Bouwbedrijf Van der Gragt gaat binnenkort beginnen met de herbouw van de Wormerse Beschuitstoren*.
Dat maakt de gemeente Wormerland bekend op hun Facebook-pagina. Daar zijn ook de ‘artist impression’ van de nieuwe toren en afbeeldingen van de oude toren te zien.
Bouwbedrijf van der Gragt is de als aannemer. Bouwbedrijf Somass maakt de houten torenopbouw. Volgens het vakblad Cobouw is het de bedoeling dat de toren in maart 2018 af is.
De gemeente:
“De oorspronkelijke Beschuitstoren is in het begin van de zeventiende eeuw gebouwd om de beschuitbakkers te waarschuwen dat ze hun ovens moesten doven of weer aan mochten steken. Regelmatig werden bakkerijen door oververhitte ovens in de as gelegd en met de houtbouw van toen was het gevaar groot dat de vlammen oversloegen op naastgelegen woningen.
Aangezien de kerkklok niet in het hele dorp te horen was, is om die reden een klokkentoren gebouwd zodat ook aan de andere kant van het dorp de bakkers gewaarschuwd werden. Een bode van de gemeente ging ook bij de bakkers langs om te controleren of de ovens echt uitgingen. Een overtreding kostte de bakker een boete van 3 stuivers, in die tijd een behoorlijk bedrag.”
In de achttiende eeuw raakte het bakken van scheepsbeschuit in onbruik en verdwenen de beschuitbakkers. De Beschuitstoren verloor zijn functie en raakte in de negentiende eeuw in verval. In 1894* werd de toren gesloopt.
Omdat er tekeningen, schilderijen en foto’s bewaard zijn gebleven kon FKG architecten een nieuw ontwerp maken, woensdag 3 mei werden op het gemeentehuis de overeenkomsten voor herbouw getekend.
De gemeente wordt hoofdhuurder van de begane grond van het gebouw bij de toren en gaat deze ruimte onderverhuren aan de GGD en de Monumentenwacht. Op de verdiepingen daarboven komen drie sociale huurwoningen die worden gekocht door WormerWonen. De toren wordt straks gebruikt door de Historische Vereniging Wormer voor opslag en exposities. (klik op afbeelding voor grotere versie)
In de jaren tachtig is er ook al eens een replica van de toren aan de Dorpsstraat verrezen. Wie die wil zien moet op deze link naar het Waterlands Archief klikken. De foto nemen wij niet op omdat het archief de idiote gewoonte heeft om over foto’s die ze van de inwoners krijgen een watermerk te plaatsen zodat ze eigenlijk voor niemand meer bruikbaar zijn tenzij je daar € 5 voor betaalt. (Waarschuwing: breng nooit je foto’s naar het Waterlands Archief.)
Onderstaande foto komt uit het onvolprezen Gemeentearchief Zaanstad (dat ooit plannen heeft gehad te fuseren met het Waterlands Archief – een goddeloos plan).
Wie de archiefstukken raadpleegt stuit al snel op twee ongerijmdheden: is de toren nu gesloopt in 1894 of 1896, en hoe schrijf je het: Beschuitstoren of Beschuittoren?
Op mijn site www.wormerlander.nl heb ik een rubriekje "meningen".
U komt daar via de tab overige gebouwen / torens in wormer / de beschuitstoren / de herbouw / meningen.
Overigens heb ik ooit eens nagegaan in de bronnen, die ik heb geraadpleegd, of er een tussen-s werd gebruikt of niet. In de notulen van de gemeente gebruikt men steeds de tussen-s. Het ging daarbij om ruim 80 bronnen.
Bij het geven van de straatnaam aan de beschuitstorenstraat heeft de vroegere gemeentesecretaris C. Mol nog met potlood bij de naam geschreven "met een s!". Ook dat kunt u natuurlijk op mijn website vinden: wormer / straatnamen / overzicht straatnamen / letter B / beschuitstorenstraat.
Tenslotte verwijs ik naar het stukje onder "meningen", getiteld "met of zonder -s-".
Het zal een mooie toren worden!
Toen ik begin jaren negentig verbonden was aan de beheercommissie van Dorpstheater Wormer duidde het gemeentebestuur ons ook steeds aan als beheerScommissie. Genootschap Onze Taal gaf de voorkeur aan onze variant, maar daar trok het stadhuis zich niets van aan. Met die toren gaat het net zo, schijnbaar. Kunnen we hier spreken van een Wormerse gewoonte, de 'elite-s'? Misschien dat de burgesmeester op het gemeenteshuis daar meers over weet?
Peter Stange?
Met zoiets als het Rijksmuseum (Rijks Museum) dat zich niets aantrekt van de officiële spelling .... ;-)
U heeft volkomen gelijk meneer Han Kuyper, zonder S want die is alleen voor de elite schijnt het.
als men in de Wormerlander kijkt onder "beschuit(s)toren, ziet men dat daar ook over beschuitstoren schrijft, maar op de bijgevoegde tekening uit 1944 heeft men het over beschuit toren zonder s dus
De betiteling 'beschuitstoren' is al minstens 120 jaar oud, Co. Zie bijvoorbeeld de artikelen hierover: https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mistart=0&mivast=0&mizig=91&miadt=137&milang=nl&misort=dt%7Casc&miview=ldt&mizk_alle=beschuitstoren&mif2=Zaanlandsche%20Courant. Maar, toegegeven, echt lekker bekt het niet (meer).
Misschien moet ik me niet meer aan de beschuit storen... Toch benieuwd naar de reactie van Onze Taal.
Ik weet niet wie op het idee gekomen is de Beschuittoren van een tussen-s te voorzien. Wél meen ik te weten dat het iets is van de laatste tien, vijftien jaar. Er was volgens mij helemaal niets mis met de vroegere benaming. Wel voel ik nog altijd een zekere weerstand tegen die tussen-s. Voor de zekerheid heb ik de kwestie even voorgelegd aan de taaladviesdienst van Onze Taal. Binnenkort het antwoord.