In Zaanstad stroomt jaarlijks een flinke som geld naar Fluxus, een organisatie die ooit voortkwam uit de muziekschool. Dat was een plek waar kinderen noten leerden lezen, akkoorden speelden en het plezier ontdekten van muziek maken.
Maar inmiddels heeft Fluxus zichzelf heruitgevonden. Waar muziek ooit de kern was, is het nu verdwenen in een zee van beleidsdocumenten en wollig taalgebruik. In de opdrachtverstrekking van Zaanstad aan Fluxus komt het woord ‘muziek’ zelfs niet meer voor.
Hoe hebben we het zover laten komen?
De taken van Fluxus, zoals benoemd door Zaanstad, omvatten alles behalve dat waar het oorspronkelijk om ging: muziekonderwijs. Tegenwoordig gaat het om ‘cultuurparticipatie,’ ‘kennisdeling’ en ‘het bouwen van netwerken.’ Prima termen om in een PowerPoint te plakken, maar wat zégt het? Het antwoord is: weinig in positieve zin.
Afgelopen week stuurde de burgemeester een brief naar de raad, getiteld: ‘FluXus: plan van aanpak visie-traject.’
De gemeente erkent dat er iets niet helemaal goed gaat. Er is een visie-traject gestart – altijd een spannende term – waarin de rollen van Fluxus opnieuw worden bekeken. Mooi, want een frisse blik is hard nodig. Maar als je leest wat het doel van dit traject is, zakt de moed je in de schoenen:
‘Culturele functies moeten meebewegen met trends en opgaven binnen de lokale samenleving, meebewegen met de groei en aantrekkingskracht van de stad en met de wensen en behoeften van gebruikers en bezoekers.’
Meebewegen met trends? Met groei en aantrekkingskracht? Wat een totale onzin. Muziekonderwijs heeft helemaal niks te maken met trends. Muziek leren is als leren lezen: je begint bij de basis. Noten lezen, maatsoorten begrijpen, ritme oefenen, herhalen, herhalen, herhalen. Een beetje pret tijdens dat proces is fijn, maar het gaat om structuur, volharding en – had ik al ‘herhalen’ getikt? – herhalen. Daar kan een kind een leven lang plezier van hebben, ongeacht wat de ‘trends’ zijn of de ‘aantrekkingskracht van de stad.’
In plaats van te bouwen aan aap-noot-mies gaat er nu -weer- een hoop tijd en geld naar vergaderen, analyses en panelgesprekken. Er zullen behoeften worden opgehaald en er komt een uitgebreide stakeholdersanalyse. En, het Adviespanel Cultuur wordt erbij gehaald. Waar waren al deze mensen al die tijd? Terwijl krachten in het veld al jaren aangeven dat het niet werkt, wordt er nu een plan van aanpak opgesteld om het wiel opnieuw uit te vinden.
En het ergste is: de oplossing ligt voor de hand. Snijd het waterhoofd los van de organen die direct zuurstof nodig hebben en verdienen.
Maak het mogelijk dat het muziekschoolgebouw aan de Westzijde door de muziekschool wordt gehuurd, en richt de aandacht op waar het echt om draait: muziek maken. Daarvoor zijn geen kluwen managementwol nodig. Maar docenten, instrumenten en lesruimtes waar de magie kan plaatsvinden. Die docenten zijn er voldoende; geef ze lucht.
Daarbij kan het geen kwaad, los daarvan, een visie te formuleren over de toekomst van Fluxus. Het halfslachtige model – waarin Fluxus alles wil zijn, maar niets echt goed doet – werkt niet.
Zaanstad heeft cultuur en muziek hard nodig. Dat faciliteer je niet door mee te bewegen met trends, maar door te bouwen aan de basis.
Door Merel Kan.
Wat een sterke analyse en kernachtig stuk van Merel Kan! Na jarenlang aanmodderen met FluXus directeuren zonder enige kennis van of liefde voor muziek(onderwijs) is duidelijk door de Muziekschool gesteld: Wij kunnen niet verder met FluXus. Na maandenlange gesprekken en loze beloften zijn de muziekdocenten opnieuw roependen in de woestijn. Politici die zelf gekozen zijn door een meerderheid overbelichten nu de stem van een kleine minderheid. Deze enkelingen vertegenwoordigen de status quo en dat komt de politiek en FluXus goed uit.
Waar is de raad van toezicht in dit verhaal?! Waar is het (financiële) toezicht? Bij wie vind je nog gehoor als het muziekonderwijs waar je je met hart en ziel voor inzet voor je ogen ineenstort?
Chapeau Merel! Ik zeg: niets meer aan toevoegen..
Het is jammer dat een aantal collega's van de muziekschool zich niet gezien, gehoord voelen. Uiteindelijk gaat het ten koste van de leerlingen. En waar twee vechten hebben twee een verantwoordelijkheid. Zeker richting de leerlingen.
Ik weet dat er ook muziekdocenten zijn, die zich wel met fluxus verbonden voelen. Maar die spreken zich misschien niet uit of worden niet gehoord. Ik ben natuurlijk niet bij de gesprekken geweest, dus ik weet ook niet wat er precies is gezegd.
Als theaterdocent en docent op scholen via fluxus kan ik zeggen dat Fluxus altijd goed gezorgd heeft voor mij en de leerlingen. Ook de huur is altijd erg laag geweest; 3,50 per uur. Dat zal inmiddels wel weer iets hoger zijn. Maar dan nog is het echt een fractie van wat het bij particulieren instanties kost (15 tot 30 euro per uur)
Ik hoop dat er snel een goede oplossing komt waarin er ruimte is voor iedereen.
We zouden dit toch met zijn alle op een goede manier moeten kunnen oplossen. Als we dit al niet eens kunnen...
Complimenten Merel voor je helder inzicht in deze soap. Zaanstad heeft oa on de jaren van dhr Pasveer veel jongeren gemotiveerd muziek te maken en met succes! Het regende talent!
vol verbazing volg ik als nieuwe bewoner van Zaandam de perikelen rond Fluxus. Eerlijk gezegd geloof ik dat er maar weinig zaken worden opgelost door en met de Gemeente.
De gigantisch aantallen diefstallen bij de overdekte fietsenstalling bij het station, de eeuwig niet werkende roltrap ook aldaar. De overlast aan de Westzijde van afvalcontainers. Ik blijf hoop houden want wil niet weer gaan verhuizen uit mijn mooie buurt Oud West
Vandaag mocht ik een cultuur-enquete van Zaanstad invullen met betrekking tot de rol van Fluxus.
In de hele enquête kwam niet één keer het woord MUZIEK voor, laat staan het begrip muziekschool.
Wel het gebruikelijke wollige beleidsgeneuzel.
Fluxus en Zaanstad gaan ongetwijfeld de fop-resultaten van deze fop-enquête gebruiken om hun beleid recht te praten.
Wellicht iets voor de Orkaan om in te duiken?
Klopt, ik werd inderdaad niet vrolijk van die nietszeggende enquête, vol abstracte beleidsdoelen. Ik heb dus maar in de open antwoorden aangegeven dat we graag een muziekschool terugwillen zoals in de tijd van Pasveer
Het waarom van een Muziekschool
De meerwaarde van een Muziekschool zit in de ontmoetingen. Soms toevallig—jij of je kind zit vrijdags op les en je ziet steeds dezelfde mensen of kinderen.
Soms omdat je, als je al wat kunt met je instrument of stem, samen muziek maakt. Onder het dak van de Muziekschool in Zaandam leer je van vakmensen drummen, keyboard spelen, gitaar met of zonder stekker, piano, (alt)viool, cello klarinet, hobo, trompet en zingen—pop, klassiek, rock, musical. En meer!
Aap noot mies/do re mi, de basis, daar is het broodnodige begin van alles. Maar nog meer, als je de sportieve kant benadert,
hoe beheers je je lichaam om die geluiden te maken? Hoe weet je wat mogelijk is? En wat die noten achter elkaar tot muziek maakt?
Wij zijn een soort acrobaten op de vierkante millimeter, die het verhaal van de muziek uit onszelf en onze instrument toveren.
En dat gebeurt zelden alleen. Eerst speel je samen met je docent, korte stukjes die je vakmanschap bijbrengen. Wat is een maat? Een ritme? Een mooie toon?
Als je al een beetje je drumstokjes kan hanteren, speel je samen met een opname van een band. Dat is al een stap.
Op de Muziekschool is er ook een gitaardocent, zangdocenten—en zij hebben leerlingen met wie jij een band kan vormen. Dan begint het samen muziekmaken.
Of is het een orkest, en speel je cello of tweede viool. Schok. De melodie zit niet vaak in jouw partij.
Moeilijk, iets onthouden dat geen melodie is maar harmonie. Wat is daar aan? Je speelt samen en hoort het, zo passen de puzzelstukjes in elkaar.
Samen beweeg je door de tijd van de muziek. Je leert jezelf horen en de anderen ook, tegelijk. Je moet lachen als het mis gaat. Je staat verstelt van de gezamenlijke klank als het goed gaat. En dit kan alleen als je al een tijdje kwalitatief goed les hebt.
Ondertussen heb je vriendschappen opgebouwd, weet je hoe je je groepje opstelt op het podium, heb je concertjes gegeven en elkaar gehoord.
Ouders worden met elkaar bevriend, soms ook met docenten.
Een Muziekschool is een gemeenschap in een grotere gemeenschap. Wij spelen ook bij kunstroutes, in zorgcentra, kerken, op de Zaanse Schans, met partners als een Bigband, musical makers, beeldend kunstenaars.
De wereld wordt voor leerlingen groter, vriendelijker.
De basisvaardigheden kun je toepassen in alle muziekgenres.
Je kunnen concentreren op wat jij doet en ook op de rest om je heen, samen reageren in het nu—dat is goud waard en ook nog leuk.
Vandaar dat je je uitdaagt om dat instrument te kunnen inzetten. Om van aap noot mies naar verbinding te kunnen komen.
En vandaar dat een Muziekschool met alle toebehoren niet als bezit van een verhuurder gebruikt mag worden, als geldstroom voor een organisatie dat een goed PR afdeling heeft maar docenten als los zand behandelt. Vandaar dat er een Muziekschool met eigen hoofd, visie en budget nodig is. Er ligt een mooi plan bij de Gemeente, er zijn mensen die daar sturing aan kunnen geven. Ja, de docenten zijn het niet met alles eens. Wij zijn eigenzinnige mensen. Maar wij kennen onze vak, allemaal. Geef ons de ruimte om dat uit te oefenen.
Trends zijn vluchtig en kortstondig. Het leren beheersen van een instrument of stem vergt doorzettingsvermogen en veel herhaling. Dan heb je een basis die een levenlang meegaat. Het is helemaal niet verkeerd om te ontdekken dat iets veel oefening vergt en dat het niet vanzelf gaat. Dat betekent overigens niet dat muziekonderwijs niet met de tijd mee kan gaan. Maar gedegen muziekonderwijs moet wel het uitgangspunt blijven.
In het inmiddels al maandenlang durende conflict tussen de Muziekschool en Fluxus kwam op 24 oktober jl. de belofte van de wethouder dat er uiterlijk 1 januari een interventie zou komen. De muziekschool zou op die manier de duur van het visie-traject kunnen overleven. Het interventieplan bleek echter geen interventie en werd door de grote meerderheid van de muziekdocenten weggestemd. Als het aan de politiek ligt gebeurt er verder niets meer. De docenten zullen moeten wachten op de uitkomsten van het visie-traject. Over dit traject was al veel gesproken maar iets concreets was er nog niet over gedeeld.
Tot nu. De analyse van ‘Het plan van aanpak visie-traject’ in het stuk van Merel Kan geeft goed weer hoe weinig hoopvol dat voor de muziekschool docenten is. Het document staat vol met de typische Fluxus taal waarmee we al jaren doodgegooid worden.
Terwijl een fantastisch plan voor een zelfstandige muziekschool, inclusief een transitieplan, maanden geleden al is gedeeld met de Zaanse politiek. Het plan zou ‘meegenomen worden’ in het visie-traject. Je zou ook kunnen stellen dat dit plan niet serieus bestudeerd en onderzocht is op mogelijkheden en kansen. Het visie-traject moet alle hobbels die maar niet genomen worden bij het oplossen van problemen gladstrijken.
Ondertussen gaat Fluxus driftig verder met haar charme-offensief. De laatste maanden komt het woord muziek opeens opvallend vaak voor in de kleurige PR uitingen van Fluxus. Schaamteloos doorzichtig. Daarbij pronken ze veelvuldig met andermans veren. En dat gebeurt allemaal met gemeenschapsgeld. De muziekschool heeft al lang geleden aan de bel getrokken. De muziekschool heeft de politiek wanhopig gewaarschuwd. Het heeft tot nu toe niets opgeleverd.
Jan Pasveer draait zich vol afschuw om in zijn graf.
Citaat over Jan Pasveer in Wikipedia:
"In 1961 werd hij na enkele jaren docentschap muzikale vorming directeur van de muziekschool Zaanstreek, een instituut dat - mede door de pedagogische en didactische kwaliteiten van Jan Pasveer - een voorbeeldfunctie had als het gaat om professioneel muziekonderwijs aan amateurs in Nederland."
En wat is er straks nog van over?
Wat mooi om de naam van Jan Pasveer weer te horen. Hij zorgde er voor, samen met mijn vader (Wim Vloon) dat de leerlingen bij de Zaanse orkesten les kregen van professionele docenten (en niet langer van ome Klaas uit het orkest). Daar heb ik, en nog steeds velen met mij, nog steeds profijt van. Op dit moment wordt er op vijf plekken, van Assendelft tot Zaandam professioneel lesgegeven. Zo zonde dat de discussie in dit forum alleen over Zaandam gaat. Wel begrijpelijk, gezien de spanningen maar een bredere blik zou in mijn ogen wenselijk zijn.
De tijd dat de gemeente muziekonderwijs als een onvermijdelijke voorziening zag is blijkbaar voorbij. Het wordt gezien als een last die langzamerhand dient te verdwijnen. Een financiële last aan het gemeentelijk been. Kost alleen maar, geen verdienmodel dus. Tsja, dan kunnen sport, zorg, onderwijs, veiligheid en infrastructuur ook gelijk op de schop. Ze kosten bakken.
In 2014, tijdens de protestakties tegen de opheffing van de zelfstandige muziekschool, werd mij duidelijk dat alles al was bekokstoofd. Al jaren eerder. De overname van de muziekschool door fluxus was, is nu wel heel duidelijk, een sterfhuisconstructie. Wat de docenten ook zeggen of voorstellen, het wordt niet serieus genomen. Al tien jaar lang. 'Past niet in de 'hedendaagse visie' , negeren dus'.
Of ik nu terugdenk aan de bestuurlijke tijd van Harry & Louise (klinkt als de titel van een relatiedrama-liedje) of aan de huidige 'beslissers' Breunesse en van Kekerix (klinkt als een veel te duur onderzoeksbureau), het docententeam werd en wordt steevast gezien als storend, vervelend, visieloos en te kostbaar. Maar zeg nou eerlijk, waar drijft een onderwijsinstituut op? ... ja toch?
Wie en wat zijn hier uiteindelijk de dupe van? Los van de muziekdocent die nu weet dat in de nabije toekomst dit werk als een bijbaantje wordt bestempeld, is het de burger die geen betrouwbaar muziekonderwijs meer kan krijgen en de samenleving die cultureel wordt uitgekleed. Een gemeente zou zich hier juist voor moeten inzetten, gezien haar verkiezingbeloftes. Cultuur is datgene waarmee een samenleving zich onderscheidt. Gemeente-klussie toch?
Wat ik ook kwetsend vind is de houding van wethouder Breunesse, misschien wel schofferend. Een houding als 'we gaan gewoon lekker op de ouwe voet verder, laat maar door etteren' . Deze wethouder heeft blijkbaar geen overtuiging om veranderingen door te voeren, of hij heeft daar de politieke ballen niet voor. Hoe het ook zij, met dit 'beleid' , met deze visie zal de muziekschool een gewisse dood sterven. RIP muziekschool.
(wordt vervolgd)
Gelijkt ook het aantal ambtenaren halveren lijkt me.
Dat scheelt !
Heel heel jammer dat datgene wat de basis zou moeten zijn, muziekonderwijs aan onze kinderen maar ook aan ieder ander die dat wil, zo aan de kant geschoven wordt. Ze zijn bij fluxus helemaal doorgeslagen en de weg goed kwijt. Jammer dat Zaanstad en dan met name de gemeenteraad o.l.v. onze burgemeester er niks aan doet en niet ingrijpt. Ook dat is het gevolg van het feit dat ze totaal de binden en feeling met de samenleving helemaal kwijt zijn ook de partijen die aangaven tijdens de verkiezingen te staan voor de zaanse inwoners. Jammer heel jammer. Terug naar de basis lijkt mij het beste en degene die nu de scepter zwaaien bij Fluxus vriendelijk uitzwaaien.
Interessant onderwerp en duidelijk gesteld. Jammer genoeg mis ik nog hoe en wie. Kunnen we Fluxus opheffen en muziekles op school geven? Is Fluxus aan zet, of de Gemeente? Of lees ik over een half jaar hetzelfde?
Wat een scherp stuk, Merel, je slaat de spijker op z'n kop. Semantiek en holle frasen belemmeren de daadkracht en doelen die nu dringend nodig en (allang) helder zijn. Samen muziek maken is tijdloos en contrasteert met trends die vooral economische belangen lijken te dienen. Trends bedreigen culturele authenticiteit en diversiteit. Het is hoog tijd dat het gemeenschapsbelang weer leidend wordt en muziek centraal staat, zoals vroeger bij Fluxus. Wie gaat het tij keren als de politiek faalt?
Verantwoordelijke politici geven liever geld uit aan een schertsvertoning rondom geld innen bij de Zaanse Schans. Of door onderzoek te doen naar zaken door dure projectbureaus, terwijl de uitkomst uit eerdere dure onderzoeken al bekend waren. Ach er zijn vast veel meer voorbeelden te noemen, Guiswegproject, rondweg Westerkoog niet veilig maken maar pas als de Binding open gaat en dat is nou net wat B&W van Zaanstad NIET willen dussssssssssss de rondweg Westerkoog blijft onveilig. Mensen ga eens kijken hoe de schoolklassen naar het zwembad of naar de sporthal moeten lopen of fietsen. Het is een schandaal, maar met droge ogen wordt er worst na worst voorgehouden is het fietspad op de rondweg weggehaald om de fietsers als snelheidsvertragers op te offeren.
Zaanstad lijkt de belastingdienst wel......leuker kunnen we het niet maken, wel vervelender. Denk aan al deze zaken als er weer Gemeenteraadsverkiezingen zijn en kijk wat er beloofd is en niet is gedaan en maak daarna pas één vakje rood!
Als muzikant zeg ik: prima stuk. Als muziekles al iets met trends doet is dat de invulling van de docent en moet de burgemeester zich daar niet druk om maken. De reden dat we muziekscholen collectief regelen draait simpelweg om kosten, toegankelijkheid en de enorme meerwaarde voor het welzijn van de samenleving als muziekles niet een privilege is voor mensen met veel geld. Dat faciliteren moet het doel zijn, en dat vergt leslokalen, docenten, bladmuziek en toegang tot instrumenten.
En wat de aantrekkingskracht van de stad ermee te maken heeft, is mij een raadsel. De bevolkingstevredenheid als doel stellen zou me logischer lijken, als je dan iets voor een powerpoint nodig hebt
Typisch het onvermogen van de maatschappelijk ontwortelde politiek
Ze zijn totaal vervreemd van degene die ze vertegenwoordigen.
Treed eens uit je bubbel en ga eens Jip en Janneke taal leren.
Is er ooit iets moois voortgekomen waar politici en/of managers elkaar vinden om iets bestaands even te gaan aansturen? Ooit kreeg ik 's avonds muziekles in de lokalen van een school. Ging prima, gewoon meneer Wertwijn en wij en verder niks.
We organiseerden sinds september 2016 concerten bij FluXus, naar alle tevredenheid, zij het dat contact aanzienlijk stroever en killer was, nadat mijn tot dan toe voornaamste aanspreekpunt Marion Hofer (met wie ik kon lezen en schrijven) ontslagen was. Lang verhaal kort, we zijn vorige week gebroken met FluXus en hebben de concerten nu staan bij De Vermaning Wormerveer waar we vanaf 15 maart weer terugkeren.
Wel even dit nog. Vorige week kreeg ik een e-mail van Simon Nicol van de Engelse folkrockband Fairport Convention. Hij schreef "I’ve seen how much of a struggle you’ve been having with losing your venue and the stress that comes with doing something for the love of it and having everything thwarted by soulless spreadsheet arseholes who have zero appreciation for anything spiritual or intangible".
Bingo. Ik heb daar weinig aan toe te voegen.
jammer, jammer, jammer. is Zaanstad dan toch een Waanstad?! Maar niet alleen in Zaanstad. Overal in het land verdwijnt muziekonderwijs onder het bezuinigingsbeleid van Den Haag.
Toen muziekdocenten werden geprivatiseerd bij Fluxus en zelf de lesruimten moesten gaan huren, zijn diverse docenten afgehaakt ivm de hoge huurkosten. Die moesten zij dan doorberekenen aan hun leerlingen en toen moesten die afhaken vanwege de hoge lesprijzen. Het probleem is niet van recent. De afbraak is al langer aan de gang.
De huur is heel lang 3,50 per uur geweest. Dat is echt heel weinig. Normale huur is echt 5x duurder
Helemaal mee eens Merel.
Meebewegen met de trend is het doen van Tiktokdansjes. Dat mag de gemeenteraad van mij gaan doen, maar niet in de Fluxus. Daar moet gewoon goed, degelijk muziekonderwijs gegeven worden en ruimte zijn voor concerten die niet alleen met de trend meebewegen.
Oh wat ben ik blij met dit stuk van Merel Kan. Precies zoals ik het voel en met mij vast veel muziekdocenten.
Ik hoop zo dat de mensen die dit kunnen veranderen nu ook eens in beweging komen en dan wel in de juiste richting,niet weer uitstel creëren met allerlei visietrajecten en onderzoeken.