We trekken deemoedig het boetekleed aan. Wethouder Hans Krieger heeft ons bij de neus en in het ootje genomen. En wij zijn er met open ogen ingetrapt.

Vorige week schreven we dat Zaanstad de toeristenbelasting wilde gaan ‘differentiëren’ (verlagen dachten wij), de riviercruisevaart ook belasting laten betalen en Airbnb strenger aan ging pakken. Dat is dus NIET zo.

Wij werden op het verkeerde been gezet door een brief die Krieger vorige week aan de raad stuurde. Daarin beloofde hij plannen op het gebied van “een tariefdifferentiatie van de toeristenbelasting, een nieuwe heffing watertoeristenbelasting, een alternatief voorstel voor een heffing van de riviercruisevaart en een plan van aanpak vakantieverhuur (Airbnb e.o.)”.

Wat die plannen waren, vertelde hij er niet bij. Dus wij waagden een gokje. Over de toeristenbelasting en Airbnb is de gemeente namelijk zeer duidelijk geweest, eerder schreef de gemeente:

“Ook is gekeken naar de mogelijkheden om beter zicht te krijgen op het aantal (overnachtingen in) Airbnb’s en het versterken van de controles hierop. Met een bredere spreiding van toeristenbelasting behoort ook tariefdifferentiatie tot de mogelijkheden. De uitkomsten van dit onderzoek worden meegenomen bij de besluitvorming van de Voorjaarsnota 2020-2024.”

Toeristenbelasting

Die tariefsdifferentiatie (heffing afhankelijk van de kamerprijs) zou in de praktijk neerkomen op een verlaging voor goedkopere kamers (en jachthavens, BnB’s, campings) waarvoor nu relatief veel betaald wordt. Horeca-ondernemers in Zaanstad hebben ook aangedrongen op aanpassing van het huidige tarief. Riviercruises groeiden t/m 2019 sterk in Zaanstad, maar waren vrijgesteld van toeristenbelasting. Al sinds begin 2018 kondigt Zaanstad aan maatregelen te nemen op het gebied van AirBnB.

Begin mei liet de woordvoerder van wethouder Songül Mutluer nog weten:

“op dit moment [wordt] onderzocht wat de gevolgen en consequenties zouden zijn van het invoeren van een vergunningsstelsel voor particuliere vakantieverhuur en hoe dit kan worden gecontroleerd en/of gehandhaafd. Daarover praten we bijvoorbeeld ook met Amsterdam via de afdeling Belastingen.

Volgens de eerdere planning zouden de nieuwe regels in de zomer van 2020 worden aangeboden en dit is nog steeds het streven. Mogelijk dat dit door de coronacrisis iets kan opschuiven, maar nog steeds is de verwachting dat het voor het einde van dit jaar gereed is.”

Maar niks van dat alles:

“Het college stelt aan de gemeenteraad voor om de invoering van verschillende tarieven toeristenbelasting, de invoering van een watertoeristenbelasting en een heffing op riviercruises uit te stellen totdat er meer zicht is op de gevolgen van de coronacrisis. Het was de bedoeling dat deze aanpassingen in 2021 zouden ingaan. Door de coronacrisis zit het toerisme in zwaar weer. Het college vindt het daarom onverstandig om op dit moment nieuw beleid voor deze sector in te voeren.”

Kamerprijzen

De redenering is dus dat de toeristische sector geholpen wordt met het uitstel van maatregelen. Dat geldt wel voor de riviercruises (die betalen nu geen toeristenbelasting en en gaan ook in 2021 niet betalen). Maar het geldt zeker niet voor de hotelsector die gehoopt had op een differentiatie.

In beantwoording van vagen van VVD-raadslid Annemarie van Nieuwamerongen over de effecten van het hoge belastingtarief geeft het college toe dat de prijzen van hotels:

“onder druk staan door de hoogte van de toeristenbelasting. Om de exploitatie vol te kunnen houden worden de kamerprijzen verlaagd om met de hotels in het buitengebied en met verblijfsaanbieders in andere steden te kunnen concurreren.”

Airbnb

Bij de aanpak van Airbnb gaat het over ontduiking van toerismebelasting en het commercieel verhuren van woningen (dus het onttrekken aan de woningvoorraad). Zaken die niks te maken hebben met het ‘zware weer’ waarin de sector zit. De voornaamste reden is financieel: handhaving en controle zou “een extra kostenpost van € 130.000” inhouden.

Bij de PvdA waren ze niet blij met de verrassing van Krieger, de partij dringt al jaren aan op aanpak van Airbnb:

“Er was eens een motie over Airbnb. Toen die niet werd uitgevoerd was er een tweede motie om de eerste alsnog uit te voeren. Nu is er een derde motie nodig om de eerdere twee toch uit te voeren.”

Ook Annemarie van Nieuwamerongen van de VVD is verbaasd over de draai van Krieger: “ik krijg vanuit verhuurders te horen dat er geen toeristenbelasting hoeft te worden afgedragen omdat de gemeente te dom is om te controleren”. De kosten voor handhaving zouden volgens haar wel een hindernis kunnen zijn, maar dat hoeft nieuw beleid niet in de weg te staan:

“de gemeente zegt dat er nu geen beleid gemaakt kan worden vanwege corona. Waarom maak je niet nu al beleid en pas je het desnoods op een later moment aan? Dan heb je in ieder geval iets in handen waar je mee aan de slag kunt.”

De Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Zaanstreek, zou van plan zijn om over de zaak een brief aan de raad te sturen. We hebben om hun reactie gevraagd, als die binnen is vullen we dit bericht aan.

De plannen moeten nog in de gemeenteraad behandeld worden.