Filmpje na filmpje wordt, over de nieuwe woonwijk Zaans Hout, aan het YouTube-kanaal van Zaanstad toegevoegd. Met als doel het onder de aandacht brengen van het feit dat het heerlijk Neo-Zaans toeven wordt op de grens van stad en natuur.

Ten westen van station Zaandam schiet ‘Zaans Hout’ uit de grond. 800 woningen met veel groen en houtbouw, of iets wat daarop lijkt.

Het nieuwste stukje Zaans-Hout-beleving moet komen van een openluchtexpositie, met ontwerpen van Bas Mantel, waarin een verbinding tussen heden en verleden wordt gemaakt. Vanzelfsprekend moest er een filmpje komen.

Graficus en vormgever Jan Schoen, bekend van de wanhoopskreet: “Wie stopt die Zaanse nep-geveltjes?”, mailde ons een reactie op het filmpje. Hij werkte eraan mee, omdat de ontwerpen van Mantel hem wel aanspraken.

Over de wijk waarvoor het filmpje reclame maakt is hij minder te spreken:

“een verschrikkelijke kitchwijk, vol fondant, volgepropt met mierzoete suikergoed kleurtjes en slappe speelgoedvormjes. En alles onder het mom van de historische Zaanse houtbouw. Gruwelijke onzin!”

Laten we eerst maar even naar het filmpje kijken (en please ZNSTD, gebruik dat verschrikkelijke muziekje niet meer!), daarna volgt de reactie van Schoen:

Reactie Jan Schoen 1:1

‘Geen heden zonder verleden,’ zo blijkt.

Doordat na de Eerste Wereldoorlog ook de Zaanse industrieën consumentenproducten onder eigen merk gingen produceren, waren er verpakkingen nodig waar die producten in verpakt moesten worden. Daardoor kwam de grafische industrie op gang.

Daarin onderscheidde de Zaanstreek zich tot de jaren ‘90. En omdat die verpakkingen en de promotie voor deze producten onderscheidend moesten zijn waren er grafisch vormgevers nodig. Dat vak bestond eigenlijk niet. Dat kwam pas goed op gang met kunststromingen als Dada, De Stijl en Bauhaus en,in navolging daarvan werden veel kunstenaars gevraagd ontwerpen te maken.

Vooral hier in de Zaanstreek waren veel mensen die naam maakten als vormgever, waarvan Piet Zwart en Jac. Jongert, voor de Tweede Wereldoorlog en daarna Tom de Heus, Pieter Groot en Swip Stolk.

Jac. Jongert, de boerenzoon uit Enge Wormer was één van de grootste, maar ook de onbekendste bij het publiek, hoewel hij fantastisch werk maakte voor o.a. Van Nelle.

Goed dat Bas Mantel een hedendaagse verbinding heeft gelegd met de ontwerpgeschiedenis van Verkade. Het is echter oppassen dat de verbinding met het verleden goed wordt gelegd, helaas ontbreekt het in de Zaanse architectuur nogal eens aan inventiviteit en creativiteit om er in de nieuwbouw echt iets goeds mee te doen. Al te vaak wordt fantasieloos gegrepen naar kitscherige vertalingen van Zaanse houtbouw. Vaak uit het zich in lui, laf en slecht plagiaat en op economisch gewin gebaseerde dadendrang, met als gevolg ten hemel schreiende truttigheid.