De VVD in Zaanstad is definitief in twee kampen uiteen gevallen. Ex-fractievoorzitter Marianne de Boer en Simone van Otterloo staan lijnrecht tegenover de rest van de fractie en de wethouders Gerard Ram en Hans Krieger.

De verhoudingen in de partij blijken al sinds de coalitiebesprekingen gespannen. Met name de houding van wethouder Gerard Ram valt verkeerd. Hij wordt beschuldigd van intimidatie, verbale agressie en het rijden onder invloed. Zijn belangrijkste drijfveer zou het overeind houden van de coalitie zijn.

Dat blijkt uit een brief die De Boer en Van Otterloo aan het bestuur van de VVD in Zaanstad schrijven. Zij roepen het bestuur op snel in te grijpen en niet te wachten tot de ledenvergadering van september 2019.

UPDATE 1 juli, 21.15 uur: Coalitie verliest meerderheid, VVD-wethouders Krieger en Ram treden af

De bom barstte tijdens de voorbereidingen op de voorjaarsnota. Daarbij liepen de gemoederen zo hoog op dat fractievoorzitter Marianne de Boer aftrad. Omdat Simone van Otterloo haar kant koos, is de coalitie in principe haar meerderheid kwijt omdat de wethouders de steun van 2 van de 6 fractieleden niet meer hebben.

Het is vooral wethouder Ram die volgens De Boer en Van Otterloo een kwalijke rol heeft gespeeld. Hij zou zo graag wethouder willen worden (en willen blijven) dat hij bereid zou zijn de liberale idealen te verkwanselen. Dat zou bijvoorbeeld de kwestie rond erfpacht betreffen, de standpunten rond duurzaamheid en het uitstellen van de reservering voor de A8-A9-verbinding.

Linkse plannetjes

Zo zou de passage over erfpacht (“Wij zien erfpacht als mogelijke financieringsconstructie voor funderingsherstel en verduurzaming van bestaande woningen”) verdwijnen uit het akkoord volgens onderhandelaar Ram. Maar ondanks die toezegging bleven de teksten staan.

Het coalitieakkoord bevatte volgens een deel van de fractie ook weinig bescherming om linkse plannetjes tegen te houden. Dat was niet nodig volgens Ram omdat hij dan toch meteen uit het college zou stappen. Maar in feite wil Ram de coalitie ‘koste wat kost’ in stand houden. En die linkse voorstellen kwamen er dus toch: het Zaans Klimaat Akkoord, droogteplannen, klimaat-coaches, sociale huur…

De Boer en Van Otterloo hadden in het kader van ‘liever veilig dan groen’ moties en amendementen ingediend om de duurzaamheidsambities terug te schroeven waardoor er niet op veiligheid bezuinigd zou moeten worden. De meerderheid van de fractie steunde de voorstellen niet om de coalitie niet in gevaar te brengen.

Mes

Ram zou tijdens de coalitie-onderhandelingen zich zeer negatief over vrijwel alle partijen hebben uitgelaten tegenover De Boer, linkse partijen zouden ‘een mes in de keel’ moeten krijgen terwijl hij aankondigde Harrie van de Laan ‘zijn tong uit zijn bek’ te trekken als die z’n mond open zou doen.

Op 23 juni doen De Boer en Van Otterloo een uiterste poging en roepen de rest van de fractie en het partijbestuur op om via mediation…

“alles in het werk stellen (…) om de fractie weer tot elkaar te laten komen (..) om onze liberale idealen zo veel mogelijk uit te dragen en te realiseren.”

De narigheid begint volgens De Boer en Van Otterloo direct na de verkiezingsoverwinning van de VVD in 2018 als de partij met 6 zetels de grootste in Zaanstad wordt. Onderhandelaar Ram zou zo overtuigd zijn van een plek in college dat hij meteen zijn baan opzegde, “zeer onverstandig” aldus de brief. Ram wilde zo graag wethouder worden dat hij snel ging onderhandelen met “uitsluitend linkse en zeer linkse partijen (…) terwijl er ook andere mogelijkheden voorhanden waren.”

A8-A9

Liberale punten ‘verwaterden’ aldus De Boer en Van Otterloo. Hoogtepunt was het uitstel van de investering in de A8-A9-verbinding, een paradepaardje van de VVD. Dat standpunt werd door meer fractieleden gedeeld. Tjeerd Rienstra gaf aan een motie van afkeuring of treurnis te steunen als de maatregel niet zou worden teruggedraaid.

Ram heeft intern verschillende verklaringen gegeven voor die verschuiving, één daarvan was dat het ‘moest’ van de Provincie (wat onjuist was) terwijl hij vervolgens stelde dat de VVD tegen die verschuiving was maar de strijd binnen het college ‘verloren’ had. Ook zou het de schuld van wethouders Slegers en Krieger zijn geweest (“Hans had beter op moeten letten”). Wethouder Krieger zou over die bewuste verschuiving (intern) hebben gezegd dat hij nu eenmaal niet alles kan lezen en dat het hem daarom ontgaan was.

In de aanloop van de bespreking van de Voorjaarsnota “waarin de fractie zeer kritisch was tegen het college maar ook tegen de eigen wethouders” is er door wethouders Ram en Krieger druk op de fractie uitgeoefend waardoor de fractie de coalitie zou blijven steunen. Op 5 juni stelde De Boer daarop haar fractievoorzitterschap ter beschikking.

Stephanie Onclin heeft nadat zij het voorzitterschap heeft overgenomen druk uitgeoefend om De Boer uit de fractie te zetten. Dat had een averechts effect omdat Van Otterloo daarop de kant van De Boer koos en de VVD met twee mogelijk afvallige fractieleden zat. Van Otterloo wenste niet langer ‘geïntimideerd’ te worden, voor haar “was de maat vol”.

Verbale agressie

Voor Gerard Ram zou het voortbestaan van de coalitie op persoonlijke gronden noodzakelijk zijn, schrijven De Boer en Van Otterloo. Hij zou al een nieuw huis in Krommenie hebben gekocht, “de heer Ram is pas een jaar wethouder. Opnieuw vinden wij dat zeer onverstandig (…) het zegt wel iets over het beoordelingsvermogen van de heer Ram.”

De problemen met Ram (‘verbale agressie’, ‘manipuleert’), dateren van langer geleden. Ook tijdens de vorige raadsperiode waren er problemen binnen de fractie die destijds zo hoog opliepen dat raadslid Rina Schenk zou hebben overwogen zich af te splitsen. Ram zou aan ‘verdeel en heers’-politiek doen waarbij hij vooral Stepahnie Onclin en Tjeerd Rienstra aan zijn zijde vond. Rienstra zou Van Otterloo en De Boer aangeduid hebben als ‘Kamp Wilders’.

De keuze van een nieuwe fractievoorzitter ging overigens niet van een leien dakje, de VVD’ers moesten in Almelo onder leiding van en mediator een opvolger voor Gerard Ram kiezen. Ram is ‘kwetsbaar’ volgens de dissidente VVD’ers vanwege zijn levensstijl.

Alcohol

De Boer en Van Otterloo hebben niet alleen inhoudelijke problemen met Ram en de rest van de fractie. Het drankgebruik van wethouder Ram is hen ook een doorn in het oog. In de brief worden diverse voorbeelden gegeven van fors drankgebruik en als gevolg daarvan (verbale) agressie, misdragingen, loslippigheid over politieke zaken en rijden onder invloed. Bij veel van die gebeurtenissen waren anderen aanwezig: VVD-fractieleden, wethouder Krieger, raadsleden van andere partijen en griffie-medewerkers. Het zou zich onder meer bij een raadsconferentie in Haarlem (juni 2018) en na een etentje met de fractie in Wormerveer (11 december 2018) hebben afgespeeld. Ram is om een reactie gevraagd maar heeft daar geen gebruik van gemaakt.

Reactie VVD

Stephanie Onclin, fractievoorzitter van de VVD in de raad van Zaanstad reageert namens de fractie: “Wij zien dit als een interne aangelegenheid en zullen om die reden op dit moment niet inhoudelijk reageren.”

LEES OOK: einde coalitie?

Bronnen

Dit bericht is gebaseerd op de brief die De Boer en van Otterloo aan de het bestuur van de VVD hebben gestuurd en die anoniem naar de media is doorgestuurd. We hebben alle betrokken om commentaar gevraagd. Niemand wilde inhoudelijk reageren. Berichten over strijd binnen de fractie bereikten ons al tijdens de aanloop naar de verkiezingen van 2018, ook daarbij speelde de ‘leiderschapsstijl’ van Gerard Ram een belangrijke rol. Ook berichten over het vroegtijdig opzeggen van de baan door Ram en andere persoonlijke zaken hadden we al eerder uit andere bronnen vernomen.