In de nacht van 1 op 2 augustus 1968 – 50 jaar geleden dus – verhuisde molen De Zoeker van Zaandijk naar de Zaanse Schans. Een spectaculaire tocht waarbij de molen over het spoor bij de Guisweg en de Zaan vervoerd werd.
Molenaar en molenmaker Gerrit Smit was erbij en werkte aan de demontage en de wederopbouw van de molen. Hij werkt al 51 jaar op molen De Bleeke Dood in Zaandijk.
De Orkaan interviewde hem over de verhuizing. Het lukte ons niet om het in het bekende Zaanse minuutje te persen. Dus een superlange Orkaan-documentaire van maar liefst 2,5 minuut.
In het filmpje zijn enkele exclusieve foto’s van Martin Rep gebruikt die hij 50 jaar geleden maakte maar nooit zijn gepubliceerd. Ook op De Orkaan: meer foto’s en de herinneringen aan hoe Martin Rep voor de Zaanlander de spectaculaire verhuizing versloeg.
De Zoeker is volgens mijn gegevens in de nacht van 1 op 2 augustus 1968 verhuisd van zijn standplaats aan de Sluissloot - waar hij ongeveer 350 meter ten westen van de spoorbaan stond"- naar de Kalverringdijk in Zaandam.
De regel "Een spectaculaire tocht waarbij de molen over het spoor bij de Guisweg en de Zaan vervoerd werd" is een beetje verwarrend want de molen is per dieplader naar de Guisweg vervoerd en vervolgens over de spoorlijn getild en vervolgens naar de Julianabrug gereden waar hij door een drijvende bok werd opgepakt en verder vervoerd.
Over de Zoeker valt nog veel meer te vertellen. De molen is gebouwd in 1672 en de windbrief werd uitgereikt op 27 april 1676. Het achtkant is nog ouder want het is vermoedelijk afkomstig van een voormalige watermolen die één van de grote droogmakerijen ( vermoedelijk de Beemster) heeft helpen droogmalen. In 1891 werd de molen verkocht aan de Koger schilder Piet Visser die er krijt mee ging malen. Vervolgens kwam de molen in 1910 in handen van apotheker Groesbeek die uit cacaodoppen een stof - theobromine - voor de farmaceutische industrie proberen te winnen. Dit duurde tot 1914. In dat jaar werd de molen weer als oliemolen ingericht. Voor deze inrichting werd het oliewerk van Het Rad van Avontuur gebruikt. Het Rad van Avontuur stond in de Oostzijde pal ten zuiden de voormalige Noorderbrug en werd in 1914 gesloopt.
Op 26 februari 1925 werd de molen getroffen door een windhoos waarbij de molen zwaar werd beschadigd. Na een oproep in de Zaanse kranten werd er genoeg geld ingezameld om de molen te herstellen.
Deze ramp was de aanleiding om de Vereniging de Zaansche Molen op te richten wat nog in 1925 gebeurde.
In 1950 werd de molen aangekocht door de gemeente Zaandijk. Na het overlijden van molenaar Jacob Kit in 1954 stonde de molen weer enige jaren stil. Pas in 1958 trokken een aantal Zaanse fabrikanten zicht het lot van de molen aan en gingen de molen exploiteren in het zogenaamde olieslagerscontract en werd er weer een molenaar aangesteld. Wegens de voorgenomen bouw van de wijk Rooswijk werd de molen dus in 1968 verhuisd naar de Kalverringdijk waar hij op het erf van de op 22 november 1914 afgebrande oliemolen de Wind werd herbouwd.
Mooi, als kind veel van de Zaanse Schans zien opbouwen, dit laat mijn hart weer open gaan, zo mooi. Heb dit ook bewust meegemaakt, maar ben het vergeten.
Voor onze eigen berichtgeving over de verplaatsing van De Zoeker heb ik doorgekregen dat het de nacht van 2 op 3 augustus 1968 was.
Groet,
Emmy, FB-redactie Zaansche Molen
Dank, wij hebben het aangepast!
Merel, bij de Zaansche Molen hebben we vanmiddag een oude krant ontvangen waaruit blijkt dat het toch de nacht van 1 op 2 augustus 1968 geweest is. Het staat kennelijk fout in de molendatabase en daarom ook in andere publicaties waaronder het boek Maker van Molens. Zoals (bijna) altijd was jij weer het beste geïnformeerd!
:-) Dan verander ik het weer terug. Niet ik had het goed, maar Martin Rep (en de Delpher) had(den) het bij het juiste eind...
Emmy, in de molendatabase, waar ik ook veel gegevens ophaal staat duidelijk in de nacht van 1 op 2 augustus 1968.