In Zaanstad stroomt jaarlijks een flinke som geld naar Fluxus, een organisatie die ooit voortkwam uit de muziekschool. Dat was een plek waar kinderen noten leerden lezen, akkoorden speelden en het plezier ontdekten van muziek maken.
Maar inmiddels heeft Fluxus zichzelf heruitgevonden. Waar muziek ooit de kern was, is het nu verdwenen in een zee van beleidsdocumenten en wollig taalgebruik. In de opdrachtverstrekking van Zaanstad aan Fluxus komt het woord ‘muziek’ zelfs niet meer voor.
Hoe hebben we het zover laten komen?
De taken van Fluxus, zoals benoemd door Zaanstad, omvatten alles behalve dat waar het oorspronkelijk om ging: muziekonderwijs. Tegenwoordig gaat het om ‘cultuurparticipatie,’ ‘kennisdeling’ en ‘het bouwen van netwerken.’ Prima termen om in een PowerPoint te plakken, maar wat zégt het? Het antwoord is: weinig in positieve zin.
Afgelopen week stuurde de burgemeester een brief naar de raad, getiteld: ‘FluXus: plan van aanpak visie-traject.’
De gemeente erkent dat er iets niet helemaal goed gaat. Er is een visie-traject gestart – altijd een spannende term – waarin de rollen van Fluxus opnieuw worden bekeken. Mooi, want een frisse blik is hard nodig. Maar als je leest wat het doel van dit traject is, zakt de moed je in de schoenen:
‘Culturele functies moeten meebewegen met trends en opgaven binnen de lokale samenleving, meebewegen met de groei en aantrekkingskracht van de stad en met de wensen en behoeften van gebruikers en bezoekers.’
Meebewegen met trends? Met groei en aantrekkingskracht? Wat een totale onzin. Muziekonderwijs heeft helemaal niks te maken met trends. Muziek leren is als leren lezen: je begint bij de basis. Noten lezen, maatsoorten begrijpen, ritme oefenen, herhalen, herhalen, herhalen. Een beetje pret tijdens dat proces is fijn, maar het gaat om structuur, volharding en – had ik al ‘herhalen’ getikt? – herhalen. Daar kan een kind een leven lang plezier van hebben, ongeacht wat de ‘trends’ zijn of de ‘aantrekkingskracht van de stad.’
In plaats van te bouwen aan aap-noot-mies gaat er nu -weer- een hoop tijd en geld naar vergaderen, analyses en panelgesprekken. Er zullen behoeften worden opgehaald en er komt een uitgebreide stakeholdersanalyse. En, het Adviespanel Cultuur wordt erbij gehaald. Waar waren al deze mensen al die tijd? Terwijl krachten in het veld al jaren aangeven dat het niet werkt, wordt er nu een plan van aanpak opgesteld om het wiel opnieuw uit te vinden.
En het ergste is: de oplossing ligt voor de hand. Snijd het waterhoofd los van de organen die direct zuurstof nodig hebben en verdienen.
Maak het mogelijk dat het muziekschoolgebouw aan de Westzijde door de muziekschool wordt gehuurd, en richt de aandacht op waar het echt om draait: muziek maken. Daarvoor zijn geen kluwen managementwol nodig. Maar docenten, instrumenten en lesruimtes waar de magie kan plaatsvinden. Die docenten zijn er voldoende; geef ze lucht.
Daarbij kan het geen kwaad, los daarvan, een visie te formuleren over de toekomst van Fluxus. Het halfslachtige model – waarin Fluxus alles wil zijn, maar niets echt goed doet – werkt niet.
Zaanstad heeft cultuur en muziek hard nodig. Dat faciliteer je niet door mee te bewegen met trends, maar door te bouwen aan de basis.
Door Merel Kan.
Is er ooit iets moois voortgekomen waar politici en/of managers elkaar vinden om iets bestaands even te gaan aansturen? Ooit kreeg ik 's avonds muziekles in de lokalen van een school. Ging prima, gewoon meneer Wertwijn en wij en verder niks.
We organiseerden sinds september 2016 concerten bij FluXus, naar alle tevredenheid, zij het dat contact aanzienlijk stroever en killer was, nadat mijn tot dan toe voornaamste aanspreekpunt Marion Hofer (met wie ik kon lezen en schrijven) ontslagen was. Lang verhaal kort, we zijn vorige week gebroken met FluXus en hebben de concerten nu staan bij De Vermaning Wormerveer waar we vanaf 15 maart weer terugkeren.
Wel even dit nog. Vorige week kreeg ik een e-mail van Simon Nicol van de Engelse folkrockband Fairport Convention. Hij schreef "I’ve seen how much of a struggle you’ve been having with losing your venue and the stress that comes with doing something for the love of it and having everything thwarted by soulless spreadsheet arseholes who have zero appreciation for anything spiritual or intangible".
Bingo. Ik heb daar weinig aan toe te voegen.
jammer, jammer, jammer. is Zaanstad dan toch een Waanstad?! Maar niet alleen in Zaanstad. Overal in het land verdwijnt muziekonderwijs onder het bezuinigingsbeleid van Den Haag.
Toen muziekdocenten werden geprivatiseerd bij Fluxus en zelf de lesruimten moesten gaan huren, zijn diverse docenten afgehaakt ivm de hoge huurkosten. Die moesten zij dan doorberekenen aan hun leerlingen en toen moesten die afhaken vanwege de hoge lesprijzen. Het probleem is niet van recent. De afbraak is al langer aan de gang.
Helemaal mee eens Merel.
Meebewegen met de trend is het doen van Tiktokdansjes. Dat mag de gemeenteraad van mij gaan doen, maar niet in de Fluxus. Daar moet gewoon goed, degelijk muziekonderwijs gegeven worden en ruimte zijn voor concerten die niet alleen met de trend meebewegen.
Oh wat ben ik blij met dit stuk van Merel Kan. Precies zoals ik het voel en met mij vast veel muziekdocenten.
Ik hoop zo dat de mensen die dit kunnen veranderen nu ook eens in beweging komen en dan wel in de juiste richting,niet weer uitstel creëren met allerlei visietrajecten en onderzoeken.