daarom ook positieve geluiden geuit over het CDA, die de mogelijkheid van ambtelijke samenwerking open wil houden, en de VVD, die na de vergadering van gisteren alleen wil inzetten op groenlandelijke fusie. De vrees om anders te worden opgeslokt door de grote gemeenten is erg groot: ‘We zijn dan absoluut onze zelfstandigheid kwijt’

Door Caroline Boone, Nick Boeske en Piet Bakker. Bronnen: raadsvergadering, eerder nieuws op De Orkaan, ingediend burgerinitiatief, Facebook-groepen Oostzaan. Foto: De Orkaan.