Het zijn foto’s van niks, maar: unieke foto’s van niks. Ze kwamen onverwacht uit mijn foto-archief tevoorschijn, terwijl ik op zoek was naar iets anders. De foto’s die ik destijds maakte van het Beatles-concert in Blokker, het enige optreden dat de ‘Fab Four’ ooit gaven in Nederland.
Komende week, 6 juni, 57 jaar geleden. Ik zou met een gerust hart boven dit verhaal kunnen zetten: ‘Unieke foto’s van Beatles-concert na meer een halve eeuw teruggevonden’.
Door Martin Rep
The Beatles traden op zaterdag 6 juni 1964 op in de veilinghal ‘Op Hoop van Zegen’ in het nietige Noord-Hollandse dorp Blokker. Een veilinghal, dat had organisator Ben Essing goed gekozen. Blinde paarden kwamen in deze landelijke regio geregeld voor en die hebben daar nooit enig kwaad gedaan. Twee maanden later waren de organisatoren van het eerste Nederlandse optreden van The Rolling Stones minder slim. Zij zetten de ruigste band van Groot-Brittannië neer in de chique Kurzaal in Scheveningen, waar dan ook voor tienduizenden guldens schade werd aangericht.
In Blokker werden vaker concerten gegeven. Cliff Richard en Louis Armstrong behoorden tot degenen die er eerder hadden opgetreden. Dat het een veilinghal was, kwam goed uit: kistjes genoeg voorhanden om een podium op te bouwen.
Ik was achttien jaar toen The Beatles naar Nederland kwamen, Beatle-fan en al jaren hobbyfotograaf. Mijn vader had me enthousiast gemaakt. Zijn oude glasplatencamera lag nog op zolder. Er zat een balg in, je moest er van boven in kijken en dan zag je het beeld op z’n kop. Hij vertelde me hoe hij in de donkere kamer bij zijn ouders thuis in de weer was met bakken ontwikkelaar, stopbad en fixeer, en met een rode lamp. Langzaam zag je het beeld opkomen, “als de ogen scherp waren, wist je dat je goed zat.”
Foto Kat
Voor mijn twaalfde verjaardag kreeg ik van hem een Gevabox cadeau. Ik had er niet om gevraagd, maar het was een schot in de roos. Filmpjes waren weliswaar duur en er gingen maar acht negatieven van 6 bij 9 centimeter op een rolletje, maar dat hinderde niet. Ik nam hem zelfs mee naar het lyceum om stiekem leraren en allerlei activiteiten te fotograferen.
Na een paar jaar ging het grote formaat me toch irriteren, en toen er een stuk van de zoeker afbrak, fietste ik naar Foto Kat in de Westzijde in Zaandam om een kleinbeeldcamera te kopen. Veel kostte die niet: 59 gulden, en ik kreeg nog korting ook toen ik die oude platencamera van m’n vader inruilde. Ik had het mijn vader niet gevraagd en hij heeft hem nooit gemist.
Het nieuwe toestel was geen topmerk en echt lichtsterk was het niet. Een belichtingsmeter zat er niet op, maar ik werd snel bedreven in het bepalen van de sluitertijd, die varieerde tussen 1/30 en 1/100, en het diafragma (van 4.5 tot 16). Bij slechte weersomstandigheden was het resultaat bedroevend, maar bij goed weer maakte ik er verrassend scherpe foto’s mee. Ik kreeg vanaf mijn zestiende een rijksdaalder zakgeld in de week. Met een beetje sparen en zuinig omspringen met het materiaal kon ik toch heel wat foto’s maken. Een filmpje van 36 opnamen kostte 2,50 gulden en afdrukjes waren een kwartje per stuk, zodat de kostprijs per foto op 32 cent kwam. Je dacht wel drie keer na voordat je een tweede foto van eenzelfde onderwerp maakte. Dankzij financiële bijdragen op verjaardagen kocht ik naderhand een belichtingsmeter (25 gulden) en een flitser (20 gulden). Elk flitslampje kostte een kwartje, dus de flitser gebruikte ik liefst zo weinig mogelijk. Fotograferen bij available light, het beschikbare licht, geeft ook het mooiste resultaat, las ik in Focus, het blad voor de hobbyfotograaf.
Blokker
Ik zou het ook met available light moeten doen bij het concert van The Beatles. Op aanraden van Kat kocht ik een zo snel mogelijke film: 27 din oftewel 400 Asa. “Daar kom je een heel eind mee”, zei de verkoper, terwijl hij een Kodak-filmpje over de toonbank schoof. Ik keek er wantrouwend naar. Ik gebruikte altijd het vertrouwde merk Agfa-Gevaert, want ik had het niet zo op dat Amerikaanse spul. Maar Agfa had niet zo’n snelle film.
Licht was niet het grootste probleem in de veilinghal Op Hoop van Zegen. De moeilijkheid was dat ik me op de geïmproviseerde tribune, op tientallen meters van het podium, bevond. Ik moest met zo vast mogelijke hand fotograferen, zodat de foto’s naderhand konden worden uitvergroot — het armeluis-alternatief voor de telelens.
Ik zat niet helemaal achteraan op de tribune, maar beslist niet vooraan. Gelukkig wel redelijk in het midden, zodat ik een goed zicht op het podium had, en dankzij mijn lengte kon ik makkelijk over de meeste bezoekers heen kijken.
Ik ging zuinig om met het Amerikaanse filmpje in mijn toestel. Aan het voorprogramma verstookte ik geen negatief. Alleen een jongen met opvallend lang haar, die meer op zijn plaats leek bij een concert van The Rolling Stones dan bij The Beatles, vond ik een foto waard. Pas toen om tien uur The Beatles het podium op liepen, met invaller-drummer Jimmy Nicol in plaats van de zieke Ringo Starr, haalde ik mijn camera tevoorschijn. Ik schoot het filmpje vol.
Grofkorrelig
Ik liet bij Foto Kat een contactvel maken van de film. Daarop gaf ik met balpen aan hoe de afdrukjes moesten worden uitgesneden. In de doka moeten ze er heel wat werk aan hebben gehad voor hun kwartje per stuk. Kat rekende per oppervlakte fotopapier, niet voor het werk dat hij eraan had gehad.
Het resultaat viel toch behoorlijk tegen. Ik had meestal een vaste hand van fotograferen, maar op de printjes waren, zelfs op het bescheiden 6×9-formaat, de beperkingen van de camera goed zichtbaar. De Kodak-film was inderdaad lekker snel, dus onderbelicht waren de foto’s niet, maar de snelheid was ten koste gegaan van de korrel (zeg maar: de pixels), zodat de foto’s tamelijk… inderdaad, grofkorrelig waren.
Met een goede scanner is tegenwoordig vaak nog heel wat te maken van oude negatieven. Alleen: ik had de negatieven niet meer. Het filmpje was al vele jaren geleden spoorloos verdwenen. En zelfs de foto’s waren, kort nadat ik ze half-teleurgesteld had teruggeschoven in hun mapje, al vrij snel onvindbaar. Pas onlangs doken ze weer op, toen ik aan het zoeken was naar foto’s van een wandeltocht. Ze lagen op de meest logische plek: in mijn fotoarchief, maar wel in een map waar ze absoluut niet in hoorden.
Het waren, zag ik voor de zoveelste keer, kiekjes van niks. Maar de scanner deed toch wonderen. Het bleven kiekjes van niks, maar nadat ik ze flink had vergroot en geretoucheerd, zag ik voor het eerst dat het unieke kiekjes van niks waren. Voor het eerst vond ik ze mooi als ik ze op de monitor van mijn computer bekeek. Mijn eigen foto’s van The Beatles.
Ik liet van de mooiste foto een print maken bij de beste fotoservice van ’t Gooi, zette mijn handtekening erop, lijstte hem en zo kreeg hij, 57 jaar later maar toch niet te laat, alsnog een ereplaats op mijn kamer.
The Beatles bestaan al lang niet meer. Het merk van de camera ben ik vergeten. Foto Kat is verdwenen. Maar gelukkig hebben we de foto’s nog.
Deze bijzondere foto voor jou!
Wil jij een uniek, gesigneerd exemplaar van die unieke foto van Martin Rep? Dat kan! Maak € 21,95 over op bankrekening NL02 INGB 0000 7460 11 t.n.v. M. Rep, Bussum onder vermelding van ‘Beatles’ (en graag je adres erbij), en je krijgt binnen 10 dagen een uitstekend verzorgde afdruk door een professionele printservice thuisgestuurd, in een stevige envelop. De foto wordt afgedrukt op zwaar fotopapier, A4, formaat (formaat van de afdruk 20×13,5 cm).
Herman Stok
Deze week overleed hij, op 93-jarige leeftijd: Herman Stok, die wel de eerste radio-discjockey van Nederland werd genoemd. Vanaf 1963 presenteerde hij het radioprogramma Tijd voor Teenagers, waarvan ik me vooral véél Cliff en Elvis en heel weinig Beatles en Rolling Stones herinner. Een jaar later speelde Stok toch een grote rol bij het tv-optreden van The Beatles tijdens hun tweedaags verblijf in Nederland. De opnamen voor dit programma vonden plaats op vrijdag 5 juni 1964 in studio Treslong in Hillegom. Berend Boudewijn interviewde The Beatles, Herman Stok vertaalde de vragen die door het publiek werden gesteld voor de Fab Four.
Lees ook: Bakker’s Blokker-Beatles-Bonus
UPDATE: Orkaanlezer Pieter Ruig reageerde (zie onder) met de mededeling dat ook hij een foto had gemaakt tijdens het concert. Hij stuurde hem in:
De opnamen zijn terug te vinden op YouTube:
Ik heb een veel betere foto van dat concert in Blokker. Ik had een soort fototoestel die de persfotograven ook hadden, en zei tegen Bert Essing die het concert organiseerde dat ik van pers was en een goed plekje wilde hebben. Ik kwam recht voor het podium. Waar we konden zitten op groentekisten. Helaas ging iedereen staan toen het concert begon. Maar ik had een goede foto gemaakt.
Heerlijke mooie lange verhaal... Echt genoten. Ja Blokker, bekende plaats om z'n mega kippenslachterij EN die beroemde veilinghal ( als het nog bestaat)