De controverse tussen Zaanstad en een groep bewoners over de invoering van een nieuwe erfpacht-regeling in 2007 (!) zal in februari 2022 door de gerechtshof in Den Haag in hoger beroep behandeld worden. Onduidelijk is wanneer een uitspraak volgt.

De Belangenvereniging Erfpacht Zaanstad (BEZ) en individuele Zaanse erfpachters verwijten de gemeente Zaanstad dat ze abrupt een nieuwe afkoopregeling hebben ingevoerd. Zij pleiten voor een overgangsregeling die financieel aantrekkelijker is voor mensen die in die periode hun erfpacht in volledig eigendom hebben omgezet.

Dinsdag 17 augustus deed de rechtbank een tussenuitspraak die door Zaanstad en de BEZ verschillend wordt geïnterpreteerd. Zaanstad:

“In het tussenarrest heeft het gerechtshof de bezwaren van de BEZ tegen enkele artikelen uit de algemene bepalingen verworpen. Daarnaast vindt het gerechtshof dat de gemeente het nieuwe omzettingsbeleid in 2007 te plotseling heeft ingevoerd. Het gerechtshof heeft de gemeente gevraagd om extra informatie aan te leveren over het nieuwe beleid vóórdat zij definitief beslist.”

BEZ:

“Het ziet er naar uit dat het hof er kennelijk op aanstuurt dat er onder haar begeleiding een regeling wordt getroffen waarbij tot een naar dit moment toe, tot een redelijke toepassing van de overgangsregeling 2007 wordt gekomen met erfpachters. Dit lijkt er dus op dat het hof aanstuurt op een compromis.

Het betekend dat het appel van de gemeente in ieder geval niet gehonoreerd is geworden en dat er een regeling zal moeten komen die, naar te verwachten is, gunstiger voor de erfpachters zal zijn. Voor nu is dus de gemeente aan zet en zal zij met de benodigde informatie tot een redelijke oplossing dienen te komen.”

De nieuwe regeling die in 2007 werd ingevoerd was financieel onvoordeliger voor kopers dan de oude, maar omdat Zaanstad vreesde dat erfpachtbezitters massaal volgens de oude regeling zouden overstappen, werden de nieuwe regels in het geheim voorbereid en zonder aankondiging vooraf ingevoerd. In het jaar voor de invoering waren er opvallend veel omzettingen, maar na diverse onderzoeken werd geconcludeerd dat er van misbruik door voorkennis geen sprake was.

Democratisch Zaanstad bereidt ondertussen een motie voor waarin volgens Juliëtte Rot gepleit wordt “onderzoek te doen naar een redelijk en alternatief erfpachtstelsel, in navolging van het onderzoek dat in de gemeente Amsterdam is gehouden.” In Amsterdam bestaat een overgangsperiode om de erfpacht af te kopen.

Volgens Jos Kerkhoven van DZ moet het een “onafhankelijk onderzoek naar dat erfpachtbeleid in opdracht van de gemeenteraad” worden. Volgens DZ is Zaanstad aan het vertragen – o.a. door in hoger beroep te gaan – en zou uit het eerste vonnis al duidelijk zijn geworden dat Zaanstad ‘onrechtmatig’ zou hebben gehandeld.