Lees die kop nog maar een keer: “Nieuwe oude naam voor kleine groote sluis”.
Het gaat om de oude ‘kleine sluis’ naast de grote Wilhelminasluis in Zaandam. Officieel heette die altijd de Groote Sluis. Vanaf nu heet de sluis de Hondsbossche Sluis (maar zo heette die eigenlijk al, dus vandaan een ‘nieuwe oude naam’).
De ‘Groote Hondsbossche Steenen schutsluis te Zaandam’ (ook wel: Groote Zeesluis’) heet zo omdat het vroeger op de verbinding met de Noordzee lag (die uitmondde bij de Hondsbossche Zeewering).
De sluis is een Rijksmonument dat in 1544 gebouwd werd en 1722 vervangen door de huidige.
De sluis wordt nu vooral gebruikt voor recreatievaart. Je kan betalen door je sluisgeld in de klomp (boven) te doen, die nu met H S is getooid (foto Fred Wolf). Wij hebben in ons archief nog de oude klomp, met G S van Groote Sluis.
Hieronder foto’s van Fred Wolf die hij gister maakte bij de opening.
In 2018 maakten we een filmpje. Meer bij Zaanwiki.
De sluis uit 1544 had zelfs nog een voorganger, de Westzanersluis maar wanneer die gebouwd werd is onbekend maar dat zal in de 15e eeuw zijn geweest.
De eerste sluis in de Dam was een duikersluis die niet geschikt was voor scheepvaart maar om overtollig water van de Zaan en de achterliggende wateren te lozen op het IJ.
De werking van de duikersluis was simpel, men maakte gebruik van de getijden.
Omdat het IJ in verbinding stond met de Zuiderzee was daar eb en vloed en bij laag water kon men overtollig water lozen door de sluisdeuren te openen en bij hoog water bleven de deuren dicht.
In de 15e eeuw werden er 2 schutsluizen in de Dam gebouwd, de Westzaner- en Oostzaner- /Jisper- of Wormersluis. genoemd naar de Bannen die de sluisjes hadden gefinancierd.
De eerste sluis in de Dam die de naam Grote Sluis kreeg werd reeds in 1544 gebouwd.
Dat gebeurde op initiatief van het Hoogheemraadschap de Hondsbossche en Duinen tot Petten, dat verzekerd wilde zijn van geregelde aanvoer van materiaal voor de bouw van de Hondsbossche zeewering.
De Oostzanersluis werd sindsdien de Kleine Sluis genoemd.
Zowel de Kleine Sluis als de Duikersluis zijn in 1901 gesloopt t.b.v. de bouw van de Wilhelminasluis.
Meer info www.Hondsbosschesluiszaandam.nl