Vanavond wordt kunst in de Bullekerk geveild. Voor een goed doel: de kunstenaars zelf, de stichting Monet in Zaandam en een beetje voor de Bullekerk zelf. Veilingmeester: Jan de Bruin.

Ergens in het begin van de jaren zeventig was ik getuige van een andere Zaanse kunstveiling voor een goed doel. Veilingmeester: Freek de Jonge. Binnen 5 minuten leek het op een volledig fiasco uit te lopen…

Door Piet Bakker

Het goede doel was Vietnam – althans de strijd tegen de imperialistische onderdrukker de VS – en de plaats van handeling was theater De Speeldoos aan de Vincent van Goghweg.

Zaanse kunstenaars hadden kunstwerken aangeleverd om geveild te worden voor deze nobele zaak. Of er machinegeweren, voedselpakketten of verbanddozen van de opbrengst gekocht werden, weet ik niet meer. De kunstwerken kan ik me niet voor de geest halen, maar de act van de veilingmeester staat me nog levendig voor de geest.

Freek – getogen in Zaandam – was in de beginjaren van Neerlands Hoop en wilde er een leuke happening van maken. Toen het eerste kunstwerk werd getoond vroeg hij ook de kunstenaar op het toneel, die werd verwelkomd met een welgemeend: “zo, heb jij dat zelf helemaal gemaakt?” De zaal kon het wel waarderen, de kunstenaar aanzienlijk minder. Na nog een paar grappen vroeg Freek om het eerste bod. Het publiek zag de bui al hangen: op het moment dat iemand het winnende bod uit zouden brengen zou die ook op het toneel worden gevraagd en onderdeel worden van de act van Freek. Daar leek niemand trek in te hebben. Er werd niet geboden.

Niet uit het veld geslagen liet Freek het tweede kunstwerk zien, hij bekeek het schilderij, draaide het een paar keer om en vroeg aan de schilder: “wat is eigenlijk de bovenkant?” Opnieuw was de kunstenaar minder geamuseerd dan het publiek, dat wel lachte maar niet bood.

Ook op het derde, vierde en vijfde kunstwerk werd niet geboden.

De organisator greep in. Hij liep naar het toneel, fluisterde Freek iets in het oor, en kondigde aan het zelf over te gaan nemen en opnieuw met het eerste kunstwerk te beginnen. Freek af. En alle kunst werd verkocht.

Vanavond is er Monetveiling. Veilingmeester Jan de Bruin is geen komiek. En dat is maar goed ook.

Foto van Henk van de Leur uit het Gemeentearchief Zaanstad: Freek bij een optreden in de Speeldoos, jaartal onbekend.