Pielkenrood verlaat Zaandijk.

Een verrassing is het niet. Dit voorjaar kondigde het internationale concern Ardagh aan de productie van Pielkenrood Vaten te zullen verplaatsen naar Leeuwarden. Toch komt het definitieve besluit om de Zaanse bedrijfsvestiging per 1 oktober 2019 te sluiten als een schok.

Pielkenrood en Zaandijk zijn voor mij een onverbrekelijke eenheid, hoewel het bedrijf al sinds 1967 niet meer in handen is van de familie.

Door: Ed Pielkenrood

Om juist dit jaar over te gaan tot sluiting is een beetje zuur. Waarom kon het niet nog één jaartje wachten, dan zou Pielkenrood Vaten 125 jaar hebben bestaan. Liggen de Zaankanters daar wakker van? Nee natuurlijk niet. Maar mijn overgrootvader Jacob Pielkenrood, de oprichter van het bedrijf, ongetwijfeld wel. Als hij ze nog had gehad, zou hij in zijn graf op de begraafplaats in Zaandijk geen oog meer hebben dichtgedaan. Zijn leven stond in dienst van het bedrijf, iets anders was er niet voor hem.

In 1895 vestigt Jacob Pielkenrood zijn smederij in een houten huisje halverwege het Langepad in Zaandijk, dat hij voor 350 gulden heeft gekocht. (tekst gaat verder na het huisje)

Na een moeizaam eerste jaar begint de smederij aardig te lopen, vooral door de opdrachten van de firma Jacob VisPz. Dit bedrijf bestelt soms vijftig tot honderd ijzeren bussen tegelijk, die bij aflevering direct worden betaald. Boter bij de vis in een tijd dat op de pof heel gewoon is. Al spoedig wordt de smederij te klein en koopt Jacob Pielkenrood zowel het pand van barbier Van Amersfoort in de Kerkstraat als een stukje grond achter de kerk. Op deze grond, aan het begin van het Langepad, bouwt hij een opslagschuur die uitgroeit tot een fabriek waarin tot voor kort bussen werden gefabriceerd.(tekst gaat verder na de fabriek)

De uitvinding door Jacob Pielkenrood van een luchtdicht afsluitbare bus legt de basis voor het succes van het bedrijf. Niet langer komen de orders alleen uit de Zaanstreek, maar uit heel Nederland en later ook uit het buitenland. Daardoor groeit niet alleen de omzet snel maar ook het bedrijfspand en het aantal personeelsleden.

Gelukkig is Jacob een sociaal mens, want in 1913 wordt de eerste collectieve arbeidsovereenkomsten in de metaalindustrie bij Pielkenrood in Zaandijk gesloten. De uitzonderlijk snelle groei vraagt echter voortdurend om investeringen in nieuwe gebouwen en machines. Als tijdens de crisis in de jaren dertig de marges sterk onder druk staan, kan Jacob die niet meer zelf opbrengen. Voor een noodzakelijke nieuwbouw wordt de helft van de aandelen van de NV Metaalwarenfabriek Jb. Pielkenrood verkocht aan concurrent Verblifa in Krommenie. (tekst loopt door na de twee foto’s van medewerkers)

Jacob heeft er goed over nagedacht. De resterende aandelen brengt hij onder in een aparte vennootschap, Beleggingsmaatschappij Zaandijk, waarvan hij de aandelen verdeelt tussen zijn twee zonen. De ene wordt bovendien directeur van de bussenfabriek en de andere van de smederij en de overige zakelijke activiteiten. Beide zonen zijn daarnaast president-commissaris bij de zaak waarvan hun broer directeur is. Met deze constructie denkt Jacob de familiebelangen in de twee zaken voor altijd te hebben vastgelegd. Drie jaar later sterft hij, waarna het Algemeen Handelsblad een lovend artikel wijdt aan het belang van Jacob Pielkenrood voor de Zaanstreek en de Nederlandse metaalsector.

Kort na de dood van Jacob breekt de Tweede Wereldoorlog uit en na de oorlog groeien zijn twee bedrijven uit elkaar. Hij heeft niet kunnen voorkomen dat Pielkenrood Vaten in andere handen valt. In 1959 wordt de helft van de aandelen van de Beleggingsmaatschappij Zaandijk verkocht aan Verblifa en in 1967 de andere helft. Tenslotte verlaat de kleinzoon van Jacob, als directeur en laatste Pielkenrood, in 1971 het bedrijf. Toch blijft de bussenfabriek vanaf die tijd, ondanks een aantal wisselingen van eigenaar, een welvarend bedrijf onder de naam Pielkenrood. Als onderdeel van een internationale multinational werd het bedrijf echter vanaf 2000 leeggehaald. Steeds meer productielijnen werden overgeplaatst naar andere vestigingen totdat ook de laatste dit jaar Zaandijk heeft verlaten. Het levenswerk van Jacob Pielkenrood is daarmee tot een einde gekomen. Vanaf een geschilderd portret dat bij mij in de hal hangt, kijkt Jacob mij dagelijks aan. In zijn ogen meen ik een licht verwijt waar te nemen.