Oplettende Krommenieërs hebben het allang gehoord: de klok van de Nicolaaskerk op het Kerkplein klinkt anders dan we gewend waren.
De luidklok maakt een warmer geluid, dankzij een nieuwe klepel die past bij de oudste klok van Noord-Holland (in 1396 gemaakt door Rudolf van Montigny).
Dat er iets mis was met de klepel ontdekte de 15-jarige Chardy van Riel uit Marken, die als liefhebberij opnames maakt van luidende kerkklokken in Nederland. Hij hoorde het meteen en kenners bevestigden zijn waarneming: de klepel doet het niet echt lekker en zit waarschijnlijk te ruim in de beugel.
Dat dit manco te horen was, is overkomelijk, want het werd nooit eerder opgemerkt. Ernstiger is dat de luidklok door de zwabberende klepel ernstige schade zou kunnen oplopen. Dat onheil is voorkomen door een klokkengieterij een passende klepel te laten maken. En passant demonstreerde Chardy hoe je een klok kunt luiden met een minimale krachtsinspanning.
Roemloos einde
Hoe het komt dat de klok een verkeerde klepel heeft gekregen, is niet precies te achterhalen. Het is waarschijnlijk gebeurd nadat de klok op 30 april 1943 uit de toren was gehaald en een roemloos einde tegemoet ging in de smeltovens en de wapenindustrie in Duitsland.
Tijdens de overtocht over het IJsselmeer strandde het schip met aan boord 226 klokken ter hoogte van Urk. Een machinefabriek op het eiland kreeg van de Duitsers de opdracht het schip vlot te trekken, maar dat lukte – niet geheel toevallig – niet. In 1946 keerde de klok terug in Krommenie en dichtte de dienstdoende Nederlands Hervormde dominee Cannegieter:
‘Ik werd geroofd op Duitsch bevel
‘k zou meedoen aan de oorlogshel.
Ik zonk bij Urk in ’t IJsselmeer
Men vond mij; nu luid ik weer.’
En nu luidt hij weer als vanouds.
De video van Chardy van Riel van Nicolaaskerk is hier te zien en te horen (geduld, het duurt even, tot 1:20, voordat het geluid komt).
Hier Chardy bij de bespeling van de klokken van de beiaard van museum Klok & Peel in Asten.
Tekst & foto kerk: Jaap de Jong
