B&W van Zaanstad wil per 1 januari 2024 de ‘vermakelijkhedenretributie’ (belasting op toegangskaartjes op de Zaanse Schans) verhogen van 25 naar 55 cent per bezoeker. Kaartjes voor musea, molens en rondvaarten worden duurder.
Dat is niet het enige probleem op de Zaanse Schans. Het Zaans Museum heeft financiële problemen. Er is geen geld voor onderhoud en het museum heeft te maken met stijgende loon- en energiekosten.
De vermakelijkhedenretributie moet ‘kostendekkend’ worden aldus wethouder Wessel Breunesse (GL, cultuur). Uit de jaarstukken wordt duidelijk dat in 2021 (corona) € 34.000 werd opgehaald via de retributie. In 2022 ging dat om € 111.000 (er was € 125.000 begroot).
Het is niet de eerste bijstelling, eerder begrootte Zaanstad de inkomsten op € 800.000 maar dat werd later (o.a. na berichtgeving op De Orkaan) bijgesteld tot € 400.000. Uit eerdere begrotingsstukken is op te maken dat Zaanstad een opbrengst van € 350.000 verwacht als het tarief 56 cent wordt. Dat zou ‘kostendekkend’ zijn, dat wil zeggen als Zaanstad € 350.000 uitgeeft voor de Zaanse Schans. Eerder werd aangegeven dat het om € 800.000 zou gaan.
2 miljoen bezoekers
Zaanstad verwacht 2 miljoen bezoekers aan de Zaanse Schans dit jaar. Maar dat levert problemen met de leefbaarheid, (verkeers)veiligheid en bereikbaarheid (van de omgeving) op. Het vraagt om een “integrale aanpak waarvan het Mobiliteitsplan Zaanse Schans als uitwerking van het gemeentebrede Zaans Mobiliteitsplan een component is.” Zaanstad heeft behandeling van dat plan overigens zelf uitgesteld tot na de zomer.
Het Zaans Museum kampt met urgente bouwtechnische problemen en heeft een tekort op de exploitatie. Er zijn geen reserveringen gemaakt voor onderhoud en het museum kampt “met hoge energielasten en stijgende loonkosten.” De nood is hoog: “De opbrengsten van de huidige activiteiten van Zaans Museum in combinatie met subsidie van de gemeente zijn niet meer voldoende om het museum duurzaam te exploiteren.” Het museum werkt bezuinigingsscenario’s uit.
Exploitatiemodel
De Stichting de Zaanse Schans, het Zaans Museum, Vereniging de Zaansche Molen en Museum de Zaanse Tijd willen nog steeds een ‘gezamenlijk exploitatiemodel’. Zij willen daar de hulp van de gemeente bij. Het college gaat “graag in op deze uitnodiging om samen met alle partijen op de Zaanse Schans vooruit te kijken.”
Het Zaans Museum kreeg ten opzichte van 2021 en 2022 (corona) wel meer bezoek, maar de aantallen van 2018 en 2019 worden bij lange niet gehaald.
De hoofdvestiging had 75.000 bezoeken, wie een kaartje daarvoor heeft kan ook in de andere vestigingen op de Zaanse Schans (Wevershuis, Kuiperij). Dat zullen dus in veel gevallen dezelfde bezoekers zijn.
Door Piet Bakker. Bronnen: Raadsinformatiebrief, jaarstukken begroting Zaanstad, eerder nieuws op De Orkaan, jaarverslagen Zaans Museum. Foto en grafieken: De Orkaan.
Déjà vu van déjà van déjà van ….
Hierbij wat kanttekeningen en achtergrond bij de drie items in het artikel.
Verhoging vermakelijkhedenretributie (VMR)
De Gemeente beweerde inderdaad ooit € 800.000 aan Zaanse Schans(ZS)-kosten te hebben en eenzelfde bedrag aan VMR binnen te kunnen halen. Op de Orkaan al uitvoerig ontkracht. Later daalden de kosten opeens naar € 668.000 en nu rest er nog € 400.000 begrijp ik.
Van deze € 400.000 gaat de helft naar de Stichting de Zaanse Schans (SZS) als subsidie voor “onderhoud openbaar terrein”. Dat betekent effectief dat de Zaansche Molen de subsidie aan de SZS moet ophoesten. Zijn we nou helemaal…?
De overige € 200.000 gaat waarschijnlijk verloren aan ambtelijke uren die aan nooit gerealiseerde plannen besteed wordt
Dat openbaar terrein heeft de SZS overigens in 1993 (inclusief parkeerterrein) cadeau gekregen van de Gemeente met een bonus van f 1.500.000 met de opdracht dat ze zich zelf daarmee moesten bedruipen. Dat was in 1994 al mislukt. De Gemeente betaalt nu sinds jaar en dag steeds meer voor het onderhoud openbaar terrein áán de SZS. Ondertussen strijkt de SZS miljoenen op aan parkeergelden.
2 Miljoen bezoekers
Probleem met leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid? Al eens eerder gehoord? In 2015 kwamen SZS en Gemeente met een Masterplan “op naar de 3 miljoen bezoekers”, later onder de naam “Ontwikkelstrategie ZS”. Door inbreng van de partijen met gezond verstand, de ondernemers en de bewoners, is daarop teruggekomen en is het plan na zes jaar gehakketak in afgezwakte vorm in 2021 toch door de Raad geduwd. Nog steeds een plan vol illusies en fantasie, maar ook met zinnige maatregelen ter bevordering van de leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid. Wat is hiermee gedaan? Inderdaad, niets! Een ongelooflijke verspilling van gemeenschapsgeld (ambtelijke uren, externe adviseurs etc) en tijd en energie van alle betrokkenen.
Exploitatiemodel
Ook dit valse plan is al vele malen beschreven en aangekondigd als alternatief voor de VMR, voorheen met de toevoeging “Duurzaam”. Het behelste de verplichte verkoop van één toegangskaartje voor “de Zaanse Schans” (ongedefinieerd) door de vier partijen. Daar gaan die partijen helemaal niet over en het kan helemaal niet, ook al vele malen uitgelegd. Uiteindelijk blijkt het om een opgeleukte Zaanse card te gaan. Die kaart is er al. Drie van de vier partijen zijn overigens volkomen ongeloofwaardig in deze. Twee op subsidie drijvende musea, waarvan één zijn eigen exploitatie niet eens rond kan krijgen en een Stichting die door de jaren heen miljoenen aan gemeenschapsgeld er doorheen gejaagd heeft. Advies (gratis) aan de Molenvereniging: Laat je niet meeslepen naar de afgrond.
In 2018-2019 heeft overigens al een “project Verdienmodel ZS” plaats gevonden. Heeft natuurlijk tot niets geleid, behalve meer verdeeldheid.
Maar ze willen nu de hulp van de Gemeente! Mislukkingen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst, maar in deze constellatie wel.
En dan hebben we nog niet eens gehad over de “bestuurlijke hervorming” die onder aansturing van kanonnen uit politiek en wetenschap is doorgevoerd en die al deze knelpunten had moeten oplossen! Waardoor “de Zaanse Schans” (?) nu met een nepparlement en een schertsregering opgescheept zit. Beiden overigens onzichtbaar, dat is dan weer het goede van de zaak.
Tot slot.
Drukte is zonder meer een lastig probleem maar verder zijn grote verbeteringen niets eens zo heel moeilijk te bereiken. Maar dan moeten eerst de charlatans en illusionisten een halt toe groepen worden. En moeten Raad en College wakker worden.
En mijn excuses als ik in herhaling van herhaling van herhaling … verval.
2 miljoen bezoekers? Daar moet toch wel minimaal 2 miljoen aan te verdienen zijn?
Geen geld voor onderhoud en (naar ik vermoed) bij aanschaf te veel betaald (want nu al urgente bouwtechnische problemen), aan de (bekende) vorige eigenaar van dit object. Hoe krijg je dat voor elkaar binnen 5-6 jaar na aankoop?