Voor een driedelige documentaire over de landelijke april-meistaking in 1943 heeft BNN VARA opnamen gemaakt in Krommenie. Bij de Vereenigde Blikfabrieken legden zevenhonderd arbeiders het werk neer*, uit protest tegen het besluit van de Duitse bezetter om alsnog 300.000 oud-militairen als krijgsgevangenen te beschouwen. 

NSB-burgemeester Jongsma moest een lijst met twintig arbeiders samenstellen die als represaille voor het verzet tegen de Duitsers terecht moesten staan. Zij zijn uiteindelijk gedeporteerd naar kamp Vught en van daaruit afgevoerd naar concentratiekampen in Duitsland. Vier mannen zijn na de bevrijding teruggekeerd. 

Communistische hetzers

In de documentaire wordt in gegaan op het feit dat relatief veel arbeiders van de Militaireweg op de lijst stonden. Omdat dat daar volgens Jongsma en politieman Visser veel ’communistische hetzers’ woonden waarvan zij niets moesten hebben. Die uitleg gaf historicus Alex Dekker in een interview met Erik Dijkstra dat is opgenomen voor het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Blikfabriek.

Dolf Lodder vertelt over de wonderbaarlijke wijze waarop zijn vader, Jan Lodder, aan de deportatie wist te ontkomen. Tijdens de razzia op de Militaireweg verstopte hij zich net op tijd in het schuurtje van de buren. Later werd hij toch opgepakt en in Amsterdam verhoord, maar niet afgevoerd omdat… het transport net was vertrokken.

April volgend jaar

De documentaire wordt april volgend jaar uitgezonden. Dan is het tachtig jaar geleden dat de april-meistaking uitbrak. De makers hebben voor informatie over de staking en het lot van de stakers geput uit het boek ‘Militaireweg Krommenie’ van Jaap de Jong en Nico Koeman. Zij zijn behulpzaam geweest bij het leggen van contacten en het aandragen van beeldmateriaal over de oude Militaireweg,

* Met Monumenten Spreken maakten we een minidocumentaire over de staking bij de VerBliFa:

Door Jaap de Jong. Op de foto: cameraman Jan Pieter Tuinstra, regisseur Kees Schaap (met foto in zijn hand), geluidsman Thanassis Pilakis, historicus Alex Dekker en interviewer Erik Dijkstra.