Het Noordzeekanaal volgt de loop van het oude IJ, ooit een beruchte arm van de Zuiderzee. Het laatste stuk door de duinen van Holland op z’n smalst is gegraven met hand, schep en kruiwagen door kanaalgravers. Het kanaal is geopend voor het scheepvaartverkeer in 1876. Langs de oevers van het kanaal kwamen de ‘nieuwe’ IJpolders.

Door Jan Schoen

Daarna is het een industriegebied geworden van 21 kilometer lang. Enkel even onderbroken door recreatiegebied Spaarnwoude. Van de heerlijkheid Breesaap, de nederzetting die was gelegen in de duinen tussen Velsen en Wijk aan Zee is door de aanleg van het kanaal en de komst van de Hoogovens niets overgebleven.

Nergens zijn de oevers van een kanaal in de loop der jaren zo drastisch veranderd als de oevers langs het Noordzeekanaal. Er zijn weinig rustpunten te vinden op de dijk. Slechts een aantal bankjes hier en daar, waar het zelden rustig is. Wel vaak enerverend. Schepen, van extreem groot tot piepklein en alles wat zich daartussen bevindt, vaart van oost naar west en omgekeerd. Om de paar minuten raast er een vliegtuig naar Schiphol met agressief lawaai laag over het kanaal. In de verte steekt elke twintig minuten de pont van Buitenhuizen over van de ene naar de andere oever. Ponten, tunnels en sluizen zorgen voor de verbinding tussen noord en zuid.

De Hembrug, de karakteristieke spoorverbinding, is allang verdwenen en vervangen door een spoortunnel.

Bovenstaande tekst komt uit het boekje ‘Rustpunten’ met 16 tekeningen van Jan Scarpa (Jan Schoen):

“De serie tekeningen heb ik gemaakt met een penseel, zwarte en witte Oostindische inkt op Zaans grijsbord, molenpapier van lompen gemaakt. Dat papier is hard en ruw. Je kunt niet goed met een pen op het papier tekenen omdat het pennetje steeds in het ruwe papier blijft haken. Met een penseel gaat het prima. Op de tekeningen is geen mens te zien, alleen dat wat de mens heeft voortgebracht, dat is voldoende. De mens zou de rust maar verstoren. De tekeningen zijn gemaakt voor de zomerexpositie van 2020 in Museumgemaal Wilhelmina, onder aan de dijk bij Schermerhorn. De tentoonstelling vond niet plaats, het coronavirus verhinderde dat.”

Jan Schoen, grafisch ontwerper en kunstenaar, is oorspronkelijk Westzaner maar woont nu Zaandam, hij ontwierp ook het Orkaan-logo (en deed nog veel meer). Het papier werd gemaakt in molen De Schoolmeester in Westzaan.

De expositie van de tekeningen zijn de hele zomer te zien in Schermerhorn. (De opening is om 13.00 uur i.p.v. de 15.00 uur die op de onderstaande uitnodiging staat.