Het is koud, de daken zijn nat en de wegen zijn glad. De afgelopen week was perfect voor het HVC-team om uit te rukken. Terwijl wij op een oor liggen, is er dertien man druk bezig om elke uithoek te voorzien van zout.

Wij waren benieuwd hoe dat in z’n werk gaat en wezen Sascha Timmerman aan als vrijwilliger om een ronde mee te rijden. 

De kantine van HVC Zaanstreek is ruim. Vier rode muren, een glinsterende vloer en drie lange tafels. In de hoek staan twee koffieapparaten die deze avond helemaal leeggetrokken worden door het team gladheidsbestrijding van HVC. Aan een van de lange tafels zitten veertien mannen: een coördinator, een monteur, iemand voor op de kraan en chauffeurs. Allemaal zijn ze gekleed in een oranje of geel hesje. In de hand van de meesten zit een bak zwarte koffie. Ze zijn in gesprek en bereiden zich voor om straks op pad te gaan. HVC zorgt er samen met de provincie en Rijkswaterstaat voor dat de Zaanstreek glad-vrij gehouden wordt.

‘Je hebt wegen van het rijk, wegen van de provincie, wegen van het waterschap en van de gemeente. Wij nemen het deel van de gladheidsbestrijding namens de gemeente op ons, dat zit een soort van in ons pakket, naast dan het afval ophalen,’ vertelt Martijn van Straten, expert gladheidsbestrijding bij HVC. ‘De gemeente Zaanstad bepaalt het gebied dat wij moeten strooien.’ Het team gladheidsbestrijding in de Zaanstreek bestaat uit een samenwerking tussen HVC en Meijns. Deze tweede partij is buiten het strooiseizoen bezig met tuinbouw. Maar nu verhuren zij hun tractoren aan HVC. Een van de jongens van HVC is Youri, die al een aantal jaren freelance-chauffeur is op de zoutstrooier.

‘Het is meer een hobby van me dan dat het echt mijn werk is,’ vertelt Youri terwijl hij met zijn strooiwagen het depot van HVC afrijdt. Hij heeft een vaste route die hij nu al een aantal jaar rijdt, navigatie is dus niet aanwezig in de cabine. ‘Hiernaast heb ik mijn eigen café, en verhuur ik koelkasten voor feesten.’ Maar daarbuiten staat Youri dus ingeschreven om opgeroepen te worden wanneer er gestrooid moet worden. 

‘Hiervoor ben ik tien jaar lang chauffeur geweest. Toen ben ik mijn eigen horecaonderneming begonnen en nu doe ik dit erbij. Het is heel rustgevend om een paar uur op de avond te rijden. Lekker met een muziekje aan en een sigaar in de hand.’

De machine waar Youri inzit is een voormalige vuilniswagen die nu is omgebouwd tot zoutstrooier. Elke chauffeur krijgt een strooier aangewezen waar hij altijd mee rijdt. In de Zaanstreek zijn er acht routes, voor elke chauffeur één. Dan zijn er nog twee aparte routes voor fietspaden die met de tractor worden gereden. De viaducten en tunnels worden dan weer met een speciale sproeier gedaan. Elke wagen heeft een systeem waarmee nauwkeurig de hoeveelheid strooizout per vierkante meter ingesteld kan worden. ‘We kunnen ook zien hoe hard de chauffeurs ergens rijden, hoeveel zout ze dus strooien en waar ze allemaal zijn geweest,’ legt Martijn uit.

Met gepaste snelheid komt Youri langs alle belangrijke plekken die op zijn route liggen: het ziekenhuis, de redactie van De Orkaan, Het Eiland, een heel groot deel van Poelenburg en een stukje Provincialeweg. Ook het centrum zit nog in zijn pakket zoals De Dam. Vrij gemakkelijk weet Youri zijn grote wagen door de nauwe straten van de Zaanstreek te manoeuvreren. Slingerend tussen twee reclameborden rijdt Youri zo De Dam op.

‘Ik doe het werk al zes jaar, en hiervoor werkte ik dus al als vrachtwagenchauffeur. Ik heb nog nooit een auto geraakt. We krijgen soms wel klachten van anderen dat er auto’s zijn die wij per ongeluk met zout bestrooien, dan staat onze strooier iets te hard.’

Het leven van een strooier is niet alleen maar ‘relaxed een rondje rijden’. ‘Een paar jaar geleden was er een heel strenge winter met veel sneeuw. Toen zijn we tot in de ochtend bezig geweest met rondrijden. Dan zit er ook een schuiver aan de wagen vast en zijn we dus echt uren bezig om de sneeuw en de gladheid te bestrijden.’

Youri rijdt vooral door Poelenburg en kent de route precies uit zijn hoofd. Over elke hoek en straat is nagedacht om te strooien: ofwel vanwege een school, of een kerk, of een bushalte, er wordt met ontzettend veel rekening gehouden. Per straat of weg moet de chauffeur instellen hoeveel zout er aan beide kanten van de wagen gestrooid wordt. Je moet dus niet alleen goed op de weg letten, maar ook de hoeveelheid zout constant aanpassen. ‘Maar daar raak je gelukkig snel aan gewend. Op een gegeven moment weet je precies waar je bepaalde hoeveelheden zout per weghelft moet strooien,’ vertelt Youri terwijl hij een hijs aan zijn sigaar neemt.

Maar wanneer rukt het team van HVC dan uit? Martijn vertelt: ‘We kijken naar de wind, de temperatuur, de vochtigheid, of het gaat sneeuwen en hoeveel dauw er ligt. Er komt nog meer bij kijken, maar kort door de bocht is het zo dat je vocht en een vriespunt moet hebben om uit te rukken. Een vriespunt zonder vocht betekent geen ijs, en vocht zonder vriespunt betekent ook geen ijs. De juiste combinatie daarvan bepaalt of wij eropuit gaan.’

‘Ik kijk even hoeveel zout er nog in zit’, zegt Youri vlak voor het einde van zijn ronde. Terwijl hij weer instapt vertelt hij: ‘Ja, ik moest ooit een keer terug om opnieuw zout bij te tanken, maar sommige collega’s zie ik elke avond bijtanken. Wat dat betreft is dit wel een gunstige route, ik kom altijd uit met de hoeveelheid zout.’ Terug op het depot, rond 23:00, wordt de auto helemaal schoongemaakt. Met een hogedrukspuit wordt al het zout van de wagen afgehaald, anders kan de auto sneller kapotgaan omdat het zout de wagen langzaam vernielt. Daarna parkeert Youri hem en gaat hij richting huis. 

Het strooiseizoen is van oktober tot en met april. Buiten die tijden om worden de wagens schoongemaakt, gerepareerd en onderhouden. Waarbij testritten moeten worden gemaakt om te kijken of alles functioneert. ‘Mijn werk staat nooit stil. ‘In het strooiseizoen coördineer ik het strooibeleid, maar daarbuiten hou ik me bezig met inkopen, begrotingen en plannen maken voor het volgende strooiseizoen,’ vertelt Youri. Al met al mag de Zaanstreek trots zijn op het team dat zich elke avond inzet om ervoor te zorgen dat wij allemaal veilig over straat kunnen. 

Door: Sascha Timmerman