De maand juni staat onder andere in het teken van ‘Men’s Mental Health Awareness Month’, de maand waarin aandacht wordt besteed aan de mentale gezondheid van mannen. Maar ook buiten deze maand om mogen we niet vergeten dat mannen kunnen kampen met mentale problemen. Dat vinden Ivar Paternostre en Marcel van den Berg, de namen achter het Zaanse initiatief Mannenkracht. 

Ivar vindt dat er te weinig aandacht is voor het mentale welzijn van mannen, ‘in de Zaanstreek zijn er genoeg initiatieven voor vrouwen, maar niet voor mannen.’ In 2020 besluit hij daar -als maatschappelijk werker- iets mee te doen, Mannenkracht wordt in het leven geroepen. Hij schakelt de hulp in van ervaringswerker Marcel en samen creëren ze een gemeenschap voor mannen die een stukje zingeving missen, mannen met zowel mentale als fysieke belemmeringen. ‘Wij zijn er om die mannen weer terug op de rit te krijgen. Sommigen zitten tien jaar lang thuis op de bank of leven op straat van een bijstandsuitkering,’ zegt Marcel. 

Het initiatief biedt hulp aan mannen die zich niet gehoord voelen door externe partijen. Het gaat om mannen met onder andere trauma’s, eenzaamheid of rouw en verlies. ‘Je psychische gesteldheid heeft invloed op alle leefgebieden.’ Volgens Marcel lossen mannen dingen vaak liever achter gesloten deuren op. ‘Er heerst een stigma dat mannen niet moeten klagen, maar dragen. Zij willen hun mentale klachten verdoven, waardoor verslavingsproblematiek kan ontstaan. Het is een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden.’ Ivar legt uit dat de participatiewet het overkoepelende thema is, ‘wij kijken naar de achterliggende oorzaak. Niemand kiest er vrijwillig voor om van een bijstandsuitkering te leven.’ 

Helen is delen

Mannen worden geacht sterk te zijn, en dat brengt druk met zich mee volgens Marcel. Hij spreekt uit ervaring, ‘ik heb zelf ook in het donker op de bank gezeten met een blikje bier in mijn ene hand en een sigaret in de ander.’ Marcel raakte depressief na een traumatiserende scheiding van zijn dochtertje. ‘Ik vergeet nooit hoe ze riep “papa niet gaan”. Ze kwam net tot aan mijn middel, ik voel haar armen nog om mijn been.’ Hij heeft geen vooruitzicht meer en is afhankelijk van alcohol, ‘mijn dag begon met een biertje.’ Nadat een buurman Marcel twee jaar lang heeft zien aftakelen trapte hij op de rem. ‘Hij kwam binnen en zei: je gaat jezelf nu opfrissen en we gaan naar de huisarts. Doe je dat niet, zie je mij nooit meer terug.’ De huisarts verwijst Marcel door naar het sociaal wijkteam, waar hij trainingen volgt en uiteindelijk aan de slag kan als ervaringswerker. 

Marcel bewijst dat het mogelijk is om uit een uitzichtloze situatie te ontsnappen, ‘ik weet hoe zwaar het is en ik heb het niet alleen gedaan, helen is delen.’ Ivar vult hem aan, ‘daarom is het zo mooi dat wij dit samen doen, wij kennen de klappen van de zweep.’ Ivar heeft ook last gehad van mentale problemen. ‘Ik vind helemaal niet dat mannen altijd sterk moeten zijn. Dat stigma proberen wij te doorbreken door te laten zien dat er meer mannen zijn die last hebben van hun mentale gezondheid. Het is oké om te praten over je gevoelens en wij hebben vaak genoeg tissues uitgedeeld.’ De twee mannen delen zelf ook hun verhaal tijdens de trainingen, grote en kleine problemen bestaan niet volgens hen:

‘Er is geen hiërarchie in leed.’

Ondergesneeuwd 

Mannenkracht kan een laagdrempelige manier zijn om hulp te vragen zegt Marcel. ‘Bij andere hulpinstanties moet je maandenlang op een wachtlijst. Bij ons loop je vrijblijvend binnen, stel je jezelf voor en zitten we diezelfde middag nog rond de tafel.’ Ivar en Marcel houden drie keer per jaar het traject van dertien weken, waarbij een groep van tien mannen wekelijks samenkomt om te praten over diverse thema’s. Maar daar houdt Mannenkracht niet op. Wat ooit is begonnen als training, is inmiddels uitgegroeid tot een groot netwerk van mannen. Met nadruk op mannen, want vrouwen mogen écht niet deelnemen. ‘Binnen de groep kunnen we alles bespreken, maar zelfs in een gesloten ruimte zijn er mannen die niet over hun problemen durven te praten. Zij zijn niet gewend om hulp te zoeken, dat is een stempel die al decennia op de man rust.’ Ivar en Marcel zien mannen neerslachtig binnenkomen en met opgeheven hoofd vertrekken. ‘Gaandeweg merk je dat ze zich gehoord voelen, dat is het belangrijkst.’ 

Volgens Ivar zijn er geen soortgelijke initiatieven in de Zaanstreek en dat is problematisch. ‘Wij redden het gewoon niet met twee man. Steeds meer mensen kampen met mentale problemen, de wachtlijsten in de zorg zijn gigantisch en ook wij krijgen steeds meer aanmeldingen.’ De mentale gezondheid van mannen wordt ondergesneeuwd en dat motiveert Ivar om zijn werk te blijven doen. ‘Wij doen nu iets op kleine schaal, maar mijn droom is om Mannenkracht uit te breiden.’ Hij vindt het pijnlijk dat ze niet alle mannen hulp kunnen bieden. ‘Wij zijn enorm betrokken, maar we kunnen niet de hele wereld op onze schouders dragen.’ 

Ben jij man en kamp je met mentale problemen? Schroom niet om hulp te zoeken. Mannen kunnen ook buiten het traject om iedere dinsdagmiddag langskomen in wijkcentrum de Zuidhoek. 

Door: Mila Lange.